اندیشه سیاسی متفکران مسلمان
علاقهمندان به اندیشه سیاسی که میخواهند یک نگاه کلی و اجمالی به تاریخ اندیشه سیاسی در جهان اسلام داشته باشند میتوانند مجموعه ۱۹ جلدی «اندیشه سیاسی متفکران مسلمان» را مرور کنند. در این مجموعه بیش از ۲۸۰ متفکر سیاسی در جهان اسلام از اوایل ظهور اسلام یعنی سال ۵۰ هجری تا به امروز تحقیق و تحلیل شدهاند. این مجموعه میتواند یک نگاه کلی در مورد سیر تحول اندیشههای سیاسی موجود در جهان اسلام به خوانندگان بدهد، ضمن اینکه بعضی از خوانندگان ممکن است بخواهند یک متفکران خاص یا متفکران دوره خاصی را مطالعه کنند که میتوانند از این مجموعه استفاده کنند. در این مجموعه ۱۹ جلدی، اندیشه سیاسی هر متفکر و فیلسوف به اجمال در حد یک مقاله مفصل معرفی و تحلیل شده است.
اسلام و همزیستی مسالمت آمیز؛ چالش جهان مدرن برای زندگی
کتاب بعدی که میتوانم به خوانندگان معرفی کنم کتاب «اسلام و همزیستی مسالمت آمیز؛ چالش جهان مدرن برای زندگی» است که در سال ۱۳۹۱ منتشر شده است. افرادی که به مباحث صلح و جنگ علاقه دارند و مایلند دیدگاه اسلام را در مورد جنگ و صلح بدانند میتوانند به این کتاب مراجعه کنند. کتاب دارای سه بخش اصلی است: در بخش اول طی چند فصل راهبردهای متعددی در حوزههای مختلف برای همزیستی مسالمت آمیز بین انسانها از قرآن و سنت استخراج و تحلیل میشود. مبنای مباحث، قرآن و سنت نبوی است و در مواردی به دیدگاههای امام علی علیه السلام نیز اشاره شده است. پرسشی که در اینجا مطرح میشود این که اگر در قرآن و سنت این همه راهبرد برای صلح و همزیستی وجود دارد پس آیات جنگ و جهاد در قرآن چیست و چرا پیامبر اکرم(ص) جنگهای متعددی داشته است؟ بنابراین در بخش دوم آیات جنگ و جهاد در قرآن و جنگهای پیامبر اسلام تحلیل شده است.
نتیجه تحقیق نشان میدهد که تمام آیات جنگ و جهاد در قرآن و تمام جنگهای پیامبر اکرم(ص) دفاعی بوده و قرآن و سنت نبوی به هیچ وجه به مسلمانان اجازه شروع هیچ جنگی را به هیچ دلیلی نمیدهد. در اینجا پرسش دیگری مطرح میشود و آن این که اگر طبق بخش اول کتاب اسلام دارای اینهمه راهبرد برای صلح و همزیستی است، و اگر طبق بخش دوم کتاب تمام آیات جنگ و جهاد در قرآن و تمام جنگهای پیامبر اکرم(ص) دفاعی بوده است پس چرا جهان اسلام همیشه دارای جنگ و خشونت و خونریزی بوده و این خشونت و خونریزی و جنگ از رحلت پیامبر اکرم(ص) تا به امروز همچنان و کمابیش در دنیای اسلام ادامه دارد؟ بخش سوم کتاب در پاسخ به این پرسش، به این نتیجه میرسد که فرهنگ خشونت و جنگ و خونریزی که ریشه چند صد ساله در جامعه جاهلی عربستان داشت پس از ظهور اسلام نیز تداوم پیدا کرد و خود را در قالب فرهنگ اسلامیب ازتولید کرد و موجب شده قرآن و تاریخ اسلام با رویکرد خشونت آمیز بازخوانی و تفسیر شوند.
خرد خفته؛ فلسفه و حکمت سیاسی و گذار به سیاست عملی
کتاب بعدی «خرد خفته؛ فلسفه و حکمت سیاسی و گذار به سیاست عملی» است، که به همت انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است. ابتدای کتاب به چیستی فلسفه و فلسفه سیاسی و امکان و امتناع آن در اسلام و جهان اسلام میپردازد. در ادامه شبکه مفاهیم فلسفه سیاسی و حکمت سیاسی و اندیشه سیاسی دسته بندی و تعریف میشوند، در بخش آخر کتاب سعی شده بین فلسفه و حکمت سیاسی با سیاست عملی در دنیای امروز پیوند ایجاد شود و نحوه کاربرد فلسفه و حکمت سیاسی در سیاست عملی حتی الامکان نشان داده شود.
آخرین کتابی که مایلم معرفی کنم «روش لایهای در اندیشه پژوهی» است که به تازگی توسط نشر نگاه معاصر منتشر شده است. این اثر یک کتاب تخصصی در باب روش تحقیق در اندیشه سیاسی است و یک روش تحقیق حرفهای برای پژوهش در حوزه اندیشه سیاسی ارائه میدهد. دانشجویان فوق لیسانس و دکترا و پژوهشگرانی که علاقمندند در موضوعات اندیشه سیاسی کار کنند این کتاب یک روش تحقیق در اختیار آنها قرار میدهد تا بتوانند بر اساس آن پژوهش علمیِ خود را انجام بدهند. البته چند قسمت از کتاب میتواند برای تمامیپژوهشگرانِ علوم انسانی و اجتماعی مفید باشد، قسمت اول توضیحاتی است که در مورد تعریف روش، انواع روش، و ابعاد مختلف روش و روش تحقیق ارائه میمیشود. قسمت دوم مربوط به طراحی تحقیق و نحوه نوشتن مقدمه روشمند است. در کتابهای روش تحقیق جایی ندیده ام که نحوه نوشتن یک مقدمه روشمند را به طور مشخص و خلاصه برای پژوهشگران توضیح داده باشد. در این اثر به طور خاص و دقیق گفته شده که یک مقدمه روشمند دارای حدوداً دوازده تا شانزده وظیفه است و فقط باید در این چارچوب نوشته شود. قسمت دیگری از کتاب که میتواند برای همه پژوهشگران مفید باشد مربوط به نحوه نوشتن نتیجه گیری است. در این بحث؛ نتیجه گیری، خلاصه، چکیده، و جمع بندی تعریف شده و برای هرکدام شاخصهایی ارائه شده و تفاوت هر کدام با دیگری بیان شده است، پژوهشگران عزیز با دانستن این تفاوتها میتوانند به طور دقیق تر و بر اساس شاخصهایی که ارائه شده نتیجه گیری یا جمع بندی یا خلاصه یا چکیده برای مقاله یا تحقیق خود بنویسند.
نظر شما