به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، خبر احتمال برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب در سال 1401 همزمان با هفته کتاب و بررسی دو مکان مصلای امام خمینی (ره) و مجموعه شهر آفتاب بار دیگر بحث محل برگزاری نمایشگاه کتاب تهران را داغ کرد؛ موضوعی جدی و مهم که ناشران و حتی مردم پیگیر اخبار آن هستند.
 
نگاهی به تقویم برگزاری نمایشگاه کتاب تهران طی ادوار مختلف نشان می‌دهد که بعد از پایان نوزدهمین نمایشگاه کتاب تهران، این رویداد فرهنگی از محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در خیابان سئول به مصلای امام خمینی (ره) کوچ کرد و 10 سال در مصلا ماندگار شد. پس از آن بار دیگر کوله‌بار خود را بست و دوره‌های بیست ونهم و سی‌ام نمایشگاه کتاب تهران در شهر آفتاب برگزار شد؛ محلی که به علت آماده نبودن زیرساخت‌های اولیه و کمبود فضای مسقف همچنین نبود امکانات رفاهی مناسب با نارضایتی جمعی از مردم و ناشران روبه‌رو شد.
 
طی دو سال پایانی و دوره‌های سی و یکم و سی و دوم، این نمایشگاه بار دیگر با وجود مخالفت مسئولان شهری اما به خواست صنف از شهر آفتاب به مصلا برگشت؛ محلی که حالا فضای مسقف بیشتری را نسبت به دوره‌های قبل در اختیار داشت و به جز بخش دانشگاهی اغلب ناشران که در سازه‌های موقت بودند، سایر بخش‌ها در قسمت‌های مختلف جانمایی شدند.
 
در حالی که برنامه‌ریزی‌ها و رایزنی‌ها برای برگزاری نمایشگاه سی و سوم در دست اقدام بود، مهر ماه سال 98 جمعی از ناشران تهران و شهرستان‌ها، طی طوماری برای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران مخالفت خود را با برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب اعلام کردند که این نامه در نهایت به معاون رئیس جمهوری ارسال شد.
 
در آذر ماه 1398، قادر آشنا مدیر‌عامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در گفت‌وگو با ایبنا با استناد به نتایج نظر‌سنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات گفت که بیش از 85 درصد مخاطبان و ناشران در شرایط کنونی مصلا را برای میزبانی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به هر مکان دیگر ترجیح داده‌اند و اعلام کرد که با وجود 45 هزار متر مربع فضای مسقف آماده در شهر آفتاب، به بیش از 70 هزار متر مربع فضا نیاز است.
 
این اظهارنظر، ظن برگزاری نمایشگاه کتاب را یکبار دیگر در مصلای تهران قوت بخشید و موجب شد که ناشران با خیال آسوده‌تری در پاییز و زمستان سال 1398 به تولید کتاب‌های جدید و تازه‌های نشر خود بپردازند؛ هرچند که کووید 19 مانع ارائه و عرضه آثار آن‌ها در دوره سی و سوم شد.
 
اکنون اما پس از دو سال به دنبال رشد و تسریع واکسیناسیون سراسری در کشور و خروج از وضعیت قرمز، برگزاری نمایشگاه کتاب در سال 1401 به صورت فیزیکی بار دیگر در دستور کار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته است؛ هر چند به گفته یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی این وزارتخانه قرار است ساز و کار و بخش‌های اجرایی این رویداد بسیار متفاوت از دوره‌های پیشین باشد.
 
شهر آفتاب و تعهد 46 هزار متری جدید
بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مصلای امام خمینی (ره) در 28 آبان و بازدید معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب در نهم آذر ماه برای بازبینی و بررسی محل برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در سال آینده، این‌روزها از پربیننده‌ترین اخبار فرهنگی رسانه‌ها به شمار می‌آید، زیرا همه منتظر اعلام محل برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی هستند.
 
طی پنج سال گذشته شهر آفتاب فرصت داشته است تا نواقص و مشکلات زیرساختی بناهای خود را برطرف کند،‌ از سوی دیگر بر میزان متراژ فضاهای مسقف خود بیفزاید، اما آیا چنین چیزی محقق شده است؟ در این زمینه محمدرئوف قادری، مدیرعامل شرکت نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب که از سال 1396 به این مجموعه آمده است، به ایبنا گفت: شهر آفتاب نسبت به پنج سال قبل تفاوت‌های جدی‌ای پیدا کرده است؛ بسیاری از مواردی که در آن زمان عامل مشکل برای نمایشگاه کتاب شده بود دیگر وجود ندارد.
 
وی در این زمینه توضیح داد: در آن زمان شهر آفتاب با نمایشگاه کتاب تهران افتتاح شد و هر افتتاحیه‌ای یکسری نواقص دارد که خوشبختانه این نواقص برطرف شده و این مشکلات دیگر وجود ندارد.
 
قادری با اشاره به افزایش ظرفیت فضاهای نمایشگاهی نیز گفت: در این مدت مرکز بین‌الملل توسعه تجارت شهر آفتاب در این مدت راه‌اندازی شده است که حدود 36 تا 46 هزار مترمربع فضای جدید نمایشگاهی در این مرکز داریم و طی دو – سه ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد و می‌تواند در اختیار نمایشگاه کتاب قرار گیرد.
 
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا درباره عدم نیاز نمایشگاه کتاب تهران به سازه‌های موقت، نیز توضیح داد: با افزوده شدن فضای مسقف جدید نیازی به سازه موقت نیست ولی اگر نیاز هم باشد این آمادگی وجود دارد که سازه‌های موقت را بهتر از گذشته آماده‌سازی کنیم و دیگر مشکلات مثل برق، هواساز، سرمایش و گرمایش و دسترسی‌ها برطرف شده است.
 
قادری همچنین درباره ایستگاه متروی شهر آفتاب و آماده‌سازی و تجهیز کامل آن نیز گفت: نمایشگاه شهر آفتاب تنها نمایشگاه کشور است که ایستگاه اختصاصی مترو دارد و می‌توان گفت که بزرگترین ایستگاه متروی ایران و خاورمیانه است که دو سال است از آن به صورت عمومی بهره‌برداری شده و از آن استفاده می‌کنیم.
 
به گفته وی، طبیعتا این ایستگاه می‌تواند در حوزه حمل و نقل عمومی و بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب کمک خوبی باشد.
 
قادری با بیان اینکه مشکلات گذشته رفع شده است و شهر آفتاب آمادگی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران را برای دوره سی و سوم دارد، عنوان کرد: در تهران ترافیک و آلودگی زیست محیطی به یک فاجعه ملی تبدیل شده است و همه دست‌اندرکاران را نگران کرده و همه اراده دارند که هیچ فرصتی را برای کاهش ترافیک و آلودگی زیست محیطی از دست ندهند.
 
قادری همچنین یادآور شد: از سوی دیگر به دنبال استمرار شرایط کرونا، به دلیل گسترده بودن فضای شهر آفتاب بهترین گزینه برای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در سال آینده خواهد بود.
 
وی با بیان اینکه نمایشگاه کتاب تهران بزرگترین رویداد فرهنگی و نمایشگاهی در کشور است، گفت: طبیعتا چگونگی برگزاری آن شامل کمیت و کیفیت نمایشگاه با دیگر نمایشگاه‌ها متفاوت است،‌ زیرا نمایشگاه کتاب رویداد فرهنگی و نمایشگاهی متعلق به همه ارکان نظام جمهوری اسلامی و همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط با حوزه فرهنگی و مجموعه مدیریت شهری است.
 
وی تاکید کرد: برگزاری این نمایشگاه نیازمند اراده و همت جمعی برای به نتیجه رساندن مهمترین رویداد کشور است و طبیعی است که ظرفیت‌های بالقوه شهر آفتاب برای نمایشگاه کتاب تهران باید آماده شود تا بتوانیم نمایشگاه خوبی داشته باشیم.
 
قادری با بیان اینکه شهرداری و شهر آفتاب آمادگی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران را دارد، گفت: اما نمایشگاه‌های بزرگ و با کیفیت ممکن است در حین اجرا با مشکلاتی هم روبرو شود اما این آمادگی در مجموعه وجود دارد که مشکلات را بلافاصله برطرف کنیم.
 
اما و اگرهای مهم ...
اگر قرار باشد سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به روال سی و دوره قبل در اردیبهشت ماه برگزار شود، حدود پنج ماه زمان باقی است تا در کنار محل نهایی این نمایشگاه‌، اعضای شورای سیاستگذاری آن بار دیگر انتخاب شوند و جلسات و رایزنی‌ها برای برگزاری هرچه بهتر این نمایشگاه آغاز شود.
 
برنامه‌ریزی برای تغییر رویکرد نمایشگاه کتاب تهران به شکل نمایشگاهی‌شدن و فاصله‌گرفتن از فضای فروشگاهی، بهره‌مندی از فضای مجازی برای بخش فروشگاهی، پیش‌بینی جلسات و نشست‌هایی خارج از فضای کلیشه‌ای سی و دو دوره قبل، چابک‌سازی تیم برگزارکننده نمایشگاه و مسائلی از این دست از جمله موضوعاتی است که در آستانه نمایشگاه کتاب تهران باید به آن توجه داشت تا زمان باقی‌مانده از دست نرود.