خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سالن‌های مطالعه کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، به‌عنوان یکی از فعال‎‌ترین و پرترددترین بخش‌‏های حوزه کتاب و کتابخوانی با ورود کرونا تعطیل و 110 کتابخانه سازمان به وضعیتی دچار شد که از ابتدای تأسیس تا آن زمان تجربه نکرده بود؛ خلوتی. سالن مطالعه کتابخانه همیشه جای ساکتی بود اما خلوت نه. کرونا، خلوتی و سکوت را همزمان به کتابخانه‌ها برد اما این موضوع موجب تعطیلی فعالیت‌ها نشد و برنامه‌های زیادی درحاشیه اقدامات و فعالیت کتابخانه‌ها پیش‌بینی شد.
 
در روزهای کرونایی در کتابخانه‌‏ها تعداد 8 هزار و 303 عنوان برنامه ترویج کتابخوانی شامل 6 هزار و 473 عنوان تولید محصول، یک‌هزار و 607  عنوان کارگاه و نشست، 223 مسابقه کتابخوانی و دیگر برنامه‌های ترویج کتابخوانی در فضای مجازی اجرا شد.
 
به همین بهانه درباره وضعیت این روزهای کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با عباس باباخانیان، مدیر امور کتابخانه‏‌های این سازمان و  نویسنده کتاب «مبانی مدیریت فرهنگی» به گفت‌وگو نشستیم، باباخانیان، مدرس و مربی دوره مهارت‌های ارتباطی و توسعه فردی است و در این مصاحبه با او درباره وضعیت و برنامه‌های کتابخانه‌های سازمان به گفت‏‌وگو نشستیم.
 
مساله اصلی کتابخانه‏‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری چیست و راه حل شما برای آن، چه خواهد بود؟
طی بررسی‌ها و جلسات متعددی که با مدیران مناطق و رؤسای کتابخانه‌ها و همکاران مدیریت امور کتابخانه‌ها داشتم، متوجه سه ضلعِ تأمین کتاب و منابع کتابخانه‌ای، تأمین و نوسازی تجهیزات و کمبود نیروی کتابدار در کتابخانه‌ها شدم که پس از پیگیری‌ها، 2 ضلع آن تا حدودی تأمین شد. اولین مساله، تأمین و خرید کتاب‌های جدید و به‌روز مورد نیاز مخاطبان کتابخانه‌ها بود که با مساعدت و حمایت‎‌های ریاست سازمان و معاون محترم فرهنگی و نیز پیگیری‌های انجام شده، در سال جاری تعداد 20 هزار و 542 نسخه کتاب به ارزش 10 میلیارد و 82 میلیون و 512 هزار ریال بر‌اساس نیاز واقعی مخاطبان کتابخانه‌ها، از سوی باغ کتاب تهران، تهیه و تحویل کتابخانه‌ها شد. همچنین با همکاری بنیاد علمی آموزشی قلم‌چی در سال‌های 1399 و 1400 بر مبنای نیاز مخاطبان به تعداد 19هزار و 361 نسخه کتاب به ارزش 13میلیارد و 400 میلیون ریال به‌صورت مشارکت جذب‌ شده به کتابخانه‌ها اهدا شد.
 
و مساله دیگر چه بود؟
دومین مساله، یعنی تأمین و نوسازی تجهیزات کتابخانه‌های سازمان؛ با عنایت به شرایط و وضعیت مالی سازمان؛ جذب مشارکت‌های برون‏‌ سازمانی و خیرین در دستور کار مدیریت امور کتابخانه‌ها قرار گرفت که در این خصوص نیز با همکاری بنیاد علمی آموزشی قلم‌چی و خیران، تجهیزات سالن‌های مطالعه 13 باب کتابخانه با اولویت مناطق جنوبی و کم‏‌برخوردار تأمین شد و طی پیگیری‌ها و تعاملات صورت گرفته تا پایان سال جاری نیز تعداد 10 باب کتابخانه دیگر تجهیز و نوسازی خواهد شد؛ ضمن اینکه 2 باب کتابخانه، ویژه کودکان و نوجوانان نیز افتتاح و راه‌اندازی می‌شود.
 
وضعیت کتابخانه‏‌ها و کتابداران در ایام کرونا چطور بود؟
اگرچه خدمات حضوری کتابخانه‏‌ها در ایام کرونا محدود شد، فعالیت‌های ترویج کتابخوانی تعطیل نشد. دربازه دو سالی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد کتابخانه‏‌ها تعداد 8 هزار و 303 عنوان برنامه ترویج کتابخوانی شامل 6 هزار و 473 عنوان تولید محصول، یک‌هزار و 607  عنوان کارگاه و نشست، 223 مسابقه کتابخوانی و دیگر برنامه‌های ترویج کتابخوانی در فضای مجازی اجرا کردند و از طرفی فعالیت‌هایی ازجمله، رف‌خوانی بیش از 2 میلیون و 700 هزار نسخه کتاب در 96 کتابخانه سازمان به‌طور کامل انجام شد؛ رف‌خوانی بررسی موجودی منابع کتابخانه‌هاست.
 
در همین ایام 84 هزار و 226 نسخه کتاب فهرست‏‌نویسی، آماده‌سازی و به مخزن کتابخانه‏‌ها اضافه شد. در 21 دوره مسابقه کتابخوانی کتاب‌ماه که به‌صورت مجازی برگزار شد بیش از 166 هزار و 121 نفر شرکت کردند. همکاران در واحد ترویج فرهنگ كتابخوانی و خدمات فنی مدیریت امور كتابخانه‌ها تعداد 7 هزار و 297 مورد، بررسی کتاب و ارائه مجوز به منظور اجرای برنامه‌‏ها و فعالیت‌های ترویجی مناطق ازجمله؛ معرفی کتاب، نقد و بررسی، رونمایی و ... در فضای مجازی داشتند.
 
کتابخانه‌ها از چه زمانی فعال شدند و الان وضعیت سالن‌های مطالعه چگونه است؟
با خارج شدن شهر تهران از وضعیت قرمز کرونایی، فعالیت‌ کتابخانه‏‌ها با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از سر گرفته شد و در بخش‌هایی از کتابخانه‏‌ها نظیر سالن‌‏های مطالعه که تردد و تجمع مخاطبان ممکن بود سلامت شهروندان را به مخاطره بیندازد؛ در فاز اول با 30 درصد ظرفیت ارائه خدمات خود را آغاز کردند. در ابتدا ساعت کار کتابخانه‌‏ها طبق روال اداری در نهایت تا ساعت 15 تعیین شد؛ اما از ابتدای آذرماه با توجه به درخواست‌های مکرر اعضا و قرار گرفتن شهر تهران در وضعیت آبی کرونایی، ساعت کار کتابخانه‏‌های درجه یک، دو و سه تا ساعت 20 شب افزایش داده شد و برخی از کتابخانه‏‌ها نیز بنا به درخواست مخاطبان تا ساعت 22 ارائه خدمات کتابخانه‌ای خود را افزایش دادند.
 
همچنین طی بازدید شبانه‌ای که به همراه ریاست سازمان از کتابخانه شهید آوینی در منطقه 4 داشتیم، اعضای آن کتابخانه درخواست افزایش ساعت سالن مطالعه را داشتند که با موافقت ریاست سازمان، این کتابخانه در طول هفته تا ساعت 24 و روزهای جمعه نیز تا ساعت 20 ارائه خدمات دارد.
 
از کتابخانه دیجیتال بگویید که چیست و اینکه قرار است چه فضایی را برای کتابخانه‌‏ها فراهم کند؟
کتابخانه‌های دیجیتال، سیستم‌های مرکب و پیچیده‌ای هستند که منابع، قابلیت‌ها و خدمات کتابخانه‌های سنتی را گسترده‌تر می‌سازند و در عین حال، امکانات متنوع و بی‌شماری را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. کتابخانه دیجیتال سازمان در 16 بهمن ماه 1396 از سوی مدیریت امور کتابخانه‏‌‌ها تاسیس شد و با آدرس dtlib.ir در اختیار مخاطبان قرار گرفته است. این کتابخانه در حال حاضر شامل 80 هزار عنوان کتاب لاتین و 202 عنوان کتاب فارسی است و با هماهنگی صورت گرفته، به تازگی امکان استفاده از 700 هزار عنوان کتاب دیجیتال آستان قدس رضوی به‌صورت رایگان برای اعضای کتابخانه‌های سازمان فراهم شده است.
 
شبکه یکپارچه کتابخانه‌‏های سازمان اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟
سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با 110 باب کتابخانه عمومی به‌صورت مستقل، غیرمستقل و تفاهم‏نامه‌ای، پرچم‏دار ارائه خدمات استاندارد کتابخانه‌ای در سطح شهر تهران است. شبکه یکپارچه کتابخانه‌‏های سازمان به‌عنوان نخستین شبکه کتابخانه‏‌های عمومی کشور در سال 89 رونمایی شد. با اجرای این طرح امکان عضویت در یک کتابخانه و استفاده رایگان از خدمات و امکانات همه کتابخانه‌ها در سطح شهر تهران، برای شهروندان تهرانی، فراهم شد. با توجه به اجرای طرح موفق شبکه‏‌سازی کتابخانه‏‌های سازمان، با تدبیر شهردار وقت تهران در سال 1394، کتابخانه‏‌های مستقل معاونت امور اجتماعی به سازمان الحاق و با عنوان «شبکه یکپارچه کتابخانه‏‌های شهرداری تهران» شروع به فعالیت کرد و با این کار گام موثری برای حذف موازی‌کاریی‌ها و افزایش هم‌افزایی در شهرداری تهران و در نتیجه ارائه خدمات مؤثر فرهنگی در حوزه کتاب و کتابخوانی به مخاطبان، فراهم شد.
 
به نظر شما مهمترین اتفاقی که در دو سال اخیر برای کتابداران و کتابخانه‌‏ها رخ داده چه بوده است؟
درباره کتابخانه‏‌ها، همان‏‌طور که قبلا اشاره کردم، خرید کتاب‌‏های جدید و مورد نیاز اعضای کتابخانه‏‌ها و همچنین نوسازی تجهیزات کتابخانه‌ه‏ای در تعدادی از کتابخانه‌ها، از اقدامات خوبی بود که طی دو سال اخیر اتفاق افتاد. اجرای برنامه‌‏ها و تولید محصولات متنوعِ ترویجی در بستر فضای مجازی و اجرای پویش‌‏های کتابخوانی هم از دیگر رویدادهای خوبی بود که در این دوره اتفاق افتاد.
 
برای مثال در «پویش کتابخوانی 20 و 20» با شعار «ساعت 20 هر شب 20 دقیقه مطالعه کنیم» صدها هنرمند و فعال فرهنگی و بیش از 100 هزار نفر از سراسر کشور به این پویش پیوستند یا در «باشگاه کتابخوانی 100 تایی‌ها» که ویژه کودکان و نوجوانان در فصل تابستان سال جاری برگزار شد بیش از 100 هزار عنوان کتاب مطالعه شد. سایر برنامه‌های حوزه کتاب نیز شامل؛ مسابقات کتابخوانی کتاب ماه، کتاب در گردش، اتوبوس کتابگرد هدهد، زیست کتابخانه‌ای، فعالیت‌های جهادی ازجمله اهدای کتاب به مناطق محروم و کم‌برخوردار و غیره بخشی از اقدامات و فعالیت‌ها بوده است.
 
در بحث تکریم از کتابداران نیز جشن کتاب‌یار بعد از حدود دو سال که به دلیل شیوع بیماری کرونا برگزار نشده بود، همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی برگزار و پس از مدت‌ها فرصتی فراهم شد که همکاران یکدیگر را ملاقات و یک دورهمی خوبی را در روز کتابدار با حضور ریاست سازمان، ویژه کتابداران سازمان داشته باشیم. البته اینجا در پایان حرف‌هایم از همه مدیران و کتابداران کتابخانه‌های سازمان که وظایف فرهنگی خودشان را چه در ایام کرونایی علاوه بر فعالیت‏‌های یادشده، به‌صورت مجازی و نیز در ایام کنونی به‌صورت حضوری به خوبی انجام می‌دهند، تشکر و قدردانی می‌کنم.