به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، برنامه «رسم محمود» مراسم آیین یادبود حجت‌الاسلام سید محمود دعایی، نماینده ولی فقیه و سرپرست موسسه مطبوعاتی اطلاعات سه‌شنبه 24 خردادماه در تالار وحدت با حضور چهره‌های سیاسی و فرهنگی چون محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرشاد مهدی‌پور، معاون امور مطبوعاتی، علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، محمد الهیاری، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی متقیان، مدیرعامل ایسنا، سید عباس صالحی، سرپرست جدید موسسه مطبوعاتی اطلاعات، مجید زین‌العابدین مدیرعامل بنیاد رودکی، غلامعلی حدادعادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان، مصطفی کواکبیان، مدیر مسئول روزنامه مردمسالاری، محمد مهدی فرقانی، استاد ارتباطات، محمدعلی وکیلی، مدیرمسئول روزنامه ابتکار، سیدعلی موسوی گرمارودی، شاعر، حمیدرضا نوربخش، خواننده و مدیرعامل خانه موسیقی، منوچهر شاهسواری، مدیر خانه سینما، عباس سلیمی‌نمین، پژوهشگر تاریخ، علیرضا خانی، سردبیر روزنامه اطلاعات، مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده کودک و جمعی از اصحاب فرهنگ و رسانه برگزار شد.

فرشاد مهدی‌پور، معاون امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دعایی دارای تواضع مدارا، خوش کلامی و گشاده‌رویی ساده‌زیستی و... بود، این عبارات و جملات بسیار دیگر نمونه‌ای از صفات و عباراتی است که در چند روز گذشته اهل فرهنگ، سیاست و رسانه در رثای سید محمود دعایی به زبان آوردند یا نوشتند. اگرچه همه این کلمات و جملات خلاصه‌ای از آنچه بود که می‌شد درباره او گفت و نوشت. 

معاون امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: در واقع ایشان در پیش ما خاطرات و جملاتی دارند که یاد او را زنده نگه می‌دارد. با این همه در این غم بسی جای امیدواری است که به حکم حکیمانه رهبری، برادر صالحی چون عباس صالحی سکانداری روزنامه کهنسال اطلاعات را به دست گرفتند.

دعایی به حق مرد خدا بود
حمیدرضا نوربخش، مدیر خانه موسیقی در ادامه این برنامه گفت: از ابتدای ورود به این سالن بغضی با من است که مرا رها نکرده است. به نظرم محمود دعایی مغناطیسی داشت که در برخورد با دیگران افراد را به خود جذب می‌کرد.

او افزود: دعایی آن‌چنان که از گذشته تا به امروز در جامعه ما آنچنان که مرسوم است روحانی مرد خداست و دعایی در جامعه ما اینگونه بود. بسیاری باور داشتند که اگر دعایی برایشان دعا کند خدا صدایش را می‌شنود؛ برای همین بسیاری دلشان می‌خواست دعایی نماز میت‌شان را بخواند زیرا وقتی می‌گفت خدایا اگر گناهکار است از او بگذر و اگر محسن است بر محسناتش بیافزای، خدا حتما صدای دعایی را می‌شنود.

مدیر خانه موسیقی عنوان کرد: دعایی روحانی بود که پای درد دل مردم می‌نشست و برای آنها آنچه از دستش برمی‌آمد، انجام می‌داد. چنان‌که در جامعه ما مرسوم بود مردم اغلب کارهای خود را با مشورت و راهنمایی روحانی انجام می‌دادند از تولد کودک تا عروسی و شرکت در مراسم فوت. 

درگذشت ناگهانی دعایی
غلامعلی حداد عادل گفت: وقتی 15 خرداد مشغول خواندن اخبار بودم، یک لحظه خبری از جلوی نظرم گذشت که مرا در بهت فرو برد؛ سید محمود دعایی درگذشت! با خودم فکر کردم دعایی که مریض نبود که این‌طور ناگهان فوت کند. 

او افزود: از بس دعایی را در اکثر مراسم فرهنگی و سیاسی دیده بودم در نظرم دعایی نامیرا بود و اصلا به درگذشت و رفتنش فکر نکرده بودم. یادم است 25 اردیبهشت در همین سالن روز نکوداشت زبان فارسی مراسمی برپا بود و من در کنار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نشسته بودم که متوجه شدم دعایی در اخر سالن در گوشه‌ای نشسته است. از او خواستیم تا جلو بیاید و در کنار ما بنشیند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی عنوان کرد: من بر گردن خود دینی احساس می‌کنم که باید در اینجا بگویم به نگاه من دعایی بیشترین کوشش و تلاش را در روزنانه اطلاعات برای اعتلای زبان فارسی انجام داد و به بهانه‌های مختلف سعی کرد تا چاپ مطالبی درباره زبان فارسی در اعتلای آن بکوشد.

نیاز جامعه به مهربانی
منوچهر شاهسواری هم یکی دیگر از سخنرانان این برنامه بود، با نگاهی به مهربانی دعایی گفت: برخی افراد را از دور و از افق نگریست و مراتب شخصیت‌شان را باید آن‌گونه دید تا بتوان درباره شخصیت و منشان سخن گفت. مردی که در زندگی‌اش تلاش کرد که مهربان باشد و مهر بورزد.

او ادامه داد: بسیار دشوار است که در زندگی امروز مهر ورزید و مهربان بود، گاهی با خودمان فکر می‌کنیم مگر می‌شود بدون خشم هم زندگی کرد؟ امروز نیاز جامعه ما مهرورزی است، سید محمود دعایی، روحانی بود که سراسر مهر بود و مهر ورزید و با مهر سخن گفت. 

مدیر خانه سینما بیان کرد: به نظرم آسید محمود دعایی هنرمندانه زیست. زیرا هنرمند بود و وقتی به اعلای چیزی برسید حتما در روحش هم شمه‌ای از هنر هست. من از همین جا به دوستان هنرمندم می‌گویم جامعه در آستانه تحول نیاز به هنرمندانی دارد که با انصاف برخورد کنند. بدون نگرانی از اینکه انصاف آنها در جای دیگر به چیزی معنا شود.

حکم رهبری گویال خصال دعایی
سید عباس صالحی در این آئین گفت: من شخصیت دعایی را بر مبنای نکاتی که در حکم رهبری برای سرپرستی روزنامه اطلاعات صادر کردند، تحلیل می‌کنم. آنچه رهبری در این متن برای دعایی برشمردند بر اساس زمان زیادی است که با دعایی معاشرت داشتند و نیز نگاهی دقیقی که به شخصیت افراد بدون تعارف و مداحنه دارند.

او افزود: در پیام رهبری از چهار منظر به شخصیت دعایی نگاه شده است؛ شخصیت فردی، رسانه‌ای، اجتماعی و سیاسی. در بیان نکات شخصیت فردی دعایی او را با واژه جامع پسندیده نیکوخصال برشمردند که گویای ویژگی شخصیت فردی اوست. رهبری دعایی را فردی صفادل با سلامت نفس دانستند که با قناعت و ساده زیستی زندگی کرد.

سرپرست جدید روزنامه اطلاعات عنوان کرد: رهبری یکی از مدیران انقلاب اسلامی را ساده زیست خواند. در حالی که در میان مدیران انقلاب سه دسته وجود دارد؛ مدیرانی که اشرافی زندگی می‌کنند، مدیرانی که زندگی برخوردارانه‌ای دارند، مدیرانی که به زیست ساده‌ای روی آوردند و دعایی در این دسته قرار داشت و ما از نزدیک شاهد این ساده زیستی بودیم.  

پدر کودکان بی‌سرپرست
غنچه راهب، مسئول خیریه سروش آینده میهن درباره یکی دیگر از وجوه شخصیتی دعایی گفت: همه درباره نکات زیادی از ویژگی‌های شخصیت سید محمود دعایی سخن گفتند و من اینجا اشاره می‌کنم به وجه دیگری که شاید ناگفته ماند و آن محبت و مهری بود که به کودکان بدسرپرست یا بی‌سرپرست داشت.

او افزود: دعایی لطف خاصی به کودکان بی‌سرپرست داشت و تا آنجا که می‌توانست دستگیر آنها می‌شد و در میان آنها حضور پیدا می‌کرد و دست لطف و رحمت خود را بر سر آنها می‌کشید و با دادن هدایایی دل کوچک آنها را شاد می‌کرد. 

ارادت دعایی به رهبری
محمدحسین صفارهرندی گفت: من با دعایی در اوایل انقلاب آشنا شدم زمانی که امام خمینی(ره) در مدرسه علوی سکونت داشت و من هم به دیدن امام رفته بودم. خبر آوردند که برخی از نیروهای چپ کارخانه‌ای را اشغال کردند و قصد دارند از آنجا با ایجاد تحرکاتی به قول خودشان انقلاب کارگری راه بیندازند. 

او افزود: من آن موقع جوان بودم همراه برخی از یاران امام به کارخانه رفتیم. در اینجا حجت‌الاسلام دعایی یکی از افرادی بود که به کارخانه رفت تا این نیروها را راهنمایی کند و به اوضاع کارگران کارخانه را که اغلب نیروهای مسلمان بودند، رسیدگی کند. در اینجا او از خود رشادت خاصی نشان داد و با سخنانی شجاعانه به تبیین انقلاب اسلامی پرداخت و از نیروهای چپ خواست که دست از اشغال کارخانه بردارند. در آن موقع رهبری هم حضور داشتند و نمازجماعت را برپا کردند که بسیاری از کارگران پشت سر ایشان به نماز ایستادند.

وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: آنچه درباره شخصیت دعایی برجسته بود، علاقه‌اش به امام خمینی(ره) بود که طی سال‌های حیاتش این علاقه همچنان پابرجا بود. از طرفی ارتباط بسیار خوبی هم با رهبری داشت، به طوری که هر روز صبح خودش روزنامه اطلاعات را به بیت می‌برد تا به دست رهبری برسد. من ابتدا فکر کردم ایشان کاری دارند که به بیت آمده است اما به من گفتند او هر روز روزنامه را برای رهبری می‌آورد.  

محمدحسین صفارهرندی گفت: من احساس کردم دعایی زمانی با خودش فکر می‌کند رهبری رفتار او را در روزنامه اطلاعات می‌پسندد و رهبری با سخنانی که در پیام تسلیت و حکم برای سرپرست جدید دادند، رویه او را تائید کردند و نشان دادند از او راضی هستند. 

مهر دعایی حاصل تربیت مادری زحمتکش 
علی حجتی کرمانی، نویسنده و قرآن‌پژوه در این برنامه عنوان کرد: حیف است که در این مراسم از فردی که چنین درخت پرثمری را پرورش داد و به بار نشاند یاد نشود. کسی نپرسید که این درخت تنومند و پرمیوه که چنین خصایل نکویی دارد ریشه‌اش از کجا بود و در چه محیطی رشد و پرورش یافت؟ من شهادت می‌دهم که مادر دعایی او را با کار در کارخانه ریسندگی و درآمد روزانه 9 ریال به تنهایی بزرگ کرد. اگر دعایی مهربان و مردم‌دار بود برای اینکه خودش با درد و فقر بزرگ شده بود و مزه فقر را خوب چشیده بود. 

او ادامه داد: زادگاه و محل رشد سید محود دعایی کرمان بود، شهری که به دارالامان معروف است و روزگاری محل تبعید بسیاری از چهره‌های مطرح سیاسی و فرهنگی بود. شهری که مردمش رفتاری همراه با مدارا و مهر و تسامح و رواداری دارند و روحانیون بزرگی در آنجا حضور داشتند و مدارس علمیه را اداره می‌کردند و دعایی در مکتب این بزرگان درس خواند و رشد و نمو یافت و آموخت تا با دیگران چگونه برخورد کند و چگونه مشی متعادلی در عین تواضع و فروتنی داشته باشد. امروز از بدشانسی این رفاقت 60 ساله است که با دستانی لرزان زنده ماندم تا سوگوار او باشم اما از خصایل نیکش یاد کنم. 

تلاش در حفظ نام حافظ در اطلاعات
علی قاسم‌زاده، از روزنامه‌نگاران اطلاعات با نگاهی به همکاری‌اش با دعایی گفت: او میراثی جز روزنامه اطلاعات ندارد، روزنامه‌ای که بیش از 100 سال قدمت دارد و یکی از روزنامه‌های قدیمی در خاورمیانه است. از طرفی رویکرد دعایی تفسیر این مصرع حافظ است: با دوستان مروت با دشمنان مدارا. چنان‌که امروز در جامعه بیش از هر چیزی نیاز به مدارا احساس می‌شود و دعایی در برخورد خود با دیگران این اصل را رعایت می‌کرد. 

او افزود: یادم است زمانی بهاءالدین خرمشاهی در یادداشتی نوشته بود که امروز حافظ نه تنها در حافظه ما نیست بلکه آرام آرام از حافظه جامعه ما رخت برمی‌بندد! این هشدار او باعث شده بود که نوشتن از حافظ یکی از دغدغه‌های دعایی در روزنامه اطلاعات باشد و همواره سعی داشت با گرفتن مطالبی از اهل فرهنگ یاد حافظ را گرامی بدارد. 

این روزنامه‌نگار اظهار کرد: ما در روزنامه اطلاعات نسبت به نقد آزاد بودیم اما در پرخاش و تندی ممنوع‌القلم، برای دعایی حفظ آبروی اشخاص بسیار ارزش داشت و تا در دادگاهی حکم قطعی برای فرد خاطی نمی‌دادند اجازه نداشتیم در روزنامه درباره‌اش به بدی بنویسم. این ویژگی برجسته دعایی در سال‌های طولانی مدیریتش در روزنامه اطلاعات بود. 

دعایی حلقه وصل اهل فرهنگ 
حسین دعایی در این آئین از مهر پدرش یاد کرد و گفت: پدرم سعی داشت با مهربانی شنوای درد و مسائل مردم مختلف باشد و برای درد آنها چاره‌ای پیدا کند. همان‌طور که در پیام سراسر مهر رهبری برای پدرم نوشتند چکیده آن صفا و مهری بود که در وجودش جاری بود و او را به حلقه وصل نظام با کسانی تبدیل کرد که آغوش باز دیگری نمی‌دیدند. 

او افزود: افراد بسیاری از اهل فرهنگ به روزنامه اطلاعات می‌آمدند از چهره‌های شاخص فرهنگ و هنر که با حاج آقا درد دل می‌کردند و او پذیرای آنها بود و روزنامه به مامنی برای آنها تبدیل شده بود. امیدوارم ما بتوانیم با صفای دل و مهربانی راه پدرم را ادامه دهیم. 

در این مراسم علی موسوی گرمارودی، قطعه شعری در رثای دعایی خواند و پرتره او نیز از سوی یکی از هنرمندان در تالار وحدت طراحی شد که از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به فرزندان دعایی اهدا شد. ضمن این‌که وزیر چند بلیت سفر کربلا به خانواده دعایی تقدیم کرد. در بخشی از این آئین نوای نی نواخته شد و حمیدرضا نوربخش در سوگ دعایی قطعه‌ای را سرود.