به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سفرهای نوروزی یکی از شیرین‌ترین خاطرات در تعطیلات نوروز به شمار می‌آیند. در این روزهای فراغت از مشغله‌های روزمره افراد به دنبال مقصدی مناسب برای استراحت و تفریح هستند. تهران نیز جاذبه‌های گردشگری خاصی دارد. تهران پایتخت ایران و پرجمعیت‌ترین شهر کشور است که پیشینه زندگی در آن به دوران نوسنگی بازمی‌گردد. در دوره صفوی تهران اهمیت زیادی پیدا کرد. اما اوج رونق و شکوفایی تهران را به دوره قاجار نسبت می‌دهند؛ تهران در زمان قاجار به عنوان پایتخت انتخاب شد. تهران در پهنه‌ای بین دو کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی البرز گسترده شده‌ است و ۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. این شهر دارای اقلیم نیمه خشک است. امروزه تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری ایران شناخته می‌شود. جاذبه‌های طبیعی و تاریخی تهران هر ساله گردشگران خارجی و داخلی بسیاری را به سوی این شهر می‌کشاند. این شهر مراکز تفریحی مدرن و متعددی مانند پارک‌های جنگلی، برج میلاد، باغ وحش، شهربازی، اتاق فرار، مراکز خرید، انواع رستوران و کافه یکی از مقاصد تفریحی به شمار می‌رود. شاید تصور بر این است که تهران جاذبه گردشگری چندانی ندارد اما در این گزارش با بررسی چندین کتاب چاپ نخست و بازچاپ‌ در زمینه گردشگری در تهران با جاذبه‌های گردشگری در این کلانشهر بیشتر آشنا می‌شویم.

 
تحلیل نقش بازارهای سنتی در جذب گردشگران خارجی
ناشر: مهکامه
کتاب «تحلیل نقش بازارهای سنتی در جذب گردشگران خارجی» (نمونه موردی: بازار بزرگ تهران) تالیف آیدا احمدیان است که از سوی انتشارات مهکامه در سال 1401 به چاپ رسیده است. این کتاب سه فصل اصلی با عناوین کلیات، گردشگری و بازارهای سنتی، بازار بزرگ تهران دارد. 
 
در هر فصل کتاب «تحلیل نقش بازارهای سنتی در جذب گردشگران خارجی» زیربخش‌هایی همچون گردشگری، گردشگری داخلی، گردشگری خارجی، گردشگری بین‌المللی، چشم‌انداز و آینده گردشگری بین‌المللی، ساختار فضایی توریسم، الگوی فضایی عناصر توریستی، معرفی اجمالی بازار بزرگ تهران، روند شکل‌گیری ساختار کالبدی و عناصر اقتصادی بازار بزرگ تهران و جایگاه اقتصادی بازار در شهر بررسی می‌شود.

این کتاب حاصل پژوهش پنج ساله آیدا احمدیان است که در خصوص شرح بازارهای سنتی ایران و جذب گردشگران خارجی تلاش می‌کند و دلیل گردآوری آن، تلاش برای حفظ اصالت بازار و روش‌های جذب گردشگران بیشتر به داخل کشور است که در پایان کتاب به آن اشاره شده است. در تالیف این اثر سعی شده است که همه جوانب بازار بررسی شده و کتابی کامل در زمینه عوامل تاثیرگذار در جذب گردشگران خارجی به بازار بزرگ تهران(15 خرداد) ارائه شود، همه منابع استفاده شده در این اثر قابل استناد در حوزه گردشگری است و به خصوص برای دانشجویان و شاغلان و برنامه‌ریزان حوزه گردشگری کاربردی و مفید است. 



منطقه 22 قطب گردشگری شهر تهران
ناشر: شهرسازی
کتاب «منطقه 22 قطب گردشگری شهر تهران» تالیف ستایش عبداله‌زاده است که از سوی انتشارات شهرسازی در سال 1401 چاپ و راهی بازار نشر شده است. این کتاب به شرح موضوعاتی همچون مطالعات شهر و منطقه، فرآیند آماده‌سازی زمین، مطالعات تاریخی-جغرافیایی، بررسی تاریخی روند شکل‌گیری، گسترش و تحولات کالبدی منطقه، مطالعات منظر شهری، ارتفاعات شمالی، مسیل‌ها، پارک جنگلی چیتگر، مطالعات اقتصادی، وضعیت مالکیت زمین(عمومی، خصوصی، وقفی، تعاونی و...)، تحولات جمعیت منطقه و تراکم جمعیتی، کلیات نحوه استفاده از اراضی، الگوی توزیع کاربری‌های منطقه، هماهنگی شبکه معابر منطقه با مناطق همجوار، بررسی وضعیت حمل‌و‌نقل همگانی، هماهنگی الگوی توسعه با مناطق همجوار، اراضی ذخیره توسعه و نوسازی، شناسایی و معرفی مواهب طبیعی منطقه و چشم‌اندازها، بررسی مسائل زیست‌محیطی و اکولوژیک و تاثیر آن در طراحی تفصیلی، شناسایی پوشش گیاهی بومی و موجود، آلودگی‌های زیست‌محیطی منطقه، گونه‌شناسی مسکن موجود و نمونه‌های بسیار دیگری مورد بررسی قرار گرفته است. 

در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: در دهه‌های اخیر رشد بی‌رویه و شتابان شهرها در ایران، مشکلات شهری زیادی را دامن زده است. به گونه‌ای که این مشکلات و نارسایی‌ها، تمامی جنبه‌های شهرنشینی را تحت تاثیر خود قرار داده و یکی از مشکلات عمده شهرهای قدیمی‌تر، وجود بافت‌های فرسوده در آنها است که خود سرآغاز بسیاری از مشکلات شهری شده و مسائل اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، فیزیکی، زیست‌محیطی و امنیتی را در پی داشته است. بنابراین مسئله اصلی در روند نوسازی و توزیع عادلانه کنونی این است که یک مکانیزم و برنامه مشخص اجرایی و قانونی و طرح‌های حمایتی وجود ندارد.


طراحی مرکز خدماتی، تفریحی در تپه ماهور تهران با رویکرد طبیعت‌گرا
ناشر: سنجش و دانش
کتاب «طراحی مرکز خدماتی، تفریحی در تپه ماهور تهران با رویکرد طبیعت‌گرا» تالیف افسانه آقاعلیخانی است که از سوی انتشارات سنجش و دانش در سال 1401 به چاپ رسیده است. این کتاب به شرح موضوعاتی همچون توریست کیست؟، انواع توریسم(تفرج)، اهمیت برنامه‌ریزی توریسم، ایران به عنوان یک کشور توریستی، شبکه دهکده‌های جهانگردی در ایران، ضرورت شناخت طبیعت، سیر تکامل انسان و طبیعت در گذر تاریخ، مدل‌های تعامل انسان با طبیعت در گذر تاریخ، مدل ارگانیک، مدل فراارگانیک، مدل سلطه بر طبیعت، مدل شبه‌ارگانیک صنعتی، مدل‌های تعامل انسان و طبیعت در ایران، ارتباط انسان با طبیعت در معماری، نگرش طبیعت ستیز، نگرش طبیعت گریز، نگرش طبیعت‌گرا، نگرش طبیعت‌ساز، رابطه طبیعت با معماری در ایران و بررسی نمونه‌های موردی همچون پارک جمشیدیه تهران، طرح کوه سنگی مشهد و پارک اروپا می‌پردازد. 


راهنمای گردشگری تهران، ری و شمیران
ناشر مولف
کتاب «راهنمای گردشگری تهران، ری و شمیران» تالیف احسان میراب‌زاده، مرتضی رحیم‌نواز و علی رفیعی است که  به معرفی ۸ مسیر پیاده گردشگری در بافت تاریخی تهران، مسیر راسته‌های بازار تهران، ۴ محور خیابان ولیعصر (عج)، مرکز شهر، سیدخندان، غرب، محور گردشگری شهر ری، ۳ مسیر پیاده گردشگری در شمیران و مسیرهای کوهپیمائی تهران می‌پردازد. این کتاب در سال 1400 به چاپ رسیده است و در سال 1401 به چاپ دوم رسید.

در مهندسی مسیرهای پیاده و محورهای گردشگری در کتاب راهنمای گردشگری تهران، ری و شمیران به نقطه‌ی آغاز و پایان، طول مسیر، ایستگاه‌های مترو و خط بی‌آرتی، ترافیک، پراکندگی جاذبه‌های گردشگری و جذابیت‌های روائی توجه شده است. علاوه بر ۱۳۶ جاذبه‌ گردشگری در مسیرها، محورهای تهران، ری و شمیران، ۷۲ جاذبه‌ پیرامونی این مسیرها و محورها و ۳۰ جاذبه‌ گردشگری پراکنده خارج از این مسیرها و محورها نیز در این کتاب معرفی شده‌اند.

در بخشی از مقدمه‌ کتاب آمده است: «مسیرهای پیاده‌ گردشگری در بافت تاریخی تهران و شمیران و سطح شهر تهران و ری را به این منظور طراحی کرده‌ایم که روایتی دیگر از گردشگری در شهر را ارائه می‌کنند؛ روایتی که گردشگری را هم در مسیر می‌بیند و هم در مقصد. گردشگران در مسیرهای پیاده‌ گردشگری، می‌توانند مجموعه‌ای از ادراکات و احساسات مانند «درک معماری روح‌نواز»، «بازآفرینی خاطرات گذشته»، «درک روائی شهر» و «حس تعلق به مکان» را تجربه کنند و این نوع ارتباط با شهر، می‌تواند تقویت‌کننده‌ی هویت شهروندی و ملی نیز باشد.»

در این کتاب همچنین فهرست آثار ثبت‌شده‌ ملی معرفی‌شده در مسیرها و محورها همراه با شماره و تاریخ ثبت هر اثر و جدول موزه‌های تهران، ری و شمیران همراه با نشانی، تلفن تماس، روز و ساعت بازدید فراهم شده است. جدولِ «تین» (نخستین‌ها)، جدولِ «ترین» (بزرگترین‌ها و نظایر آن) و جدولِ «تنها» (بازمانده‌های طهران قدیم) پایان‌بخش کتاب هستند.

احسان میراب‌زاده، مدیر انتشار و نویسنده‌ کتاب راهنمای گردشگری تهران، ری و شمیران معتقد است: «شهری را که حتی برخی کوچه‌ها و گُذرها و خانه‌ها و کافه‌ها و دکان‌ها و درخت‌ها و آدم‌هایش هم روایتی شنیدنی برای گردشگر دارند را نمی‌توان در یک کتاب روایت کرد، در عین‌حال که نمی‌توان به یک معرفی ساده هم بسنده کرد. هر چه از این شهر بنویسیم، باز هم برای ادای حق مطلب کم است. امیدواریم، بیانِ روائی که در این کتاب به آن دست یافته‌ایم، بر شیرینی گشت‌وگذار در پایتخت بیفزاید.»



تهران؛ شکوه قله‌ها
ناشر: حیات هزار افسان 
کتاب «تهران؛ شکوه قله‌ها» با عنوان فرعی راهنمای طبیعت‌گردی شمال تهران و شمیرانات نوشته احسان میراب‌زاده و علی رفیعی با همکاری پرهام جانفشان در سال 1401 از سوی انتشارات حیات هزارافسان به چاپ رسیده است. 

این کتاب مشتمل بر مسیرهای اصلی کوه‌پیمایی در شمالِ تهران و شمیران؛ محور طبیعت‌گردی شمال‌غرب تهران (بخش کن، محور طبیعت‌گردی جاده امام‌زاده داوود (ع) و مسیرهای رایج کوه‌پیمایی آن) و مسیرهای طبیعت‌گردی شمیرانات (رودبار قصران و لواسانات) استوار شده است تا ذهن کنجکاو علاقه‌مندان طبیعت‌گردی، از یکسو با قله‌ها و جاذبه‌های بکر دامنه‌ها و دره‌های البرز مرکزی در محدوده‌ تهران و شمیرانات و قصه‌ هرکدام و از سوی دیگر با ویژگی‌های جغرافیایی و تاریخی؛ مسیرهای دسترسی به آنها، درجه‌ سختی و مختصات طبیعت‌گردی هر مسیر آشنا شود. 

برای آگاهی‌بخشی و عمومی‌سازیِ «طبیعت‌گردی مسئولانه» و «توسعه‌ی پایدار» این شاخه‌ گردشگری به ویژه در روستاهای پهنه‌ البرز مرکزی در شمال تهران و شمیرانات، این کتاب، قدم مهمی محسوب می‌شود که می‌تواند نیاز طبیعت‌گردان و تورگردانان را برطرف سازد.

یکی از ویژگی‌های کتاب «تهران؛ شکوه قله‌ها»، ترسیم ۲۷ نقشه‌ تخصصی مسیرهای کوه‌پیمائی و طبیعت‌گردی در محدوده‌ شمال تهران و شمیرانات است که این نقشه‌ها بر اساس داده‌های توپوگرافی و مختصات جغرافیایی و با توجه به متداول‌ترین مسیرهای طبیعت‌گردی طراحی و ترسیم شده‌اند. 

بیشتر عکس‌های کتاب، از طبیعت‌گردان و کوهنوردان حرفه‌ای گردآوری شده و به همین دلیل مخاطب به راحتی می‌تواند با عکس‌ها ارتباط برقرار کرده و خود را در محیط حس کند و عکس در تعامل با متن تعریف شده است. 

دیگر فصل‌های کتاب عبارتند از: هفت اصل برای طبیعت‌گردی مسئولانه، لوازم و تجهیزات انفرادی طبیعت‌گردی، کاربرد لوازم و تجهیزات انفرادی طبیعت‌گردی بر اساس ماه‌های سال، اصول جمع‌کردن و بستن کوله‌پشتی، اصول آمادگی جسمانی و گام‌برداری، پرندگان کوهستانی شمال تهران، گیاهان دارویی و خودرو شمال تهران و شمیرانات، پناه‌گاه‌ها و جان‌پناه‌های شمال تهران و شمیرانات، قله‌های شمال تهران و شمیرانات، آثار ثبت‌شده ملی رودبار قصران و لواسانات، مهم‌ترین آبشارهای شمال تهران و شمیرانات و مسیرهای دوچرخه‌سواری کوهستان. 

چاپ نخست کتاب «تهران؛ شکوه قله‌ها» از سوی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران همزمان با شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته عرضه و با حضور وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رونمایی شد. 

احسان میراب‌زاده نویسنده و مدیرمسئول انتشارات حیات هزار افسان درباره کتاب «راهنمای طبیعت‌گردی تهران و شمیرانات» می‌گوید: «آنچه در این کتاب به عنوان طبیعت‌گردی، ترویج و تشویق شده صرفا لذت بردن و دیدار از طبیعت و جاذبه‌های آن به قصد تفریح نیست بلکه این تفریح باید توأم با مسئولیت‌شناسی نسبت به حفظ محیط‌زیست و بهره‌مندی جوامع محلی و آموزش [و تفسیر] باشد و این، همان نقطه‌ای است که هر سفری به طبیعت که بدون سه معیار بالا انجام شود، خارج از تعریف مدنظر در این کتاب است و بنابراین، پایه‌ کتاب بر طبیعت‌گردی مسئولانه بنا شده است.»



بازاریابی گردشگری در توچال تهران
ناشر: موجک
کتاب «بازاریابی گردشگری در توچال تهران» تالیف دکتر مهدی نورسینا و غلامرضا حبیب‌زاده است که در سال 1400 از سوی انتشارات موجک به چاپ رسیده است. این کتاب در شش فصل کلیات، اهداف و تعاریف نظری متغیرها، مفهوم و تاریخچه گردشگری، انواع گردشگری شامل گردشگری فرهنگی، هنری، تاریخی، تفرجی و...، کاناپه‌گردی و بررسی مدل گردشگری باتلر، عوامل موثر بر توسعه گردشگری شامل صنعت گردشگری، توان طبیعی و موانع و اثرات توسعه گردشگری به شرح گردشگری پرداخته است. 

در پیشگفتار این کتاب می‌خوانیم: در دنیای امروز گردشگری دیگر به یک صنعت تبدیل شده است، صنعتی که نقش ویژه‌ای در رشد و توسعه بسیاری از کشورها ایفا می‌کند و یکی از عرصه‌های نو و زمینه‌های جدید مورد مطالعه علوم مختلف بوده و امروزه از منظرهای گوناگون به آن توجه شده است، توجه به گردشگری از یک سو به دلیل ارزش‌های اقتصادی و از سوی دیگر به دلیل اثرات فرهنگی و اجتماعی آن است. اما نکته‌ای که در بحث گردشگری بسیار حائز اهمیت است. توجه به عوامل متعددی است که شرایط را برای جذب هر چه بیشتر گردشگران و ارتقاء سطح کیفی و کمی گردشگری در آن منطقه مهیا می‌کند. 



سیر تاریخی یکصد سال گردشگری تهران
ناشر: گویا
کتاب «سیر تاریخی یکصد سال گردشگری تهران» تالیف محمد حسین ایمانی خوشخو با همکاری مهدیه شهرابی فراهانی و زهره کرانی است که در سال 1400 از سوی نشر گویا به چاپ رسیده است. این کتاب عنوان‌هایی همچون مروری بر کلیات طرح، مقصد گردشگری شهر تهران، مبانی نظری شامل گردشگری شهری، فرهنگ، شخصیت گردشگر شهری، گردشگری شهری ایران در یک نگاه، بررسی سیر تاریخی یکصد سال گردشگری شهر تهران، رویکرد تحلیلی مبتنی بر گفتمان، راه‌اندازی فعالیت‌ها و مکان‌های گردشگری قبض و بسط دولت و شهرداری و نقاط ضعف و قوت گردشگری شهری در یکصد سال گردشگری شهر تهران است.
 
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: امروزه گردشگری شهری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. احیای مجدد شهرها، رشد اقتصادی، ارتقاء رفاه عمومی، تقویت زیست مطلوب، همگامی با پیشرفت‌های جهانی و تقویت نقش‌های اجتماعی در ابعاد محلی و بین‌المللی از ویژگی‌هایی است که می‌توان در اهمیت و ضرورت گردشگری شهری اشاره کرد. 

قابلیت‌های تهران برای تبدیل به قطب گردشگری ملی و فراملی برای صاحب‌نظران و فعالان حوزه گردشگری شهری پوشیده نیست. نقش‌آفرینی در جامعه جهانی، برخورداری از جلوه‌های تاریخی، فرهنگی طبیعی و... مرکزیت مبادلات کلان سیاسی، اقتصادی، علمی و بهره‌وری از زیرساخت‌های مدرن و جاذبه‌های پرشمار گردشگری جملگی از قابلیت‌های مهم این کلان‌شهر به شمار می‌رود.