در فصل اول به اوضاع سیاسی منطقه آسیای مرکزی قبل و بعد از فروپاشی شوروی و در فصل دوم اوضاع سیاسی تاجیکستان و روند ثبات سیاسی در این کشور (پس از فروپاشی) و در فصل سوم به منافع ملی ایران در آسیای مرکزی و استقرار ثبات سیاسی در تاجیکستان پرداخته شده است.
هدف از نگارش این کتاب بررسی وجود یا عدم وجود و عوامل ایجاد ثبات سیاسی در آسیای مرکزی به طور اعم و تاجیکستان به طور اخص و تاثیر جمهوری اسلامی ایران بر آن است. همچنین در زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق و بعد از استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی چه عواملی زمینه‌های برای بی‌ثباتی در آن منطقه یا کشور را فراهم آورند و برای کسب ثبات سیاسی چه نوع سیاست‌هایی از طرف رهبران منطقه به ویژه تاجیکستان اتخاذ شده است.
با توجه به موقعیت ایران در منطقه و منافع اقتصادی، سیاسی، فرهنگی که برای خود در منطقه قائل است حرکات و سیاست‌های ایران در این منطقه محل مناقشات زیادی بین سیاستمدارن و تحلیل‌گران غربی بوده است با این حال آن چه ما به دنبال دست‌یابی به آن هستیم نقش ایران در استقرار ثبات سیاسی منطقه آسیای مرکزی و به ویژه تاجیکستان است.
نظام‌های آسیای مرکزی برای تثبیت اوضاع سیاسی و برطرف کردن بحران‌های اجتماعی اقصادی نیازمند تغییر و تحولات بودند. در این زمینه نخبگان سیاسی نقش بسیار را ایفا می‌کردند. آنها در پاسخ به رشد بحران‌های موجود نشان داده‌اند که قابلیت حرکت اصلاحی را هم در سیستم حکومتی و هم در سیاست‌های خودشان مبنی بر یک تلاش گسترده برای جلب نظر توجهات عمومی دارند. در واقع یک روند اصلاح داخلی هم برای تغییر کادر سیاسی و هم خط مشی سیاسی به این نظام‌ها فرصت دادند تا خودشان را به عنوان مدافع منافع ملی قلمداد کند.
.jpg)
تمرکزگرایی چنین رهبرانی همچون اصلاحات فرهنگی و اقتصادی موجب کاهش تیرگی روابط و حمایت اکثریت توده مردم از آنها شد. با یک تجزیه و تحلیل کلی پیرامون حوادثی که در تاجیکستان اتفاق افتاده است می‌توان چنین استنباط کرد که عدم صلاحیت و ناتوانی نظام‌های بر سر قدرت به رهبری محک‌اف، اصلانوف و نبی‌اف و اسکنداف موجب شد تا آنها به عنوان عوامل اصلی تزلزل سیاسی و رشد جنبش مخالف محسوب شود.
چنین زمامدارانی موقعی که با شورش اجتماعی مواجه شده‌اند به جای پرداختن به حل مشکل همانند جمهوری‌های دیگردر انتظار مساعدت حکومت مرکزی برای حفظ کنترل سیاسی خویش به سر برده‌اند. به کار گیری سربازان خارجی برای سرکوب مخالفان دوشنبه: بی‌میلی تاجیک در برقراری ارتباط به منظور زمینه مناسب برای صلح و آشتی ملی، دستگیری مخالفان و عدم مجوز لازم برای فعالیت سیاسی احزاب همگی موجب شد تا نخبگان سیاسی حاکم در تاجیکستان اعتبار خودشان را نزد مردم از دست داده و در مقابل گروه‌ها و احزاب جدید سیاسی از حمایت مردمی برخوردار شوند.
برای ایجاد آشتی ملی باید گفت که آمادگی برای پیگیری روند صلح در تاجیکستان از سال 1993 شروع شد و پس از برگزاری چندین دور گفت‌وگو و مذاکره به نتایجی هم نایل آمد ولی با گذشت زمان یک نوع اعتماد و اطمینان میان طرفین وجود داشت تا این که نهایتا پس از انجام مذاکرات متعدد صلح‌نامه عمومی به امضای طرفین رسید که بسیار حائز اهمیت بود.
کتاب «ایران و ثبات سیاسی در تاجیکستان» (پس از فروپاشی شوروی) نوشته مشترک علیرضا زرگر و محمدرضا رفیعی‌دولت‌آبادی در 104 صفحه و بهای 300 هزار از سوی انتشارات پرتوک منتشر شد.
سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی است» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی(ره) و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir در حال برگزاری است.
شما می‌توانید توضیحات کامل نمایشگاه کتاب را در مقاله نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲ بخوانید
نظر شما