در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا رضوان‌طلب گفت: اینجا خانه همه کسانی است که به فرهنگ اسلامی عقیده و اعتقاد دارند و میراث شخصیتی است که خود و همه دارایی خود را وقف فرهنگ اسلامی و ایرانی کرد. سوژه‌ای که ما را دور هم جمع کرد و این جلسه به یمن چنین مناسبتی برگزار می‌شود، در نگاه اهل تاریخ این‌گونه توصیف شده است. 30 سال از عام‌الفیل و حمله ابرهه به بیت‌الله‌الحرام گذشته بود و 10 سال مانده بود به بعثت پیامبر خدا. از زمان حمله رسم بود در بین قریش که به عنوان حامی همیشه در اطراف خانه کعبه حضور داشته باشند. بانویی با اوضاع و احوالی که با همه زیارتگران متفاوت بود، وارد خانه کعبه شد. این را روایتگران اهل شیعه و سنی نقل کرده‌اند. از جمله روایت عباس ابن عبدالمطلب است.
وی افزود: این بانو در یک حالت خضوع و احترام در کنار خانه کعبه دستهایش را بلند کرد و گفت خدایا من به همه انبیاء تو ایمان دارم و تمام کتاب‌های آسمانی تو را محترم می‌شمارم. جد من ابراهیم خلیل است. او کسی است که این خانه را بنا کرد. خدایا به حق آن کسی که این خانه را بنا کرد، به عنوان یک دردمند به تو پناه آوردم و از تو می‌خواهم که درد زایمان را بر من آسان کنی. همین‌طور که نشسته بود دیوار خانه کعبه شکافته شد و این خانم وارد کعبه شد و دیوار به هم آمد. هر چه کوشیدند راهی به درون پیدا کنند، نشد. سه روز و سه شب گذشت. روز چهارم از همانجا که دیوار شکافته شده بود دوباره باز شد و این خانم از آنجا خارج شد. بشارتی در چهره داشت و فرزندی در آغوش. فریاد زد که چه کسی مثل من است. من از آسیه بیشتر نزد خدای متعال پذیرفته شدم و من وقتی از این دیوار خارج می‌شدم خدای سبحان ندا داد و هاتفی به من گفت: اسم این بچه را علی بگذار. خدا علی اعلی است و نام این را از اسم خودش مشتق کرده است.
رضوان‌طلب بیان کرد: این شخصیت در همه فصل‌های زندگی در نوجوانی و جوانی امتیاز داشت. آن کسی که نگرانی را از چهره پیامبر دور می‌کرد، این شخصیت بود. در مناسبت‌های مختلف تا آخرین لحظه همگام پیامبر بود. پیامبر سر به دامان علی جان به جان آفرین تسلیم کرد. جمع‌آوری کتب و توحید مصاحف به عهده امیرالمومنین گذاشته شد. در 25 سال شبه انزوا همه نقل کردند که علی (ع) به کار اقتصادی مشغول شد. حداقل 40 حلقه چاه حفر کرد. بوستان‌ها و نخلستان‌های مختلفی ایجاد کرده است. آن چاه حفر شده را وقف کرد. در تاریخ این واقف بزرگ نوشته‌اند که هزار بنده را آزاد کرد.
وی افزود: در وصف واقفی که تبعیت کرد از مرام امام علی (ع)، بزرگ واقف ایرانی مرحوم حاج حسین ملک که کار بی بدیلی انجام داد. بر ماست که نگذاریم این نیت پاک و راهی که این انسان بزرگ گشود، دچار خمول شود. روح او تمام تمهیدات را به جا آورد برای اینکه عده‌ای از این فضای فرهنگی استفاده کنند. هیچ چیز از کسی مطالبه نکرد. واقعا کتاب معرفت است. این جشن‌ها به عنوان موج‌آفرینی است برای اینکه عده دیگری هم متوجه شوند و حضور پیدا کنند تا مفهوم فرهنگی ترویج شد.
در ادامه این مراسم مرتضی کریمی‌نیا گفت: دو مجموعه قرآن اهدایی ابوالعلاء سودآور در فاصله 1400 سال اخیر که دوران پس از اسلام به حساب می‌آید، قدیمی‌ترین سندهای ایران کهن هستند اما در بین آثار پس از اسلام چیزی به قدمت برگ نوشته‌های قرآنی نیست و هماره می‌توان در آنها کاوش‌های جدید انجام داد. دو دسته مجموعه برگه‌های کوفی قرآنی 8 برگ و دیگری 5 برگ از طرف ابوالعلاء سودآور اهدا شد. تعداد این برگه‌ها اگرچه اندک اما از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی در ادامه به شرح تک تک برگ‌ها پرداخت و بیان کرد: به دلایل مختلف اینها برگ برگ شدند، برای انجام هر گونه تحقیق باید صفحات دیگر را بیابیم. به شواهدی دست یافتیم که یقین دارم این مجموعه‌ها جایی در حوزه فرهنگی ایران قدیم بوده‌اند و تبار اولیه این برگه‌ها ایران است که این نکته جالبی است. این مجموعه می‌تواند منشا شناخت مجموعه‌های دیگر باشد.
در ادامه عمادالدین شیخ‌الحکمایی گفت: تاریخ در طول زمان وامدار خاندان‌های برجسته بوده است. از جمله این خاندان بزرگ معاصر، خاندان ملک و سودآور است. منش آنها ادامه مسیر رایجی بود که تحت عنوان وقف دست‌کم در دوره اسلامی بیش از هزار سال سابقه دارد. با این تفاوت او بخشی از فرهنگ را نشانه گرفته است. افسوسی که می‌خورم این است که از میان چندن هزار واقف از دوره صفوی اگر این نگاه با شناخت زمان و نیازهای زمان اجرا شده بود و ما صدها موقوفه مثل ملک می‌داشتیم، دنیا به گونه‌ای دیگر می‌شد. شاید درصد بسیاری از آنها صرف مناسبت‌ها و به ویژه عزاداری امام سوم شیعیان شده است.
وی افزود: اما در شرایطی که سیر خروج آثار فرهنگی از ایران جاری است و هر ماه شاهد هستیم که چه حجمی از آثار فرهنگی از ایران خارج می‌شود و در حراج‌های بین‌المللی به فروش می‌رسد، در این میان بزرگمردی آثاری را از خارج از ایران خریداری می‌کند و به ایران برمی‌گرداند. وی به عنوان یک کارشناس دقیق عمل می‌کند یعنی آثار کارشناسی شده و به درستی انتخاب شده است. آرزومند هستیم سایه ابوالعلا سودآور سال‌ها بر سر فرهنگ ایران و ایرانیان مستدام باشد.
شیخ‌الحکمایی بیان کرد: سودآور مجموعه‌ای از اسناد را هم اهدا کرده است. این اسناد بیشتر متعلق به هند است. دو نکته در مورد این اسناد قابل توجه است؛ زبان دیوانی هند در طول چندین قرن زبان فارسی بود و یا احیانا اگر زبان دومی استفاده می‌شد به عبارتی زبان هندی در حاشیه زبان فارسی بود. برای مطالعات سندشناسی نیازمند این هستیم که کارهای تطبیقی انجام بدهیم. نمونه‌های اصیل هندی در ایران که بخواهد مورد مطالعه قرار بگیرد، کار لازمی بود که الان محقق شده است. شاید بزرگترین خیانتی که به زبان فارسی شد، تغییر این زبان بود. زبان فارسی نه فقط زبان دیوان که زبان فاخر و ادبی آن حوزه بود. شاعران زیادی داریم که در هند به زبان فارسی شعر می‌گفتند و بعد این گسست فرهنگی ایجاد شد و ما جغرافیای فرهنگی را از دست دادیم.
وی افزود: هفته گذشته این توفیق نصیب شد و تعداد 6 سند از فرامین دوره صفوی را به من نشان دادند که قرار شد اهدا شود. الان می‌توانیم یک سند کامل از شاه اسماعیل و شاهان بعدی داشته باشیم. سند موقوفات شربتخانه، مدرسینی که در آستانه مشغول بودند و همچنین حاکمان منطقه خراسان. فرمانی از شاه اسماعیل که نوع ویژه‌ای از اسناد را به ما نشان می‌دهد. هر کدام از این سندها بحث‌های جدیدی را ایجاد و راهی را برای مطالعه باز می‌کنند.
در ادامه این نشست ابوالعلا سودآور نوه حاج حسین ملک گفت: این اسناد و آثار باستانی که می‌بینید هر کدام سندی است و معرف تاریخ گذشته ماست. بزرگترین میراثی که اول به مادرم و بعد به ما رسید انگیزه جمع‌آوری اینها بود. امانتدار هستیم و باید اینها را به نسل‌های بعد منتقل کنیم. حاج حسین آقا ملک این موسسه را دایر کرد و بهترین منزل است.
وی افزود: واقعا سپاسگزارم که این کتابخانه اینقدر فعال است. هر نمایشگاهی که دایر می‌کند، نمایشگاه عکسی هم به شهرستان‌ها می‌فرستاد که این فوق‌العاده است و در دنیا بی‌نظیر. امیدوارم سالیان سال این کار ادامه پیدا کند. البته صحبت با متخصصین لذت بسیاری دارد. با مرتضی کریمی‌نیا که صحبت می‌کردم گفت؛ در سرلوحه این سند نوشته خمسین و خمس که این ایرانی است که می‌گوید 55 و این نشانه این است که کاتب ایرانی تبار بوده است. زیرا اعراب 55 را به گونه دیگری بیان می‌کنند.
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین سید‌علی‌اکبر ابوترابی امام جمعه موقت تهران گفت: در آغاز سخن نام واقف پرآوازه مرحوم مغفور حاج حسین آقا ملک را گرامی می‌داریم. برای روح بلند او علو درجات طلب می‌کنیم و همین طور برای خاندان و فرزندان او و به نوبه خودم می‌خواهم از یکی از فرزندان ایشان که تداوم‌بخش راه پدربزرگ خود هستند، تشکر ویژه داشته باشم و همچنین از محمدرضا رضوان‌طلب برای پاسداری از این سرمایه گرانسنگ تشکر می‌کنم.
وی افزود: در کلام کوتاهی امیر سخن و امیر بیان شخصیتی که خود به اعتراف دوست و دشمن گنجینه همه فضایل و معارف است و تجسم انسان به معنی واقعی کلمه می‌فرماید؛ اگر انسانی یکی از خصلت‌های نیکو را داشت عالم، کریم و شجاع و اهل تواضع و فروتنی و آراسته به صداقت بود. من همیشه او را از دریچه آن صفت نیکو می‌بینم و به احترام این فضیلت تمام کاستی‌های او را می‌بخشم. چه نگاه ویژه و خاصی. علی (ع) در جستجوی یک فضیلت است تا به احترام او همه کاستی‌ها را ببخشد. این نگاه چگونه جامعه را متحول خواهد کرد. چگونه دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند و پیوند می‌دهد.
امام جمعه موقت تهران بیان کرد: خوشا کسانی که به خود می‌نگرند، معایب خود را می‌بینند و به دیگران نگاه می‌کنند، فضایل می‌بینند. علی (ع) به دو ویژگی اشاره می‌کند اگر کسی همه فضایل را داشت آراسته به همه کمالات بود اما این دو ویژگی را نداشت، مورد گذشت و غفران قرار نمی‌گیرد. همه کمالات در ذیل این دو صفت ارزشمند است. عقل سبب می‌شود فضایل انسان به ثمر بنشیند لذا باید برای این گوهر گرانبها ارج ویژه‌ای قائل شویم. کنار علی (ع) همه در قله امنیت هستند.
نظر شما