محمد چراغعلی، نویسنده و فعال رسانه‌ای و فرهنگ‌عامه گرگانی و گلستانی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) در گلستان، درباره آیین پامنبری از رسوم خاص شهرستان گرگان در روز تاسوعا، گفت: آیین «پامنبری» یا «چهل‌منبری» یکی از آداب گرگانی‌ها برای بیان ارادت به امام حسین‌(ع) است. این مراسم شامگاه تاسوعا و در شب عاشورا در خانه‌های عمدتاً وقفی برگزار می‌شود. طبق سنتی قدیمی کسانی که حاجت و نظری دارند در این شب به خانه‌های دارای منبر می‌روند و شمع روشن می‌کنند و دعا می‌خوانند.

وی افزود: خانواده‌های صاحب منبر، طبق یک سنت قدیمی بر روی منبرهایی که پشت‌به‌پشت به آنان رسیده قورمه‌سبزی، ساک‌(غذای اصیل گرگانی) و شربت تخم شربتی و ... قرار داده و از مهمانان پذیرایی می‌کنند.



چراغعلی با بیان اینکه آیین «پامنبری» یا «چهل‌منبر» ثبت ملی شده و از رسوم مردم گرگان است که در محلات قدیمی گرگان، باشکوه خاصی برگزار می‌شود، گفت: برخی از شیوه‌های عزاداری در گرگان مانند سینه‌زنی، زنجیرزنی، روضه‌خوانی خانگی، علم‌بندان و... مشابه با تمام نقاط ایران است، اما تفاوت‌های جزئی دارند؛ به‌عنوان مثال علم‌بندان یا طوق‌بندان‌(توغ بندان)، گرگانی‌ها به این صورت است که هر محله‌ای در روزی خاص این کار را انجام می‌دهد؛ اما «دسته چوبی» و «پامنبری» از آیین‌های سنتی خاص مردم گرگان است.

وی ادامه داد: خادمین منبر که نسل به نسل از آن نگهداری کرده‌اند، چند روز قبل از اجرای مراسم، منبر را بیرون آورده و پارچه سیاه یا سبز بر روی آن می‌اندازند. خادمین منبر را نزدیک مسجد یا در حیاط می‌گذارند و یک تشت پر از گِل  برروی آن قرار می‌دهند.  

چراغعلی با بیان اینکه عمده آیین‌های عاشورایی در شهرستان گرگان در محلات قدیمی و بافت تاریخی شهرستان گرگان برگزار می‌شود، گفت: این محلات بزرگ‌ترین بافت تاریخی شمال ایران هستند؛ محلاتی چون سرپیر، میخچه‌گران، دربنو، میدان عباسعلی، دوشنبه‌ای، چهارشنبه‌ای، سبزه مشهد و نعلبندان که در دل خود تکایایی را جا داده‌اند.

بافت قدیم گرگان با مساحتی بین 150 تا 200 هکتار، سومین بافت تاریخی ثبت‌ شده ایران بعد از اصفهان و یزد به شماره 41 در فهرست آثار ملی است.