به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حدود دو سالی می‌شود که وزارت آموزش و پرورش، با توضیح کاهش هزینه ها و حمایت از دانش‌آموزان و خانواده‌ها به دلیل حذف واسطه‌گریِ کتاب‌فروشان، کتاب‌های درسی را مستقیم و به‌صورت آنلاین، به دانش‌آموزان می‌فروشد، اقدامی که به گفته صنف کتاب‌فروشان برخلاف اصل ۴۴ قانون اساسی است.
در این زمینه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی این وزارتخانه از اسفند سال ۱۳۹۷ تصمیم گرفت که ثبت‌نام و فروش کتاب‌ها توسط این سازمان باشد، در حالی که پیش از این، طبق آئین‌نامه فروش و توزیع کتاب‌های درسی، این مسئولیت توسط مراکز صنفی و مراکز کتاب‌فروشی بود.
تلاش کتاب‌فروشان سراسر کشور در دوسال اخیر برای بازپس‌گیری این امتیاز با ارسال نامه به مقامات و مسئولان به نتیجه‌ای نرسید و اکنون در آستانه اعلام فراخوان ثبت‌نام کتاب‌های درسی توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام، جمعی از کتاب‌فروشان از استان‌های مختلف درصدد بازپس‌گیری امتیاز توزیع و فروش کتاب‌های درسی به صنف خود هستند.
این‌روزها کتاب‌فروشان بار دیگر برای فروش کتاب‌های درسی در فروشگاه های خود در حال رایزنی با مسئولان هستند و در کنار کتاب‌فروشان تهرانی، جمعی از کتاب‌فروشان در سراسر کشور نیز به دنبال تحقق این خواسته‌اند. اسد‌الله قبادی، مدیرعامل شرکت فروشندگان کتاب و نوشت افزار و صحاف مشهد در مصاحبه با ایبنا به تبعات این تصمیم طی دو سال اخیر اشاره کرد و گفت: از جمله آسیب‌های جدی که بر پیکره نحیف این صنف طی این دو سال وارد شد از دست دادن شغل و حرفه در بسیاری از همکاران ما بود، زیرا همان‌گونه که مطلع هستید، کتاب‌فروشان از پاک‌ترین و شریف‌ترین اقشار صنفی هستند که با سودناچیز و تنها به عشق وافر به کتاب و فرهنگ وارد این عرصه شده‌اند.
وی ادامه داد: در طول 40 سال گذشته این کتاب‌فروشان با توزیع و فروش به موقع کتاب‌های درسی به دانش‌آموزان تلاش می‌کردند کتاب‌ها به شکل درست و متوازن در اختیار خانواده‌ها و فرزندانشان قرار گیرد.
قبادی با بیان اینکه با فروش کتاب توسط کتاب‌فروشان هم دانش‌آموزان از دریافت کتاب راضی بودند و هم اولیای آن‌ها، عنوان کرد: با این کار ارتباط خوب و مناسبی با کتاب‌فروشان در این خرید و فروش برقرار می‌شد ولی زمانی که فروش کتاب درسی از گردونه کاری کتاب‌فروشان خارج شد به نوعی آن‌ها هم فلج شدند.
وی تاکید کرد: این اقدام در بحران اقتصادی کنونی که خیلی از هم‌صنفی‌های ما در پرداخت اجاره مغازه با مشکلات جدی روبرو بودند حیات خیلی از کتاب‌فروشان را به خطر انداخت اما متاسفانه کسی متوجه این حواشی جدی‌تر از متن نبود.
قبادی به تعطیلی کتابفروشیها به دلیل موج‌های کرونا هم اشاره کرد و گفت: تعطیلات پی‌درپی نیز معضل دیگری بود که مشکلات آن‌ها را مضاعف کرد. البته سال گذشته وقتی آموزش و پرورش اوج اعتراضات کتاب‌فروشان را دید و شنید، به محوریت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نمایندگان کتاب‌فروشان سراسر کشور را به یک جلسه دعوت کرد.
وی در این زمینه توضیح داد: ما در آن جلسه و بعد هم به صورت مکتوب تمام شرایط آن‌ها را پذیرفتیم که متاسفانه وعده‌های داده شده عملی نشد و بار دیگر توزیع کتاب را به کتاب‌فروشان ندادند.
قبادی با بیان اینکه خیلی از مدیران مدارس توزیع کتاب را برخلاف رسالت خود می‌دانند، عنوان کرد: طبق اطلاعاتی که کسب شده این موضوع یک بار مضاعف بر دوش مدارس است و همین موضوع موجب شده است که برخی مدارس با اکراه و به شکل ناقص کتاب‌ها را توزیع کنند و جالب‌تر اینکه در همین مدت شاهد افزایش قیمت کتاب‌ها بوده‌ایم. همچنین پنج ماه زودتر هزینه کتاب دانش‌آموزان دریافت می‌شود.
وی در پایان با بیان اینکه امیدواریم با تلاش و همت رسانه‌ها، صدای ما به گوش مقامات برسد، گفت: اکنون تنها امید ما این است که در سال جدید تحصیلی توزیع کتاب‌ها توسط کتاب‌فروشان انجام شود، البته در این زمینه طی هماهنگی با اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران قرار شده که این اتحادیه پیگیر این موضوع از وزارت آموزش و پرورش باشد.
تقویت رابطه خانواده و کتاب در کتابفروشیها
در سال‌های گذشته یکی از راه‌های ارتباطی کتاب‌فروشان با مردم، فروش کتاب‌های درسی در کتابفروشیها بوده است. افرادی که سال‌ها تجربه فعالیت در این حوزه را دارند مدعی‌اند که در طول این سال‌ها با فروش کتاب‌های درسی توسط کتاب‌فروشان، خانواده‌ها و دانش‌آموزان به سراغ خرید کتاب‌های غیردرسی هم می‌رفتند و در کنار آن با منابع کمک درسی و کمک آموزشی آشنا می‌شدند؛ امکانی که امروز با جابجایی فروش کتاب از کتاب‌فروشان به مدارس غیرفعال شده است.
جهانشاه یاوری، نماینده کتاب‌فروشان کرمانشاه نیز در این زمینه به ایبنا گفت: درحالی که توزیع کتاب‌های راهنمایی و دبیرستان دست کتاب‌فروشان بود، اما در سال 98 بهانه‌هایی از سوی آموزش و پرورش مطرح شد و قرار بر این گذاشتند که فقط کتاب‌های راهنمایی توسط کتاب‌فروشان عرضه شود، ما هم قبول کردیم اما در سال گذشته علاوه بر مقطع دبیرستان، فروش کتاب‌های مقطع راهنمایی هم از ما گرفته شد.
وی ادامه داد: این موضوع با طرح دلایلی مثل ارائه خدمات الکترونیکی و توزیع بهتر و مناسب‌تر کتاب به دانش‌آموزان توسط آموزش و پرورش انجام شد که هنوز بعد از دو سال ادامه دارد و مشخص نیست که امسال وضعیت چگونه خواهد بود.
یاوری با بیان اینکه فروردین ماه هر سال وزارت آموزش و پرورش و زیرمجموعه‌ها برای این موضوع تصمیم‌گیری می‌کنند، عنوان کرد: معمولا تا خرداد ماه این موضوع نهایی و از تیر و مرداد هر سال کتاب‌ها به کتاب‌فروشان تحویل داده می‌شد تا بین دانش‌آموزان توزیع شود، روندی مرسوم و عادی که اکنون برچیده شده است.
وی با بیان اینکه تلاش داریم تا قبل از پایان سال 1401 وضعیت و تکلیف این موضوع روشن شود تا بتوانیم برای کار خود برنامه‌ریزی کنیم، گفت: کتاب‌فروشان طی این دوسال آسیب‌های زیادی دیدند؛ مساله کتاب‌رسانی یک کار ساده نیست و اگرچه درآمدزایی زیادی ندارد اما یک پل ارتباطی بین دانش‌آموزان و کتابفروشیها بود.
یاوری با بیان اینکه حدود 20 هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در حوزه توزیع کتاب درسی فعال بودند، در این زمینه توضیح داد: حضور خانواده‌ها و دانش‌آموزان در کتاب‌فروشان زمینه‌ای ایجاد می‌کرد که دانش‌آموزان با کتاب‌های غیردرسی و وسایل کمک آموزشی برای سنین مختلف روبه‌رو شوند و این رابطه در ابتدای سال تحصیلی تقویت شود.
به گفته وی، این تصمیم بین 70 تا 80 درصد روی کاهش درآمد صنف ما تاثیر داشته است، بخصوص در شرایط کرونایی کنونی که مدارس تعطیل شده‌اند و وضعیت کتابخوانی در وضعیت خوبی نیست، درحالی که کتاب درسی عامل رونق و شور و نشاط در کتابفروشیها بود.
حال باید دید آیا مذاکره اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران با مسئولان وزارت آموزش و پرورش برای توزیع کتاب‌های درسی توسط کتاب‌فروشان به نتیجه می‌رسد یا برای سومین سال متوالی، بار دیگر فروش کتاب‌های درسی توسط مدارس انجام می‌شود؟
فروش کتاب‌های درسی و واگذاری بخشی از امور به بخش خصوصی و استفاده از توان و ظرفیت آن‌ها در توزیع کتاب، می‌تواند راهکار خوبی برای چابک‌سازی بدنه آموزش و پرورش هم باشد. این تصمیم، رابطه مستقیمی با وضعیت و سرنوشت جمع گسترده‌ای از کتاب‌فروشان در سراسر کشور دارد؛ کتاب‌فروشانی که به دلیل انتشار و پخش گسترده و عمدتاً غیرقانونیِ کتاب‌ها در فضای مجازی، همچنین شرایط اقتصادی کنونی با چالش‌های جدی و پرفراز و نشیب فعالیت کرده و برای حیات خود تلاش می‌کنند.
چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۰ - ۱۳:۳۷
نظر شما