به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به تعبیر امام خمینی(ره) تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام در 13 آبان 1358 انقلابی بزرگتر از انقلاب اول بود. این حرکت دانشجویان مبین تحلیل درست آنان از روند حوادثی بود که داشت انقلاب اسلامی را به انحراف می‌کشاند. این حرکت از ابعاد پیچیده‌ای برخوردار است که جنبه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، حقوقی، اقتصادی و فرهنگی آن باید مورد توجه قرار بگیرد. حرکت دانشجویان در 13 آبان تداوم حرکتی بود که از 15 خرداد 1342 آغاز شده و در 22 بهمن 1357 به پیروزی رسیده بود. در واقع بدون خشکاندن ریشه‌های استعمار، انقلاب اسلامی نمی‌توانست به حیات خود ادامه دهد و مردم برای جلوگیری از رخدادی نظیر کودتای 28 مرداد 1332، که یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین حوادث تاریخ معاصر کشورمان به شمار می‌آید، باید مبارزه را ادامه می‌دادند. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی پس از گذشت چند دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران و زمانی که آثار تاریخی و پژوهشی خود را نمایان ساخت، کتاب یازده جلدی «اسناد لانه جاسوسی آمریکا» را منتشر کرد. در ادامه به بررسی بخش‌هایی از دو جلد نهم و دهم این کتاب می‌پردازیم:
 
در مقدمه جلد نهم کتاب «اسناد لانه جاسوسی آمریکا» آمده است:
«بدون طبقه‌بندی/ 4 نوامبر1979- 13 آبان 1358 از: سفارت ایالات متحده آمریکا، تهران- 1540
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی سی
 خبر کوتاه و فوری
در ساعت 11:10 گروهی از تظاهرات‌کنندگان به محوطه سفارت وارد شده و سپس به طبقه همکف ساختمان وارد شدند. تمامی کارمندان نمایندگی در طبقات فوقانی ساختمان قرار دارند. در طبقه همکف، سربازان نیروی دریایی با استفاده از گاز اشک‌آور در حال متفرق کردن تظاهرات‌کنندگان هستند. /لینگن»
با مخابره تلکس شماره 1540، پرونده سیاسی و دیپلماتیک سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران، در ساعت 11:10 صبح روز 13 آبان 1358 بسته شد. هنگامی که دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، سفارت آمریکا را که به لانه جاسوسی علیه انقلاب اسلامی و نظام تازه تاسیس جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده بود، تسخیر کردند، کمتر کسی باور می‌کرد که ابعاد بین‌المللی این واقعه گسترش یافته و به مناقشه تمام عیار بین ایران از بند رها شده و آمریکای پرچمدار جهان غرب بینجامد.
 
با تسخیر این مکان، تعدادی از کارکنان آن، 444 روز در بند دانشجویان ماندند؛ ایالات متحده بخت خود را برای لشگرکشی به ایران آزمود که توسط شن‌های روان کویر طبس شکست خورد؛ غرب با تجهیز صدام در پی به زیر کشیدن انقلاب اسلامی برآمد؛ اما سرانجام آمریکا به اجبار به از میان برداشتن حکومتی تن داد که خود برای فراز آن سال‌ها تلاش کرده بود و در نهایت در گرداب عراق گرفتار آمد.
 
ایران نیز با فراز و فرودی بسیار، روزگاران پرتلاطمی را پشت سر گذارد؛ اما این یک سوی ماجرا بود. سوی دیگر، استفاده محققان، پژوهشگران، اندیشمندان و دیگر افراد از انتشار اسناد لانه جاسوسی بود. اردوگاه رسانه‌ای غرب در مقابل این اسناد، راه تحریم در پیش گرفت و آن را به هیچ انگاشت؛ حتی ورود این اسناد به ایالات متحده ممنوع شد. در داخل نیز عده‌ای بدان بی‌اعتنایی کردند، اما هیچ کدام از اینها مانع از آن نشد تا این مجموعه، راه خود را به درون کتاب‌ها، مقالات و پژوهش‌های تاریخ معاصر ایران باز نیابد.
 
کتاب «نهم» و «دهم» مجموعه اسناد لانه جاسوسی، «روزشمار انقلاب اسلامی» نام گرفته است. کتاب نهم، اسناد سال 1978م. و به طور مشخص اسناد 19 دی 1356 تا 10 دی 1357 را در خود جای داده است. کتاب دهم، اسناد مربوط به سال 1979م. و به طور مشخص 11 دی 1357 تا 13 آبان 1358 است.
 


تورقی در اسناد لانه جاسوسی آمریکا
سند شماره 123
خیلی محرمانه/ 3 نوامبر 1978-12 آبان 1357/ از: سفارت آمریکا، تهران-10732 / به: وزارت خارجه، واشنگتن دی.سی
موضوع: گزارش سیاسی- امنیتی
1-با وجود شلوغی‌ها و اغتشاش روز پنجشنبه دانشگاه تهران که طی آن پلیس از گاز اشک‌آور استفاده نمود، اما تلفاتی گزارش نشده است و ظهر جمعه 3 نوامبر همه چیز خیلی آرام به نظر می‌رسد. بیشترین تمرکز بر بازگشت رهبران جبهه ملی از پاریس است و انتشار شایعاتی که آنها با شاه ملاقات خواهند نمود. علی امینی، نخست‌وزیر مورد بحث با قهقهه علنا تعجب خود را نشان داد، اظهار داشت که ملاقاتش با شاه چند روز قبل در جراید درج شد.
او گفته بود که شاه تصمیم دارد با رهبران جبهه ملی ملاقات نماید. در عین حال امروز قرار است علی امینی برای ملاقات با آیت‌الله شریعتمداری و سایر رهبران مذهبی به قم برود.
2-گزارشات مربوط به نفت و سایر موارد به طور جداگانه مخابره خواهند شد. چنانچه اتفاق مهمی که نیاز به گزارش داشته باشد به وقوع نپیوندد، منتظر گزارش تا یکشنبه نباشید.
سولیوان
 
سند شماره 124
استفاده اداری محدود/ 3 نوامبر 1978- 12 آبان 1357/ از: سفارت آمریکا، تهران- 10734/ به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی/ مرجع: تهران 10722
موضوع: اعتصاب در ایران‌ایر
1-نمایندگی پان‌آمریکن به سفارت گزارش داد که وضعیت در فرودگاه مهرآباد  بهبودیافته و کلیه پروازهای پان‌آمریکن انجام می‌گیرد. تاخیر در پروازهای عصر روز 2 نوامبر به یک ساعت تقلیل یافت. تاخیر در پروازهای صبح روز 3 نوامبر کمتر از یک ساعت بود. کلیه خطوط هوایی خارجی در حال فعالیت هستند اما برخی از آنها با تاخیر بیش از پان‌آمریکن صورت می‌پذیرد.
2-اوضاع امنیتی در فرودگاه بهبود یافته است و نیروهای نظامی از هواپیماها و تاسیسات حفاظت می‌کنند. کارکنان ایران‌ایر که هنوز در حال اعتصاب‌اند از ورود به اداره منع شده‌اند.
3-پرواز باری پان‌آمریکن که قرار بود امروز انجام گیرد به تعویق افتاد اما پروازهای مسافری محموله‌های پستی را حمل می‌کنند.
سولیوان
 


سند شماره 125
خیلی محرمانه/ 5 نوامبر 1978- 14 آبان 1357/ از: سفارت آمریکا، تهران- 10775/ به: وزارت امورخارجه، واشنگتن دی.سی
موضوع: یک روز از زندگی یا بازداشتی در حکومت نظامی
خلاصه: برطبق گفته یک شاهد عینی شرایط بازداشت‌شدگان در حکومت  نظامی در تهران به آن صورتی که ممکن است تصور شود خشن نیست. بیشتر بازداشت‌شدگان جوان می‌باشند و خیلی از آنها از قسمت‌های فقیرنشین شهر هستند. افسران ارتشی از سر راه آنها کنار می‌روند تا در میان بازداشتی‌ها به تبلیغات بپردازند و آنان بین ارتش و پلیس که اغلب دستگیری‌ها را انجام می‌دهد تمایز (و طرفداری) قائل می‌گردند.
1-مایکل که حدودا سی و چند ساله است و یک ایرانی ارمنی می‌باشد که حرفه او آرشیتکتی است و سرگرمیش عکاسی می‌باشد. یک روز حدود 2 هفته قبل چند عکس از ارتش و پلیس در حال متفرق کردن جمعیتی در مقابل دانشگاه تهران گرفت. وی علی‌رغم تلاش برای دستگیر نشدن، با تحویل دادن دوربینش دستگیر شد. این چیزی است که او مشاهده کرد و انجام داد و به همین صورت برای دوستش یعنیی کنسول سیاسی سفارت تعریف کرد... .
سولیوان
 
سند شماره 127
خیلی محرمانه/ 5 نوامبر 1978- 14 آبان 1357/ از: سفارت آمریکا، تهران- 10782/ به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی
موضوع: 5 نوامبر، روز خشونت و آتش‌سوزی
1-گروه‌های بزرگی قبل از ظهر شروع به اجتماع در نقاط مختلف شهر خصوصا مناطق جنوبی حساس و شلوغ مثل میدان ژاله و دانشگاه نمودند. به تدریج با گذشت زمان، جمعیت این مناطق را ترک کرده و به طرف خیلی از نقاط شهر سرازیر گردیدند و شروع به ایجاد حریق در بانک‌ها، سینماها، اتومبیل‌ها، اتوبوس‌ها، دفاتر شرکت‌های هوایی و غیره نمودند. پرده‌ای از دود جنوب تهران را پوشانده است و از پنجره‌های رو به شمال سفارت ما می‌توانیم آتش‌سوزی‌هایی را ببینیم. به نظر می‌رسد آتش‌نشانان در رسیدن به صحنه آتش مشکلاتی دارند و یا به سادگی خود را کنار کشیده‌اند تا آتش‌سوزی ادامه یابد.
سفیر انگلیس اطلاع داد که ساعت 17 به وقت محلی سفارتخانه که بدون محافظ بوده مورد حمله واقع گردید و مدخل ورودی ساختمان سفارت تصرف شده است... .
سولیوان
 
سند شماره 128
خیلی محرمانه/ 5 نوامبر 1978- 14 آبان 1357/ از: سفارت آمریکا، تهران-10788/ به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی
موضوع: وضعیت امنیتی، نیمه‌شب 5 نوامبر
1-از زمان گزارش سفارت در ساعت 6 بعدازظهر، بعد از اعلام برقراری مقررات منع عبور و مرور شبانه در ساعت 9 شب خشونت‌ها در تهران به تدریج رو به کاهش نهادند. تا آنجایی که مطلعیم ارتش و پلیس به سرعت، آرایش اجرای مقررات منع عبور و مرور شبانه را به نحو موثری به خود گرفته‌اند. در حالیکه هنوز آتش و دود در نقاطی به چشم می‌خورد و صدای شلیک سلاح‌های کالیبر کوچک هرازگاهی و به صورت چندتایی، درست بعد از ساعت منع عبور و مرور شبانه شنیده می‌شد. به نظر می‌رسد که شهر به طور کلی و احتمالا به طور موقت، آرام باشد... .
سولیوان
 
سند شماره 130
بدون طبقه‌بندی/ 5 نوامبر 1978- 14 آبان 1357/ به: کلیه نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی
موضوع: دستورالعمل مسافرت به ایران
تا اطلاع ثانوی سفارت در تهران توصیه می‌کند که از مسافرت غیرضروری به مقصد تهران اجتناب شود. برخی پروازهای بین‌المللی همانند 5 نوامبر بر فراز تهران پرواز خواهند کرد.
ونس
 


اسناد جلد دهم کتاب «اسناد لانه جاسوسی آمریکا» به وقایع هشت ماه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی مربوط می‌شود. در روزها و ماه‌های اولیه پس از پیروزی، هنوز بسیاری از نهادهای مدنی و سازمان‌های موردنیاز جامعه اسلامی شکل نگرفته بود و هنوز بسیاری از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مجموعه‌های حکومتی با ساختار پیش از انقلاب در حال فعالیت بودند و نیاز به فرصت بیشتری برای بازسازی و پاکسازی این مجموعه‌ها و تطبیق آنها با خواست ملت مسلمان ایران بود. این در حالی بود که هنوز غرب و به ویژه آمریکا هم، درک درستی از انقلاب اسلامی نداشت. بر اساس همین عدم شناخت صحیح و تفاوت بسیار فرهنگی و سیاسی جامعه غربی با جامعه ایرانی اسلامی و در نهایت به دلیل ماهیت استعماری دولت آمریکا که امام خمینی (ره) شیطان بزرگش نامید، نکاتی فراوان در اسناد وجود دارد که بر پایه حدس و گمان‌های گزارشگران، اطلاعات نادرست آنان و در نهایت روایت آمریکایی از انقلاب اسلامی است.
 
سند شماره 378
محرمانه/ 4نوامبر 1979- 13 آبان 1358/ از: سفارت آمریکا، تهران/ به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی
موضوع: تظاهرکنندگان در داخل محوطه سفارت
افسر امینی منطقه‌ای با فردی که ظاهرا رهبر نیرویی است که به سفارت حمله کرده در حال مذاکره و گفتگو می‌باشد. به نظر می‌رسد که مهم‌ترین تقاضای آنها این باشد که بتوانند سفارت را به صورت سمبلیک در اشغال خود داشته باشند. رهبر نیروی اشغالگر اظهار داشت که آنها نمی‌خواهند به کارمندان دولت آسیب برسانند. تظاهرکنندگان نیز پلاکاردی حمل می‌کنند که بر روی آن جمله «ما نمی‌خواهیم به شما آسیب برسانیم... فقط می‌خواهیم در اینجا دست به تحصن بزنیم» نوشته شده است.
لینگن
 
سند شماره 379
بدون طبقه‌بندی/ 4 نوامبر 1979- 13 آبان 1358/ از: سفارت آمریکا، تهران- 11540/ به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی- خبر کوتاه و فوری
موضوع: تسخیر لانه جاسوسی
در ساعت 11:10 گروهی از تظاهرات‌کنندگان به محوطه سفارت وارد شده و سپس به طبقه همکف ساختمان وارد شدند. تمامی کارمندان نمایندگی در طبقات فوقانی ساختمان قرار دارند. در طبقه همکف، سربازان نیروی دریایی با استفاده از گاز اشک‌آور در حال متفرق کردن تظاهرات‌کنندگان هستند.
لینگن