به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با گذشت یک‌سال از استقرار دولت سیزدهم و اجرای برنامه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی در کشور، شاهد به بار نشستن بسیاری از وعده‌های این دولت با هدف اجرای توسعه عدالت فرهنگی هستیم. در این میان اجرای طرح‌های مختلف فرهنگی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در دنیای نشر، همچنین فضای مجازی توانسته است تا حد زیادی به این هدف دست پیدا کند.
رویکرد دولت سیزدهم، توجه به مناطق محروم و کمتر برخوردار، گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی، احداث کتابخانه‌های عمومی، توجه به ظرفیت‌های موجود در فضای مجازی و بهره‌مندی از آن در برنامه‌ریزی‌ها ازجمله این فعالیت‌هایی است، کارها و اقداماتی که با حذف موانع، تسهیل‌گری و توسعه و پیشرفت متوازن در همه مناطق کشور به نتیجه می‌رسد.
در یک نگاه کلی باید گفت که عدالت فرهنگی یعنی بتوانیم در یک گستره کامل، امکان بهره‌مندی مردم از زیرساخت‌های فرهنگی را فراهم کنیم و با تمرکززدایی از برنامه‌ها، سایر استان‌ها و شهرها را نیز در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های کتابی تشویق کنیم؛ نکته‌ای قابل توجه که در برنامه‌های یک‌سال اخیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مثل استمرار برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، سامانه جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و مسابقات فرهنگی و هنری به خوبی دیده می‌شود، به تازگی «سامانه فروش کتاب» به‌عنوان یکی از دستاوردهای مهم این دولت در دستور کار قرار گرفته است.
اهمیت نمایشگاه مجازی کتاب در عدالت فرهنگی
برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب را می‌توان یکی از تکه‌های پازل اقدامات دولت سیزدهم برای توسعه عدالت فرهنگی دانست. در این طرح، مردم در دوردست‌ترین نقاط مختلف کشور، توانستند بدون پرداخت هزینه پُست، کتابهای خود را با تخفیف از ناشران تحویل بگیرند؛ نقاطی که شاید حتی یک باب کتابفروشی هم ندارد. نمایشگاه مجازی کتاب، فرصت‌هایی ایجاد کرد که شاید برگزاری 32 دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آن را محقق نکرده بود.
امکان خریداری کتاب در هر نقطه از کشور، ویژگی اصلی این رویداد است که موجب توزیع عادلانه امکانات و دسترسی کتاب برای مردم در استان‌های مختلف شد. طبق آمار شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 222 هزار و 124 بسته به 2 هزار و 975 نقطه روستایی و یک‌هزار و 265 نقطه شهری در سراسر کشور به‌صورت رایگان برای خریداران ارسال شد.
در این نمایشگاه یک‌میلیون و 331 هزار و 530 نسخه کتاب خریداری شد؛ همچنین 180 هزار و 789 نفر از این نمایشگاه خرید کردند که 12/2 درصد نسبت به نمایشگاه نخست، رشد داشته است.
جشنواره‌‌ای برای دوستداران کتاب
ازجمله طرح‌هایی که طی سال‌های اخیر با هدف گسترش عدالت فرهنگی در سراسر کشور اجرا شده است، می‌توان به جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب اشاره کرد، برنامه‌ای زیرنظر معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در آن هر سال ۱۰ روستا یا آبادی برتر در حوزه کتابخوانی معرفی می‌شوند. در این جشنواره، تقویت زیرساخت‌های کتابخوانی و ترویج عمومی کتاب در روستا اولویت اصلی و پشتیبانی از پیشنهادهای ابتکاری در حوزه کتاب و کتابخوانی در روستاها و معرفی فعالیت‌های فرهنگی و ترویجی مرتبط با کتابخوانی است.
توجه دادن مردم و نهادهای روستایی به اهمیت کتاب و فرهنگی‌تر شدن فضای روستاها همچنین پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان روستایی با کتاب را هم باید از دیگر اهداف این جشنواره دانست که علاوه بر توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی در خارج از پایتخت، منجر به افزایش سرانه مطالعه برای روستاییان و عشایر می‌شود.
سامانه‌ای برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری
طراحی «سامانه جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و مسابقات فرهنگی و هنری» با هدف تسهیل‌گری در اخذ مجوزها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم باید یکی دیگر از گام‌های موثر دولت سیزدهم طی این ماه‌ها دانست.
کاهش مراجعه حضوری متقاضیان، شفاف‌سازی در ارائه آمار و اطلاعات و بهره‌مندی از عدالت فرهنگی، امکانات برابر از خدمات، مبارزه با تبعیض، گسترش کیفی امور و فعالیت‌ها، جلوگیری از اتلاف زمان و انرژی نیز از دیگر ویژگی‌های ایجاد این سامانه‌ها است که اکنون در بخش‌های مختلف فعال شده است.
و نوید سامانه فروش کتاب
و اما جدیدترین طرح معاونت امور فرهنگی، سامانه فروش کتاب است، طرحی که مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، نوید برگزاری آن را پیش از برگزاری سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران داده بود. اگرچه به دنبال شیوع ویروس کرونا و تعطیلی طولانی مدت کتابفروشیها در برهه‌های زمانی مختلف بسیاری از کتابفروشان به سمت استفاده از فضای مجازی حرکت کردند و با ایجاد صفحه در فضای مجازی یا طراحی وب‌سایت، فروش آنلاین کتاب را هم تجربه کردند، این سامانه، فرصت بزرگ‌تری برای کتابفروشیها فراهم می‌کند.
در این سامانه که با هدف توزیع عادلانه یارانه‌ها، تقویت اقتصاد صنعت نشر کتاب و بهینه‌سازی کارکرد اجزای این صنعت، تقویت و اصلاح حلقه توزیع و فروش کتاب در کشور، تسهیل در دسترسی به کتاب، حمایت از کتا‌بفروشی‌های سراسر کشور و ایجاد فرصت برابر در بین کتابفروشیها، طراحی شده است، کتابفروشیها؛ آخرین حلقه زنجیره نشر مورد توجه قرار گرفته‌اند.
این سامانه به انتهای زنجیره نشر توجه دارد و قرار است در آن یارانه‌های خرید و ارسال کتاب نیز پیاده‌سازی شود، در سامانه طراحی‌شده خانه کتاب و ادبیات ایران، برای فروش با محوریت کتابفروشیها، این امکان فراهم شده که کتابفروشیها در هر موضوعی بتوانند کتابهای خود را بارگذاری و به فروش برسانند؛ بنابراین این امکان وجود دارد که اگر کتابی به ویترین نرسیده یا در کتابفروشی باقی مانده، در معرض دید طیف وسیع‌تری از افراد قرار گیرد و احتمال خرید آن بالاتر برود.
افزوده شدن گروه جدیدی از خریداران کتاب به مخاطبان کتابفروشیها را باید یکی دیگر از مزایای این طرح دانست، زیرا افراد بدون مراجعه حضوری به کتابفروشیها می‌توانند از طریق بستر مجازی، موجودی کتابهای کتابفروشیها را ببینند و آثار مورد نظر خود را انتخاب کنند.
تحقق عدالت فرهنگی در مناطق کم‌برخوردار را باید از ویژگی‌های این طرح دانست که در کنار دیگر طرح‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند زمینه دسترسی مردم در نقاط مختلف کشور به کتاب را فراهم کند، مبحثی که بخش دیگری از پازل توسعه فرهنگی در دولت سیزدهم را تکمیل می‌کند.
یکشنبه ۶ شهریور ۱۴۰۱ - ۱۶:۱۸
نظر شما