به گزارش خبرگزای کتاب ایران(ایبنا): «قدرت دولت‌ها» کتابی است به قلم «ریچارد لاکمن» که با ترجمه وحید موسوی داور و توسط انتشارات شیرازه کتاب ما در مجموعه فلسفه و اقتصاد سیاسی منتشر شده است. ریچارد لاكمن نویسنده این کتاب متولد 1656 در شهر نیویورک جامعه‌شناس آمریکایی و متخصص جامعه شناسی مقایسه‌ای تاریخی و همچنین استاد دانشگاه SUNY در آلبانی است. لاكمن را بیشتر به عنوان نویسنده کتاب «سرمایه داران علی رغم خودشان» می‌شناسند که چندین جایزه از جمله جایزه کتاب برجسته علمی جامعه‌شناس آمریکایی را نصیب نویسنده‌اش کرده است. کتابی که در آن لاکمن نشان می‌دهد روابط بین نخبگان به جای مبارزه طبقاتی، یا هر مجموعه دیگری از عوامل ارائه شده توسط مورخان دیگر، در درجه اول ایجاد یا عدم ایجاد سرمایه‌داری در اوایل اروپا مدرن است.

در کتاب «قدرت دولت‌ها» نیز همانطور که از عنوان برمی‌آید دولت به عنوان یک پدیده مدرن و دارای اختیارات و وظایف مورد توجه قرار گرفته است. «پیش از دولت‌ها»، «خاستگاه‌های دولت»، «کشورها و شهروندان»، «دولت و گسترش سرمایه‌داری»، «دموکراسی، حقوق مدنی و مزایای اجتماعی»، «فروپاشی دولت‌ها» و «آینده» عناوین بخش‌های اصلی کتاب هستند که در یک تقسیم‌بندی می‌توان مطالب آن‌ها را در دو بخش مورد توجه قرار داد.

همانطور که در یادداشت مدیر مجموعه آمده است: «بخش نخست کتاب لاکمن پس از پرداختن  به چگونگی عملکرد مراکز قدرت سیاسی پیش از برآمدن دولت‌ها، اوّل به نقد و بررسی نظریه‌های مارکس و وبر می‌پردازد و سپس نوبت به ارزیابی انتقادی سایر نظریه هایی می‌رسد که وجه مشترک همگی‌شان، تلاش برای پاسخ به چند پرسش مشترک است: اینکه چرا دولت‌ها تا پیش از قرن شانزدهم نتوانستند قدرت کافی برای اعمال حاکمیت بر مردم و سرزمین‌هایی که بر آنها ادّعای حاکمیت داشتند گرد آورند؟ و اینکه پس از آن، چگونه و به واسطه اقدامات کدام گروه‌های مختلف اجتماعی بود که دولت‌ها توانستند از عهده چنین کاری بر آیند؟ بر پایه یافته‌های این بخش اوّل است که بخش دوّم کتاب، به بررسی تأثیر مهم‌ترین وقایع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی جهانی بر قدرت دولت ها می‌پردازد: اینکه انقلاب‌ها، استعمارزدایی، جنگ‌ها، جهانی شدن اقتصاد، مداخلات تام گرایانه در فرهنگ و اقتصاد و دست آخر مقرّرات زدایی‌هایی که تحت عنوان نئولیبرالیسم بر بخش مهمی از کشورها حاکم شدند، چه تبعاتی برای قدرت دولت و در نتیجه جایگاه آنها در پی داشته‌اند.»

نویسنده در فصل اول با عنوان «پیش از دولت‌ها» یک پرسش اساسی را مطرح می‌کند؛ دولت چیست و چه تفاوتی با اشکال سیاسی دیگری که تا پانصد سال پیش وجود داشتند دارد؟ برای پاسخ به این پرسش نویسنده لازم می‌بیند به این امر بپردازد که چرا سایر اشکال قدیمی قدرت از جمله امپراتوری‌ها تاثیر چندانی بر نحوه زندگی و کار و اندیشه مردمانشان نداشتند. در ادامه این پرسش است که در فصل دوم پرسش مهمی دیگری مطرح می‌شود، چرا این شکل جدید از قدرت برای نخستین بار در اروپا شکل گرفت؟ نویسنده در این فصل تلاش می‌کند با بررسی نظریه‌های برآمدن دولت مدرن، شمایی کلی از نظریات این حوزه بدون داروی ارزشی نظریه‌پردازان آن ترسیم نماید. در فصل سوم، کتاب به سراغ توانایی‌هایی که دولت‌ها در طی قرن‌ها برای خود به دست آورده‌اند می‌رود.

در اینجا بحث اصلی نویسنده این است که دولت‌ها می‌کوشند بر چهار حوزه کنترل داشته باشند: تخصیص منابع از طریق مالیات، به کارگیری شهروندان در ارتش و هدف‌گیری شهروندان کشورهای متخاصم در جنگ‌ها، خلق هویت ملی در بین شهروندان و گسترش فرهنگ‌های ملی. در همین راستا نویسنده بخش چهارم کتاب خود را به نقش دولت‌ها در توسعه سرمایه‌داری اختصاص داده است او در این فصل ابتدا به بررسی راهبردهای سوداگرایانه‌ای که نخستین دولت‌های مدرن اروپایی در پیش گرفتند و سپس دولت‌های پسااستعماری برای گسترش اقتصادهایشان از آن بهره بردند می‌پردازد و در ادامه این موضوع را پیش می‌گیرد که چرا برخی از سیاست‌های توسعه‌ای از دیگر سیاست‌ها موثرتر بوده‌اند و در نهایت چرا در سال‌های اخیر فاصله‌ گرفتن از سیاست‌های نئولیبرالیسم افزایش یافته و مخالفت با آن زیاد شده است؟ نویسنده در فصل پنجم به سراغ یکی از مهم‌ترین اهداف جنبش‌های اجتماعی قرن‌ها اخیر رفته است، این فصل درباره دلایل گسترش دموکراسی و در مقابل آن برآمدن حکومت‌های دیکتاتوری است. نویسنده در مقدمه کتاب در توضیح این بخش می‌نویسد: ضروری است که از بحث صرف انتخابات جلوتر برویم و درباره این موضوع بحث کنیم که طبقات و سایر گروه‌های جامعه مدنی چگونه و تا چه حد می‌توانند از طریق ابزارهای انتخاباتی و غیر انتخاباتی بر سیاست‌های دولت تاثیر بگذارند. این کار را در فصل پنجم از طریق تمرکز بر مزایای اجتماعی و بررسی این موضوع انجام خواهم داد که بسیج توده‌ای در کشورهای مختلف چگونه به مرور، از طریق ابزارهای انتخاباتی و غیر انتخاباتی بر انواع سیاست‌های اجتماعی تاثیر گذاشته است».

فصل ششم کتاب در مورد تاثیر انقلاب‌ها و استعمارگرایی و شکست‌های نظامی بر دولت‌ها و این موضوع است که چرا در چند دهه اخیر برخی دولت‌ها به خصوص در آفریقا به شدت در معرض فروپاشی بوده‌اند. نویسنده فصل پایانی کتاب خود را به آینده دولت‌ها اختصاص داده و سعی به پاسخ به  پرسش‌هایی از این دست دارد که آیا زوال سلطه اقتصادی و ژئوپلتیک ایالات متحده حتمی است؟ آیا چین یا قدرت دیگری جایگزین سلطه ایالات متحده خواهد شد و آیا جهان برای نخستین بار در پانصد سال گذشته می‌خواهد به عصر بدون دولت برتر وارد شود؟

کتاب «قدرت دولت‌ها» به قلم ریچارد لاکمن با ترجمه وحید موسوی داورد در 302 صفحه، شمارگان 770 نسخه و قیمت 65 هزار تومان توسط انتشارات شیرازه کتاب ما در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.