به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چنان که در مقدمه جلد پیشین این کتاب گفته شد، بر اساس سنت رایج در حقوق داخلی کشورها، کشور ما هم از نیمه دوم دهه هفتاد شاهد رواج گفتمانی مبنی بر ضرورت تدوین قانونی خاص برای تأمین آزادی اطلاعات بوده است؛ گفتمانی که سرانجام در تاریخ ۱۳۸۸/۵/۳۱ به بار نشست و قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در ۲۳ ماده و ۷ تبصره به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید.

تصویب این قانون البته آسان و شتابان نبود؛ از مخالفت‌هایی که با اصل تصویب آن صورت می‌گرفت تا سنگ‌اندازی‌هایی که در راه اجرایی شدن آن می‌شد، سال‌ها طول کشید تا ایران بتواند به حداقل‌های تقنینی برای تأمین آزادی اطلاعات دست یابد. این کتاب می‌خواهد، پس از آشنایی با نقد و تحلیل مفاد «قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات»(جلد اول)، داستان پر فراز و نشیب تصویب این قانون را روایت کند. ثبت تاریخ تحولات قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و سرگذشت آن دست کم از دو جهت سودمند است؛ نخست آنکه نشانه‌ای از حق شناسی است؛ حق شناسی از آنان که سهمی در به سرانجام رسیدن این اقدام نیک داشته‌اند و معمولا در گذر زمان فراموش می‌شوند.

دیگر آنکه، داستان شکل‌گیری قوانین از بهترین و گویاترین راهنماها برای درک مقصود اصلی واضعان و تفسير قوانين به هنگام نیاز است. قانون، با همه احترام و ارزشی که دارد، با الفاظ بی‌جانی بیان می‌شود که در روند اجرای خود با نارسایی‌ها، ابهام‌ها و نقص‌های خواسته یا ناخواسته روبه‌رو می‌شود. در چنین زمان‌هایی تبیین و تفسیر چاره‌ساز است و مطالعه سیر تصویب یا مشروح مذاکرات نهادهای تصویب کننده می‌تواند ما را به مقصود اصلی واضعان نزدیک‌تر کند.

با چنین دیدگاه و انگیزه‌ای است که آگاهی از سیر تدوین و تصویب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات نیز ضرورت می‌یابد. جلد دوم این مجموعه تحت عنوان «مراحل، مستندات و مدارک پشتیبان تصویب قانون دسترسی و انتشار آراد اطلاعات، عهده‌دار انجام این کار پژوهشی است.

موضوع این دو جلد گرچه مکمل یکدیگرند، اما یکی عمومی و دیگری تخصصی است. به همین دلیل، جداگانه به دست چاپ سپرده شده‌اند تا هریک به تنهایی بتواند مورد استفاده قرار گیرد. پیش از این نیز کتاب‌هایی در زمینه حقوق ارتباطات و رسانه‌ها از نگارنده منتشر شده است که فهرست آنها را در انتهای این کتاب خواهید دید.

در بخش سخن ناشر می‌خوانیم: «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با هدف رفع نیازهای پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نزدیک به دو دهه است که با رویکرد مسئله محوری به دنبال شناخت مشکلات حوزه فرهنگ و هنر، شناسایی قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها و ارائه راهبردها و راهکارهای مناسب برای حل مشکلات و نیز توسعه قابلیت‌ها در مسیر تعالی فرهنگی کشور است.

این پژوهشگاه، با سه پژوهشکده فرهنگ، پژوهشکده هنر و پژوهشکده ارتباطات در تعامل و همکاری با صاحب نظران و اندیشمندان حوزه فرهنگ و هنر، ضمن اجرا و نظارت بر طرح های پژوهشی مورد نیاز، اقدام به برگزاری نشست‌ها، همایش‌های علمی، جلسات نقد و گفتگو و نیز جشنواره پژوهش فرهنگی سال می‌نماید. علاوه بر این، دفتر طرح‌های ملی پژوهشگاه نیز، به عنوان متولی انجام مطالعات فرهنگی و اجتماعی در سطح ملی، ضمن اجرای نظرسنجی‌های موردنیاز، به اجرای پیمایش‌های ملی نظیر پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان؛ مصرف کالاهای فرهنگی؛ سواد رسانه‌ای؛ وضعیت فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی جامعه ایران و سنجش سرمایه اجتماعی کشور اقدام می‌نماید.

پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تلاش دارد تا مجموعه دستاوردهای پژوهشی خود را با هدف تحقق عدالت فرهنگی و دسترسی همه پژوهشگران و سیاستگذاران فرهنگی کشور، منتشر نماید. از این رو انتشارات پژوهشگاه طی مدت فعالیت خود تاکنون، آثار پژوهشی متعدد و متنوعی را در قالب کتاب، گزارش پژوهش، گزارش نظرسنجی، و گزارش راهبردی منتشر کرده است. پژوهشگاه همچنین، انتشار فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات فرهنگ ارتباطات، و نیز چاپ آثار برگزیده جشنواره فرهنگی سال را در کارنامه خود دارد. و ضمن استقبال، تعامل، همکاری و همفکری با استادان، نخبگان و پژوهشگران حوزه فرهنگ، هنر و رسانه، امیدوار است با انتشار دستاوردهای پژوهشی خود بتواند به مرجع پژوهش» در حوزه فرهنگ و هنر ایران و نیز پایگاهی برای اندیشمندان و دلسوزان این عرصه تبدیل شود.»

قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب ۱۳۸۷ با ۳ آیین‌نامه اجرایی و ۱۱ شیوه‌نامه موضوعی مهم‌ترین قانون برای تحقق شفافیت موسسات عمومی و دسترسی مردم به اطلاعات آنها محسوب می‌شود. جلد اول کتاب «حقوق آزادی اطلاعات در ایران» که توسط محسن اسماعیلی تدوین شده است، به شرح و تفسیر کابردی قانون «دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات» می‌پردازد. در جلد دوم نیز مراحل، مستندات و مدارک پشتیبان تصویب این قانون روایت شده است.

به استناد این اثر، قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات به‌رغم اهمیت آن و آثاری که می‌تواند برای گردش آزاد اطلاعات در ایران داشته باشد، مورد توجه – حتی از سوی جامعه خبری- واقع نشده است. تلاش این مجموعه آن است تا ضمن تبیین و تفسیر این قانون، راه را برای گفتگوهای علمی و اصلاح و تکمیل قانون بگشاید.

جلد دوم کتاب دوجلدی «حقوق آزادی اطلاعات در ایران» که از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده، 335 صفحه دارد و با قیمت 70000 تومان روانه بازار نشر شده است.