در مراسم یاد ناصر تکمیل همایون (جامعه‌شناس و تاریخ‌نگار) از اینکه او ناسیونالیست نبود و ایران‌دوست بود گفته شد و احمد سمیعی گیلانی بیان کرد: ما اکنون در دهکده جهانی هستیم و مسائل ملی با مسائل جهانی گره خوردند. اما او به این کمتر توجه داشت.
احمد سمیعی گیلانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مترجم فقید نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود که از آشنایی خود با ناصر تکمیل همایون در پژوهشگاه علوم انسانی گفت و بیان کرد: در همان جلسه اول که او را دیدم، مجذوبش شدم و انگار سال‌ها با او دوست بودم. فکر کردم چه باعث این شد؟ بعداً برایم روشن شد که چرا در همان اولین جلسه انگار سال‌ها با من دوست بود.
او افزود: ناصر تکمیل همایون به آنچه می‌گفت اعتقاد راسخ داشت و عقایدش را بی‌پروا و با مهارت می‌گفت و آنچه می‌گفت، با مهارت می‌گفت. تکمیل همایون هم خوب سخن می‌گفت و هم سخنان خوبی می‌گفت.
سمیعی گیلانی افزود: دغدغه اصلی او در هر سخنرانی، مسئله آبادانی و آزادی ایران و ملت بود.
رئیس گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان در ادامه به دغدغه تکمیل همایون برای وضعیت ایران اشاره و بیان کرد: البته الان مسئله ملی با سابق فرق دارد. ما اکنون در دهکده جهانی هستیم و مسائل ملی با مسائل جهانی گره خوردند. اما او به این کمتر توجه داشت.
حمید تنکابنی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) با بیان سخنانی در باب ایران‌دوستی ناصر تکمیل همایون، به دو جنبه کنش‌گری و اندیشه‌ورزی سیاسی این چهره فقید اشاره کرد و گفت: ملجأ و مراد ایشان در این زمینه دکتر مصدق بود و خاطرات بسیاری را از دکتر مصدق می‌گفتند. شیفتگی مرحوم تکمیل همایون به مصدق و عشق‌شان به ایران کم‌نظیر بود.
در ادامه مراسم گرامیداشت ناصر تکمیل همایون نیز احمد کتابی (استاد بازنشسته پژوهشکده مطالعات اجتماعی و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) در ابتدا پیام مهدی گلشنی (عضو فرهنگستان علوم) را قرائت کرد که گلشنی در آن به آشنایی خود با این مورخ فقید از دوران پس از آمدن به پژوهشگاه علوم انسانی در آبان ۱۳۷۲ اشاره کرده و درباره ویژگی‌های تکمیل همایون از ایران‌دوستی و ایران‌پژوهی او گفته و به نام بردن از کتاب‌های او درباره مصدق، جاده ابریشم و... پرداخته بود.
کتابی سخنان خود را با قرائت قصیده «رفتند از دیار فضیلت یکان یکان» آغاز و سپس بیان کرد: زندگی ناصر تکمیل همایون مصداق عمر پربرکتی بود که به جرأت می‌توان گفت لحظه‌ای از عمر او بیهوده سپری نشد. طی بیش از نیم قرن در جامعه‌شناسی، تاریخ‌نگاری، مردم‌شناسی و بسیاری موضوعات دیگر عالمانه قلم زد، پژوهش نمود و استادانه تدریس کرد.
او افزود: مجموعه آثاری که از این دانشور فرهیخته باقی مانده از قبیل باقی صالحات است.
کتابی از جمله آثار باقی‌مانده از ناصر تکمیل همایون تا سال ۹۵ به ۲۷ جلد کتاب، به‌ویژه مجموعه کتاب‌های «از ایران چه می‌دانم» و ۲۴۶ مقاله اشاره کرد و گفت که بخشی دیگر از فعالیت‌های علمی این چهره فقید در زمینه پایان‌نامه‌ها بود که مجلدات آنها به یکی از کتابخانه‌های قزورین اعطا شد.
این استاد بازنشسته پژوهشکده مطالعات اجتماعی همچنین از تلاش‌های اجتماعی و مبارزات وطن‌دوستانه و ضداستعماری تکمیل همایون به‌ویژه در دوران ملی شدن نفت گفت.
در ادامه نیز باقر ساروخانی (پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات) این جامعه‌شناس فقید را انسانی محترم و عادل دانست و بیان کرد: من چند صفت در ایشان دیدم که حیف است نگویم. ایشان آدمی بود که همیشه می‌دیدم انگیزه دانستن در او خیلی بالا است. او اشتهای دانستن زیادی داشت. و هیچ جلسه‌ای نبود که ما در کنار یکدیگر باشیم و بحث علمی مطرح نکند و این خیلی نعمت بزرگی بود.
ساروخانی سپس با بیان اینکه هیچ‌گاه نبود با دکتر تکمیل همایون صحبت کنیم و از ایران نگوید، از عرق او به ایران و ایرانیت گفت: هیچ وقت نشد در پاریس دچار خودباختگی شود. همیشه می‌گفت باید آنچه را در پاریس خوب است به ایران ببریم.
او افزود: ناصر تکمیل همایون آزارش به کسی نرسید و جز خدمت و لطف برای دیگران نداشت. او به روح ما آرامش می‌بخشید و روح زمستانی را بهاری می‌کرد.
در ادامه مراسم، بخشی از کتاب «میهن‌دوستی در ایران» ناصر تکمیل همایون توسط مجری برنامه قرائت شد.
آندرانیک سیمونیان (استاد دانشگاه) نیز در مراسم گرامیداشت ناصر تکمیل همایون، این چهره را نماد اخلاق دانست و گفت که درک بسیار لطیفی از طنز داشت.
او با بیان اینکه هرگز از دکتر تکمیل همایون حرف سبک نمی‌شنیدیم، گفت: قزوین در همه وجود او محکم نشسته بود و خودش را در نهایت هم به آنجا رساند. هر وقت پای صحبت او می‌نشینیم مسائلی را از ارمنیان قزوین مطرح می‌کرد.
سیمونیان سپس به بیان خاطراتی از او در دوران سفر به ارمنستان پرداخت و از دعوت دانشجوی ارمنی برای تدریس او در دانشگاه ایروان گفت که تکمیل همایون در آن زمان، در پاسخ به او گفته بود: من نمی‌توانم دوماه از ایران دور باشم.
وی خطاب به همسر این چهره فقید نیز با قدردانی گفت: در این ۲۵، ۳۰ سال شما ناصر تکمیل همایون را برای علم این ملت زنده نگه داشتید.
در ادامه، محمد سالار کسرایی (رییس پژوهشکده مطالعات اجتماعی) نیز گفت: دکتر ناسیونالیست نبود، ایران‌دوست بود. یک ایران بزرگ را با همه رنگ‌های مختلف آن دوست داشت.
او با بیان اینکه ناصر تکمیل همایون یک ایران‌دوست بی‌همتا بود، اظهار کرد: او کنش‌گر سیاسی، به‌معنای معمولی نبود؛ بلکه اندیشمند سیاسی بود. دنبال دسته و گروه نبود. به ایران فکر می‌کرد و به دنبال جاه و مقام هم نبود.
رییس پژوهشگاه مطالعات اجتماعی همچنین فقدان تکمیل همایون را جبران‌ناپذیر عنوان کرد و گفت: کسی نمی‌تواند جای تکمیل همایون را پر کند. وظیفه ما این است که راه او را ادامه دهیم؛ همه ما باید به ایران علاقه داشته باشیم و برای آن فداکاری کنیم.
الله‌یار خلعتبری (استاد تاریخ) نیز از این چهره فقید با عنوان «علامه تکمیل همایون» یاد کرد و گفت: سابقه آشنایی من با ایشان به سال ۱۳۵۰ در پاریس برمی‌گردد. در آن زمان دکتر از دانشجویان و پژوهشگران قدیم و باسابقه بودند. و از همان ابتدا در کمک به من بذل توجه داشتند.
او افزود: نام ایشان همیشه مثال‌زدنی و جاودان خواهد بود. علامه تکمیل همایون اثرات عمده‌ای را به وجود آورد که یکی از آنها مجموعه «از ایران چه می‌دانم» بود.
خلعتبری همچنین بیان کرد: نه دیدم و نه شنیدم و نه دیگران گفتند که در گفتار و کردار و نوشتار از ادب عبور کرده باشند. عشق به ایران را تا آخرین لحظه عمر پربرکت خود حفظ کرد و سرسپرده فردوسی بزرگ بود.
در پایان مراسم گرامیداشت یاد ناصر تکمیل همایون، ضمن قرائت بخش‌های دیگر از آثار او، پیام رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم، برای درگذشت او نیز قرائت شد.
مراسم گرامیداشت هفتمین روز درگذشت ناصر تکمیل همایون نیز در روز چهارشنبه (دوم آذرماه ۱۴۰۱) در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۸ برگزار می‌شود.
نظر شما