به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ نشست معرفی نرخ‌نامه ویرایش از نگاه ناشران پنجشنبه (22 اردیبهشت‌ماه) در سرای علمی فرهنگی مصلای امام خمینی (ره) به صورت حضوری و آنلاین با حضور مهمانان و بازدیدکنندگان نمایشگاه برگزار و نرخ‌نامه ویرایش از سوی انجمن صنفی ویراستاران به‌طور اجمالی معرفی شد.
 
سیدجواد رسولی، عضو هیئت مدیره این انجمن به ضرورت تدوین این نرخ‌نامه اشاره کرد و گفت: «برای دوستانی که درگیر کار نشر کتاب هستند این مسئله مهم بوده است. شکل‌گیری انجمن موجب شد این انتظار از طرف ناشران، پدیدآورندگان و ویراستاران وجود داشته باشد که در این‌باره نرخ‌نامه‌ای ساماندهی شود.»

وی درباره‌ این‌که چرا ویرایش‌ها نرخ مصوب و ثابت ندارند، گفت: واقعیت این است که متن تا ارزیابی نشود امکان قیمت‌گذاری وجود ندارد. میزان نیاز به ویراستاری، زمان، فردی که کار را انجام می‌دهد، پیمانکار و ... همه باید به خوبی بررسی شوند.

رسولی درباره‌ روند شکل‌گیری این نرخ‌نامه بیان کرد: بر اساس دغدغه‌هایی این نر‌خ‌نامه تدوین شده است. کارگروه آن در سال ۱۴۰۰ شکل گرفت. مقدمات این موضوع بحث نظری مفصلی بود که از سال ۱۳۹۷ از طریق کمیسیون پژوهش شروع ‌شده بود. اعضای کارگروه از سه کمیسیون امور صنفی و حقوقی، امور ویرایش و امور پژوهش به‌علاوه‌ی تعدادی از کارشناسان نشر و ویرایش تشکیل شده است. همچنین در این مسیر به صورت میدانی نیز اطلاعاتی از ناشران و سرویراستاران گردآوری شد.
 
سیدجواد رسولی توضیحاتی درباره‌ این نرخ‌نامه ارائه داد و گفت: تعداد کلمات پیش از ویرایش ملاک ما برای محاسبه قیمت است. ویرایش با رایانه را مدنظر داشتیم که توسط ویراستاران دورکار انجام شود نه کارکنان ثابت، و طبیعی است که در این نرخ‌نامه افزایش سالانه هم خواهیم داشت.

وی به مراحل تعیین حدود و ثغور ویرایش اشاره کرد و گفت: ویراستار باید ارزیابی کلی و جزئی داشته باشد. سوالاتی در مباحث تئوریِ کتابچه - که در وب‌گاه انجمن قابل بارگیری است - وجود دارد که اگر ویراستار به آن‌ها پاسخ دهد ارزیابی خوبی از متن خواهد داشت. نوع ویرایش نیز باید مشخص شود این‌که زبانی است، یا صوری و ترجمه، زمان انجام این کار نیز باید تعیین شود. بسیاری از ناشران می‌پرسند که اگر یک کتاب بدهیم صفحه‌ای چند ویرایش می‌کنید؟ اصلا نمی‌شود این‌طور قیمت‌گذاری کرد و این سوال حرفه‌ای و علمی نیست.
 
این عضو هیئت مدیره انجمن صنفی ویراستاران مولفه‌های افزایش قیمت را پنج شاخص برشمرد و افزود: یکی از مؤلفه‌ها این است که نوع متن عمومی است یا تخصصی؟ دیگری این‌که سختی کار چه درجه‌ای دارد، رتبه ویراستار نیز مهم است، سفارش‌دهنده یکی دیگر از معیارهاست که آیا ناشر سفارش داده یا پدیدآورنده‌ای که تجربه ندارد و مولفه‌ آخر زمان تحویل کار است که به عادی، فوری و نیمه‌فوری تقسیم می‌شود.

مهناز مقدسی عضو هیئت مدیره و دبیر انجمن صنفی ویراستاران سخنران بعدی نشست بود که به آنلاین‌بودن آن اشاره کرد و گفت: تعدادی از اعضا که در شهرستان هستند از طریق وبینار در این جلسه حاضرند.

وی درباره‌ اهمیت شناخت مسئولیت‌های ویراستاران گفت: در ابتدا فکر می‌کردیم یک اسم ویراستار است که مسئولیتی دارد، انجام می‌دهد و تمام می‌شود ولی متوجه شدیم توان‌مندی‌ها و مسائلی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. بحث‌های تخصصی ما را به این سمت سوق داد که توان‌مندی ویراستار، نوع ویرایش و ... را لحاظ کنیم تا نتیجه‌ خوبی به دست آید. مرز بین مسئولیت ویراستار و ناشر و پدیدآورنده چیست؟ اگر قرار بود در محکمه‌ای اعتراض‌های آنان را گوش دهیم باید بدانیم که کدام مسئولیت برای چه کسی بوده است. برای روشنگری در این موضوع لازم بود که این بحث را در نرخ‌نامه مشخص کنیم. ویراست اول آن منتشر شده است و به زودی نسخه‌ نهایی نیز منتشر می‌شود.
 
مقدسی انواع ویرایش صوری، زبانی، ترجمه، استنادی و ساختاری-محتوایی را برشمرد و درباره‌ تعریف آن‌ها و مسئولیت‌های ویراستار گفت: شاید به نظر بیاید ویرایش صوری کار ساده‌ و مختصری است ولی وقتی وارد این حوزه شدیم دیدیم یک دریا مسئولیت است. ویرایش صوری در دو بخش مهم باید حضور داشته باشد؛ پیش از صفحه‌آرایی و پس از آن. کتاب‌های عبدالحسین آذرنگ مرجع ما برای تدوین این نرخ‌نامه بوده است. ویراستار صوری بعد از صفحه‌آرایی زحمات زیادی باید به خرج دهد که البته چنین ویراستاران متبحری به نسبتِ نشری که داریم کم است.
 
دبیر انجمن ویراستاران درباره‌ تعریف سایر ویرایش‌ها نیز مطالبی ارائه داد. وی ضمن اشاره به زمان کوتاه جلسه گفت: اگر نکته‌ای را از دست داده‌ایم نرخ‌نامه را ببینید و با ما همکاری و تعامل داشته باشید تا این نرخ‌نامه باکیفیت‌تر شود.

لیلا اثناعشری عضو انجمن صنفی ویراستاران و مسئول کارگروه نرخ‌نامه ویرایش آخرین سخنران این نشست بود که درباره‌ بحث رتبه‌بندی ویراستاران گفت: این قسمتی بود که در تدوین نرخ‌نامه خیلی بحث‌برانگیز شد. مشخص است که در تمام سازمان‌ها، ارگان‌ها و صنف‌ها رتبه‌بندی داریم؛ مثل رده نظامی و دانشگاهی و... و مهم است که برای ویراستاران نیز رتبه‌بندی داشته باشیم. در کارگروه نرخ‌نامه به سه مولفه برای رتبه‌بندی ویراستاران توجه کردیم؛ توان‌مندی ویراستاران، تجربه آن‌ها که برحسب سال است، و سومین مورد تعداد کلمات و کلمات ویراسته است که چه‌قدر در این زمینه رزومه دارد. در بین این مولفه‌ها توان‌مندی بیشترین اهمیت را در نرخ‌نامه دارد.

وی رتبه‌بندی ویراستاران را این‌گونه توضیح داد: ویراست‌یار: ویراستاری است که در مراکز معتبر و یا دانشگاه آموزش می‌بیند و تا دو سال پس از شروع ویرایش به او ویراست‌یار می‌گوییم، ویراست‌یار 1 کسی است که با انواع ویرایش آشناست ولی تسلط کامل ندارد و دارای شش سال سابقه‌ ویرایش است، ویراستار 2 شخصی است که به انواع ویرایش مسلط و تاحدی با ویرایش ترجمه آشناست و 10 سال سابقه ویرایش دارد، ویراستار 3 به انواع ویرایش تسلط دارد و متون عمومی و تخصصی را می‌تواند ویرایش کند و دارای 14 سال سابقه است و درنهایت ویراستار ارشد که باتجربه و مسلط است و می‌تواند در تولید اثر همراه پدیدآورنده یا ناشر باشد و مشاوره بدهد. او دارای 20 سال سابقه در کار ویرایش است.

اثناعشری رتبه‌بندی ویراستاران را وظیفه‌ انجمن صنفی ویراستاران برشمرد و گفت: زیرا خود نمی‌توانیم بفهمیم در چه رتبه‌ای هستیم.

در پایان مراسم ضمن تقدیر از اعضای کارگروه توسط مهرپرور نایب رییس انجمن، از حاضران و مخاطبان درخواست شد که دیدگاه‌های خود را درباره‌ این نرخ‌نامه به ایمیل انجمن به نشانی Daftar.virastar@gmail.com ارسال کنند.
 
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 21 تا 31 اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ با شعار «با کتاب سلامتیم» در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی (ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.