شهید سیدمرتضی آوینی از چهرههایی است که در سالهای اخیر شخصیت واقعی او محل مناقشه بوده است. از طرفی عدهای پیرامون شخصیت پیش از انقلاب او و آن ظاهر خاص با سبیل صحبت میکنند و از سمت دیگر عدهای تنها چهره او با ریش و چفیه و صدای منحصربهفردش را بازنشر میدهند. اما حقیقت این است که سیدمرتضی هر دوی اینها بوده است. مستند «آقا مرتضی» به تهیه کنندگی مهدی مطهر و کارگردانی سیدعباس سیدابراهیمی یک روایت بیپرده از زندگی شهید آوینی است که در سال 1400 منتشر شده است.
در یاداشتهای پیشین قسمت اول تا سوم این مستند بررسی کردیم و در این یادداشت به بررسی قسمت چهارم این مستند میپردازیم.
قسمت چهارم مستند آقا مرتضی به وقایعی که در زندگی شهید مرتضی آوینی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ میگذرد میپردازد. آوینی همانطور که در فیلم میآید مرتضی در حوزه هنری آن سالها در طی دو سه سال زلزله به راه میاندازد. او در این سالها مجله سوره و ویژه نامهها، کتاب آینه جادو و مقالات متعدد سینمایی را منتشر میکند. ماهنامه ادبیات داستانی در میآورد، کارگاه فیلمنامهنویسی تشکیل میدهد و واحد تلویزیونی حوزه را تأسیس میکند. مهمتر از همه اینکه او اجازه تأسیس دفتر مطالعات دینی هنر را از محمدعلیزم رئیس وقت حوزه هنری میگیرد.
آوینی به سختی و با همراهی همکاران مجله سوره از جمله زرشناس، میرشکاک و زهرا زواریان در دفتر مطالعات دینی و هنر که میزی در همان دفتر مجله سوره است به انتشار کتاب میپردازد. آوینی تحت فشارهای شدید مالی از سمت محمدعلی زم قرار میگیرد تا حوزه هنری یا مجله سوره را ترک کند. سرانجام در اوایل سال ۱۳۷۱ این فشارها جواب میدهد و او مجبور به ترک حوزه هنری میشود. این فشارها به گفته فیلم نه تنها از طریق آقای زم بلکه از طرف روشنفکران دولت هاشمی رفسنجانی و در راس آنها خود او انجام میشود.
آوینی بر همه چیز آن سالها نقد دارد. او نظام بانکداری مثلا اسلامی، سینما، سیاستهای شهرداری کرباسچی، ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و روشنفکران دوروبرش و غربزدگی آنها را نقد میکند. آوینی در سال ۱۳۷۱ مجمع هنرمندان مسلمان را با هدف مقابله با تهاجم فرهنگی روشنفکران داخلی و نظام سرمایهداری تأسیس میکند. این مجمع شامل بچه مذهبیهایی است که در برابر ارشاد آن سالها به وزارت محمد خاتمی میایستند. خطر تهاجم فرهنگی از طرف رهبر و مجمع هنرمندان مسلمان گوشزد میشود.
سید مرتضی خطر روشنفکری به ظاهر دینی یا اسلام آمریکایی را میبیند، او با تمام توان و سوادش دربرابر جریان روشنفکری غربزده مقابله میکند و این چنین است که مطبوعات روشنفکری آن زمان به او میتازند. ایستادگی دربرابر این حملات کار هرکسی نیست و این آوینی است که به راستی با قلم، دوربین و کلامش در مقابل این هجمهها میایستد. تمام آنچه در بالا آمد در قسمت چهارم مستند «آقا مرتضی» قابل مشاهده است. مستند «آقا مرتضی» در هفت قسمت به کارگردانی سید عباس سید ابراهیمی و تهیهکنندگی مهدی مطهر در سال 1400پخش شد.
نظر شما