حسین هلالی، کارشناس ‌ارشد مطالعات فرهنگ بین‌الملل در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره ظرفیت نمایشگاه کتاب تهران برای تقویت تعاملات فرهنگی کتاب‌محور با تاجیکستان، مهمان ویژه این دوره بیان کرد: کشور تاجیکستان پیشینه مشترک تاریخی و تمدنی وسیعی با جغرافیای فرهنگی کشور ایران دارد؛ علاوه‌ بر این، همپوشانی‌های ادبی، زبانی و فرهنگی گسترده‌ای نیز میان دو کشور حاکم است.
 
وی افزود: یکی از ویژگی‌های شاخص هم‌پوشانی فرهنگی میان ایران و تاجیکستان، زبان فارسی است؛ ایران و تاجیکستان در زمینه گفتار فارسی مشترک، اما در زمینه نوشتار، تفاوت دارند؛ چون ایرانیان فارسی را با رسم‌الخط عربی می‌نویسد اما تاجیک‌ها با رسم‌الخط سیریلیک.  
 
هلالی با بیان اینکه تاجیک‌ها از کاربرد رسم‌الخط عربی برای نوشتار فارسی به عنوان «زبان نیاکان» یاد می‌کنند، عنوان کرد: اهالی قلم و جامعه تاجیکستان اعم از نخبگان ادبی، هنری و فرهنگی معمولا با «زبان نیکان» آشنایی دارند؛ و از آن برای مطالعه آثار مفاخر و قدمای ادبی و فرهنگی بهره می‌برند، زیرا آثار قلمی و ادبی آن‌ها به‌عنوان مشاهیر مشترک حوزه فرهنگی ایران، به زبان فارسی و براساس رسم‌الخط عربی نگاشته شده‌ است. به همین دلیل کاربرد زبان نیاکان میان نخبگان ادبی، فرهنگی و هنری رواج زیادی دارد.
 
کارشناس‌ارشد مطالعات فرهنگی بین‌الملل اظهار کرد: با تعمیم موضوع آشنایی تاجیک‌ها به «زبان نیاکان» با بحث کتاب و کتابخوانی می‌توان نتیجه گرفت که مردم تاجیکستان اعم از مردم و نخبگان معمولا در زندگی روزمره خود با شعر و زبان ادبی مانوس هستند و از این لطایف برای نغز کردن مفاهیم و منظور خود در روزمره‌های عادی، استفاده می‌کنند. آن‌ها به‌صورت افواهی یا با مطالعه نوشتار نیاکان، از کودکی در همه شئونات زندگی خود از ادبیات، رفتار و گفتار بزرگان، مانند شعرا و ادبا استفاده می‌کنند، در نتیجه ابزار کتاب، می‌تواند زمینه گسترش روابط بین عامه را در دو کشور را تقویت کند.    
 
وی درباره استفاده از ظرفیت حداکثری نمایشگاه کتاب تهران برای میزبانی از چهره‌های فرهنگی کشور تاجیکستان و ترسیم یک نقشه راه برای تعاملات بلند‌مدت با بازار کتاب این کشور عنوان کرد: با توجه به سیاست و همتی که در دولت سیزدهم برای بهبود روابط با همسایگان؛ به‌خصوص کشور تاجیکستان وجود دارد و همچنین سفر  رئیس جمهوری به کشور تاجیکستان به‌عنوان مقصد نخستین  کشور خارجی، شاهد هستیم که روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی در حال رشد است. هر دو کشور در سطح مقامات عالی، بر‌تقویت روابط فرهنگی در کنار مناسبات  سیاسی و اقتصادی تاکید دارند. 
 
این کارشناس مطالعات فرهنگ بین‌الملل با تاکید بر روابط نخبگانی میان دو کشور اظهار کرد: یکی از تعاملات ریشه‌دار، ماندگار و موثر میان دو کشور می‌تواند در بخش نخبگانی شکل بگیرد. نخبگان با انتقال مفاهیم خود در قالب مکتوب ازجمله کتاب، می‌توانند علایق دو کشور را در زمینه فرهنگی به سمت اشتراک نزدیک کنند.
 
هلالی  با اشاره به نقش ناشرانی که ثبیت‌کنندگان اثر قلمی نویسندگان هستند، اظهار کرد: علاوه بر حضور متقابل ناشران دو کشور در نمایشگاه‌های کتاب عادی، برپایی مشترک نمایشگاه کتاب، می‌تواند زمینه‌ساز تعامل بیشتر ناشران ایرانی و تاجیکستانی گردد؛ همچنین برگردان‌خطی و نشر آثار متقابل تاجیک‌ها در ایران و بالعکس می‌تواند زمینه خوبی برای تعاملات نخبگانی و توسعه روابط در حوزه صنعت نشر و ترویج آثار نویسندگان ایرانی در تاجیکستان و بالعکس ایجاد کند. همچنین انتقال و تبادل تجربه در موضوع چاپ و نشر و امور کتابداری بین دو کشور، فتح بابی خواهد بود تا آثار قدیمی و خطی موجود در دو کشور مورد استفاده و عنایت بیش‌تری قرار گیرد.
 
کارشناس‌ارشد مطالعات فرهنگ بین‌الملل اظهار کرد: از این مدخل می‌توان به برای تقریب اذهان مخاطبان ایرانی و تاجیکستانی در‌ آینده استفاده کرد و این تقریب اذهان موجب تحکیم و تقویت روابط ایران و تاجیکستان به‌عنوان دو ملت همدل و همزبان خواهد شد.
 
وی افزود: این نزدیکی افکار، نتیجه دیگری نیز دارد و آن خنثی‌سازی توطئه‌ کشورهایی است که قصدشان سیاه‌نمایی و تاریک‌سازی در روابط ایران با تاجیکستان در منطقه و خارج از این زیست بوم است.
 
هلالی در پاسخ به این پرسش که ایران با سرمایه‌گذاری بر روی چه کتاب‌هایی می‌تواند بازار نشر تاجیکستان را به‌دست بیاورد؟ اظهار کرد: عامه مردم تاجیکستان به آثار ادبی بسیار علاقه‌مند هستند؛ به‌عنوان مثال، آن‌ها حافظ، کمال خجندی، سعدی و فردوسی را قبلگاه ادبی خود می‌‌دانند.

وی افزود: در هدف‌گذاری برای ارتقا سطح روابط دو کشور در زمینه تولید و نشر یا بازنشر آثار مکتوب بین دو کشور، کسانی که در داخل ایران به تولید آثار ادبی اقدام می‌کنند بهتر است به سمت آثار ادبی قدما و مشاهیر مشترک دو کشور ایران و تاجیکستان بروند؛ و با توجه به ذائقه مشترک دو ملت، زمینه را برای تولید آثار نوشتاری در زمینه حماسه، داستان‌، نمایشنامه، فیلمنامه، رمان و  سایر حوزه‌های مرتبط با نویسندگی در زمینه مشاهیر ایرانی و تاجیکستانی فراهم کنند. به همین دلیل نیز نیاز است درباره تفسیر، تدوین و روشن‌سازی چهره‌های مشترک ادبی دو کشور زمینه‌های آگاهی بیشتری را فراهم کرد.