به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب سال دفاع مقدس، یکی از جوایز ادبی کشور است که تاکنون 18 دوره آن به همت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برگزار شده ‌است. در این رویداد، آثار برتر در بخش‌های مختلف معرفی و تجلیل می‌شوند. نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع ‌مقدس با شعار «حفظ هویت ملی با تولید آثار فاخر»، به بررسی کتاب‌های منتشرشده در سال‌های 1397 و 1398، می‌پردازد. اختتامیه این جشنواره، 18 اسفندماه 1400 خواهد بود.
 
به بهانه برگزاری نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع ‌مقدس، با سرهنگ عباس بایرامی؛ رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، درباره ساختار و همچنین اهداف، سیاست‌ها و شکل برگزاری این رویداد، گفت‌وگویی صورت گرفت.
 
وی به خبرنگار ایبنا، گفت: بنیانگذاری این اقدام به‌دست بهترین نویسندگان، رزمندگان و پیشکسوتان دفاع مقدس انجام شد؛ یعنی آن‌ها که هم در دفاع مقدس جهاد کردند و از این قافله عقب نماندند و هم بعد از دفاع مقدس، به عرصه قلم وارد شدند و کارهای مشابه را در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس رقم زدند. ساختار این برنامه به‌واسطه متولی بودن بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در باب حوزه ترویج و توسعه فرهنگ دفاع مقدس برعهده این نهاد است و به تبع آن، سازمان‌های مختلف بنیاد در حوزه‌های مختلف ورود کرده‌اند. از آنجا که حوزه کتاب مربوط به سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس است، در این دوره توفیق نصیب ما شد که خادم نویسندگان دفاع مقدس و مقاومت باشیم.
 
بایرامی با اشاره به سازوکار اجرایی این جشنواره ادبی در حوزه دفاع مقدس، افزود: قاعده کار این بود که ما کتاب‌های یک سال را در سال بعد داوری می‌کردیم. این‌گونه هم حجم کار پایین‌تر بود و هم این‌که می‌توانستیم با فراغ بال بیشتر کار را دنبال کنیم. به دلیل برخی مشکلات در ادوار گذشته، یک عقب‌ماندگی جزئی پیش آمد که تا سال آینده جبران می‌شود. در سال 1400 کتاب‌های منتشرشده در سال‌های 97 و 98 داوری می‌شوند. سال آینده نیز کتاب‌های سال 1399 و 1400 داوری خواهند شد و کار به‌صورت سالانه انجام و دنبال می‌شود و در سال 1402 کتاب‌‌های سال 1401 داوری می‌شوند.
 
رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، تصریح کرد: ساختار دبیرخانه جایزه کتاب سال دفاع مقدس شاید از سوی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس شکل گرفته باشد، اما حجم عظیم کارها در حوزه برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، طراحی و حتی اجرا بر عهده اهالی قلم بوده است. بخش سیاستگذاری برعهده شورای تخصصی و راهبردی بوده که برنامه‌ها را تنظیم کردند و شعار سال برای انتخاب کتاب را برگزیدند. انتخاب شعار امسال جشنواره با عنوان «هویت ملی با تولید آثار فاخر»، برگرفته از بیانات متعدد و مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی و براساس دغدغه‌های است که ایشان نسبت به هویت ملی داشتند. قطعا یکی از عوامل ماندگاری و قوام موضوع مربوط به هویت ملی، حوزه کتاب و کتابخوانی، کتابداری و موضوعات مرتبط با اینهاست.
 
وی با بیان این‌که سیر و ساختار جایزه کتاب سال دفاع مقدس در دو دبیرخانه تعریف شده، گفت: این جایزه یک دبیرخانه علمی دارد که امسال مسئولیت آن برعهده آقای محمدقاسم فروغی جهرمی از پیشکسوتان عرصه قلم است که سال‌ها در حوزه تبلیغات جبهه و جنگ فعالیت داشته و در این عرصه هم تجربه و هم علم خود را به میدان آورده‌ است. بخش زیادی از بزرگان این عرصه نیز در موضوعات مربوط به مشاوره و داوری با ایشان همراه هستند.

بایرامی اظهار کرد: دبیرخانه دوم، دبیرخانه اجرایی است که مسئول این دبیرخانه برعهده آقای محمدحسن کریم‌پور است که سال‌ها در جبهه بوده و سال‌ها در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس فعالیت دارد. ما به انجام تعاملات و ارتباطاتی با مجموعه‌های مختلف ازجمله ناشران، سازمان‌ها، نیروهای مسلح و مجموعه‌هایی که به هر عنوان با کتاب ارتباط دارند، نیاز داریم. این کار انجام می‌شود، چون تلاش ما این است که حداکثر جذب کتاب انجام شود. این وظیفه برعهده دبیرخانه اجرایی است.
 
رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در ادامه با بیان این‌که این رویداد نیز با رویکردی جهادی همچون دوران دفاع مقدس دنبال می‌شود، افزود: اگر همه این اقدامات و زحماتی که دوستان چه در دبیرخانه علمی و چه دبیرخانه اجرایی دنبال کردند، به ریال و پول درمی‌آمد، شاید غیرقابل باور بود. ولی هم نگاه دوستان ما در دبیرخانه‌ها یک نگاه دفاع مقدسی بود و هم مخاطبان ما این نگاه را دارند. یعنی ناشران و مجموعه‌های مختلف، خیلی بازاری با این قضیه برخورد نکردند و کاملا با نگاه و انگیزه انقلابی و دفاع مقدسی پای کار آمدند.
 
وی با اشاره به روند برگزاری نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس، گفت: نسبت به سال‌های 97 و 98 جذب خوبی در حوزه کتاب‌های مختلف داشته‌ایم. کار بسیار زیادی باید انجام شود که اگر بخواهیم این فرایند را به رشته تحریر درآوریم، شاید چند جلد کتاب شود، یعنی کار با وسعت زیادی صورت می‌گیرد تا در نهایت کتاب‌ها در بخش‌های مختلف معرفی شوند. سعی بر این بوده که موضوع را تخصصی ببینیم تا خروجی که به‌دست می‌آید منجر به این شود که برآوردی نسبت به کمیت و کیفیت قضیه داشته باشیم و بتوانیم نقص‌ها و موارد مربوط به حوزه کتاب را از آن احصا کنیم. با توجه به بررسی ادوار گذشته، علی‌رغم این‌که در دوره‌های قبل نیز زحمت زیادی کشیده شده بود، ولی در این دوره دوستان با حساسیت بیشتری با قضیه برخورد کردند و منجر به این شده که تعداد زیادی از داوران در تخصص‌های مختلف در پنل‌های متعدد کتاب‌ها را داوری کنند که اکنون به مرحله نهایی رسیده‌ایم.
 


بایرامی درباره هم‌افزایی با دیگر نهادها در برگزاری این رویداد ادبی در حوزه دفاع مقدس، بیان کرد: نگاه ما این است که ماندگاری فرهنگ دفاع مقدس باید مثل خود دفاع مقدس باشد. این‌که چطور در دفاع مقدس پیروز شدیم؟ این حجم وسیع از خاطرات که رهبر معظم انقلاب اسلامی از آن به‌عنوان گنج نام بردند، زمانی استخراج می‌شود که همه آحاد اجتماعی در مجموعه‌های مختلف در آن دخیل باشند. البته این هنر برگزارکنندگان را هم می‌طلبد. به‌نظر من همکاری ناشران، بزرگ‌ترین مشارکتی است که امروز داریم، زیرا بهترین، مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین ساختار مربوط به ناشران است که با رغبت ورود می‌کنند و این خیلی ارزشمند است.
 
رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، تصریح کرد: کار به این بزرگی نیازمند همکاری همه مجموعه‌هاست. ما حوزه مربوط به توسعه و ترویج فرهنگ دفاع مقدس را با کمک همه مجموعه‌های کشور پیش می‌بریم. معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانه کتاب و ادبیات ایران و مجموعه نیروهای مسلح، از مجموعه‌ها و نهادهایی هستند که در این زمینه مشارکت کردند تا بتوانیم کار را پیش ببریم. درواقع مشارکت در این زمینه خوب بوده و اگر از سوی برخی نهادها مشارکت صورت نگرفته، یعنی ما نتوانسته‌ایم موضوع را خوب تبیین کنیم. مرکزی نبوده که دست یاری به سمت آن‌ها دراز کنیم و به کمک ما نیایند. تلاش می‌کنیم، مجموعه‌های مختلف که سهمی در ترویج فرهنگی نظام دارند، بتوانند سهم خود را به‌نوعی ادا کنند.
 
وی افزود: حال که نظام جمهوری اسلامی ایران به همه نهادها حکم کرده که دو درصد از اعتبارات خود را به ترویج حوزه فرهنگی انقلاب اسلامی اختصاص دهند، دفاع مقدس یکی از مشعشع‌ترین موضوعاتی است که می‌تواند این اعتبارات به آن اختصاص یابد. حوزه ترویج کتاب از حوزه‌هایی است که هرچقدر در این زمینه هزینه کنیم درواقع نوعی سرمایه‌گذاری است. در مجموع مشارکت را در این زمینه خوب می‌بینم، ولی باید تعاملات بیشتری برقرار کنیم.
 
بایرامی با اشاره به تأکید و دغدغه رهبری مبنی بر توجه به خاطرات مردمی در دفاع مقدس که تجربه هم نشان داده این بخش‌ها برای مردم جذابیت دارد، درباره تدابیر سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در این زمینه، گفت: موضوع دفاع مقدس، تماشاخانه‌ای به تمام معناست و ویترینی است که اگر نتوانید همه‌چیز را در کنار هم ببینید، برای مخاطب نوعی دلزدگی به‌وجود می‌آید. در حوزه فرماندهان دفاع مقدس هم کار بر زمین‌مانده زیاد داریم، ولی واقعیت این است که باید تنوع‌ ایجاد کرد تا مخاطب احساس نکند که قشری‌نگری در آثار وجود دارد و ما به یک سمت گرایش داریم، لذا ازجمله ضعف‌هایی که در این حوزه وجود دارد، سوژه‌نویسی و موضوع‌نویسی است. اگر موضوعات بر مبنای واقعیت‌ها و اتفاقاتی که رخ داده مشخص شود، آن‌وقت پژوهشگر و نویسنده بیشتر به سمت موضوعات مختلف گرایش خواهد داشت.
 
رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در پایان تأکید کرد: تا پیشکسوتان جبهه و جنگ در قید حیات هستند باید از حضور آن‌ها بهره ببریم و خاطرات آن‌ها را دریافت، ثبت و منتشر کنیم. سیاست ما در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس هم همین است. سفارش هرسال ما به نویسندگان این است که در کنار رمان‌نویسی و خاطره‌نویسی، براساس خاطرات فرماندهان و رزمندگان به سوژه‌های مختلف بپردازند تا آثار فاخر به جامعه ادبی کشور عرضه شود.