اما آنچه این باغ را رازآمیز و شگفت‌آور می‌سازد نه تنها ابهاماتی است که در مورد سابقه مالکیت باغ وجود دارد بلکه دسترسی نداشتن همگان به پشت دیوارهای آن است. این باغ فقط زمانی امکان تماشا دارد که از تصاویر هوایی گوگل جستجو شود یا احیانا یکی از ساکنان این خیابان از بلندی تصویری ویدیویی بگیرد و در فضای مجازی منتشر کند. زیرا تاکنون تصویری واضح از درون آن به بیرون درز نکرده است و دیوارهای بلند آن تماشا را سخت می‌سازد. فقط تصویری سیاه‌وسفید در کتاب «پژوهشی در شناخت باغ‌های ایران و باغ‌های تاریخی شیراز» نوشته علیرضا آریان‌پور وجود دارد که آن نیز کیفیت چندانی ندارد.
بر اساس آنچه در کتاب پربار «پژوهشی در شناخت باغ‌های ایران و باغ‌های تاریخی شیراز» از سوی آریان‌پور عنوان شده، «باغ ناری واقع در دامنه کوه‌های شمال غربی شیراز، در اوایل دوره قاجاریه بوسیله زکی‌خان نوری احداث شده است. در اواخر دوره قاجاریه به این باغ تقریبا از رونق افتاده ولی در سال‌های بعد مجددا احیا شده و در آن خیابان‌کشی و درختکاری مفصلی به عمل آمده است. عمارت قدیمی باغ که توسط خاندان نوریی احداث شده بوده و بعدا بوسیله خاندان قوام تعمیراتی در آن صورت گرفته کلا از بین رفته است.»
مبذر دویست من بذر گندم است
در کتاب مذکور از منبعی دیگر بنام «فارسنامه ناصری» نقل شده که «صاحب فارسنامه ناصری درباره این باغ می‌نویسد: باغ ناری از بناهای مرحوم زکی‌خان نوری وزیر سابق فارس است. در میانه باغ تخت و باغ ارم افتاده است. عمارتی داشته روبه خرابی گذاشته است. درخت‌های این باغ از طراوت افتاده است. مبذر دویست من بذر گندم است.»
به گواه آنچه علیرضا آریان‌پور در کتاب «پژوهشی در شناخت باغ‌های ایران و باغ‌های تاریخی شیراز» آورده، مولف آثار عجم نیز درباره باغ ناری چنین می‌نویسد: «باغ ناری در سمت شمال است به مسافت کمتر از میلی تا شهر. بنای آن را مرحوم زکی‌خان نوری... در سنه یکهزار و دویست و سی و پنج نهاده. قدیم عمارتی محکم و بنایی مستحکم داشته در جلو آن حوضی هشت بوده که آثارش هنوز باقی است. کوشکی در جلو باغ دارد.»
در ادامه مولف کتاب یادشده می‌نویسد که «عمارت فعلی باغ ناری جدید و در وسط باغ واقع است. دیوار قدیمی باغ نیز در موقع احداث ساختمان جدید برداشته شده و دیواری با اندود سیمان بدور آن کشیده شده است. در حال حاضر باغ مزبور از نظر دارا بودن درختان و گل‌های گوناگون یکی از باغ‌های زیبا و ارزشمند شیراز محسوب است. باغ ناری هشت هکتار می‌باشد.»
آریان‌پور به همین اندازه بسنده کرده و درباره معماری یا آنچه در این باغ روی داده و چه کسانی آمده و رفته‌اند تا این باغ امروز به شیراز کنونی رسیده اشاره نکرده است. اما آنچه اکنون افکارعمومی از باغ یادشده می‌داند به فضای مجازی محدود است و ویدیویی که یکی از همسایگان باغ منتشر کرد.
(یکی از ورودی‌های باغ ناری که در خیابان جهادسازندگی همواره بسته)
بسیاری فکر می‌کنند این باغ در اختیار دولت است و به زودی به سرنوشت دیگر باغ‌های تاریخی و خانه‌های قدیمی شیراز دچار خواهد شد در حالی‌که شواهد و قراین نشان می‌دهد دولت در این باغ دخالتی ندارد و ساخت‌وساز غیرعرفی هم تاکنون بر اساس آنچه از تصاویر هوایی ثبت شده، دیده نمی‌شود.
یکی از اهالی خیابان چنچنه در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در شیراز، می گوید: همین که این باغ یکی از ریه‌های شهر است و هوای خوب به شهروندان تحویل می‌دهد باید از مالک آن ممنون باشیم.
باغبان باغ ناری که بود؟
اما یکی از کاربران فضای مجازی درباره باغ ناری نظری دارد که جالب است. این کاربر با نام جواد اسکندری عنوان می‌کند که «این باغ پس از این که تخریب شده توسط پدر من که باغبان این باغ بوده احیا و درختکاری می‌شود. این درخت‌های قدیمی همان درخت‌هایی است که پدر من کاشته است. به گفته مادرم خرمالوهای خیلی خوشمزه، گردو و بادام‌های خیلی خوبی دارد. خدا رحمت کند پدرم را هرچند من ندیدمش.»
یکی دیگر از منابعی که به باغ‌های تاریخی و شگفت‌انگیز شیراز اشاره کرده است اثری به قلم کورش کمالی‌سروستانی است که سال ۱۳۸۴ از سوی دانشنامه فارس با همکاری میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس منتشر شد. با اینکه در این کتاب اشاره مستقیمی به باغ ناری نشده است اما به نکاتی درباره باغ‌های شیراز اشاره کرده است که بی‌ارتباط به سرنوشت این باغ و دیگر باغ‌های باقیمانده شیراز نیست.
سرنوشت نامعلوم ۲ هزار باغ شیراز
در بخشی از این کتاب که حاوی تصاویری از باغ‌های برجا مانده شیراز است، عنوان شده که «میرزامحمد کلانتر فارس از باغات دیوانی چون فردوس، خلدبرین، بهشت بهشت، باغ شاه، فتح‌آباد، عیش‌آباد، حسین‌آباد، گلابکوه، حسن‌بیگی، شرف، سعدآباد خرگاهی، جعفرآباد، مصلی، چهارباغ، برکت، محمودآباد، قوام‌آباد، خلجان، دلگشا و بسیاری دیگر نام می‌برد.»
بر اساس اسنادی که در این کتاب به آن اشاره شده است در شیراز ۵۰ باغ مشهور وجود داشته و فرصت الدوله در فصل «بساتین شیراز» در کتاب آثار عجم بیش از ۳۵ باغ ارزشمند دوران خویش را معرفی می‌کند.
شگفت‌انگیز اینکه برخی مورخان و سفرنامه‌نویسان مانند حاجی پیرزاده شمار باغ‌های شیراز را متجاوز از دوهزار باغ عنوان کرده و خوشبختانه علیرضا آریان‌پور در کتاب خویش بیش از ۶۰ باغ قدیمی و موجود شیراز را معرفی کرده است. این درحالی است که ۱۱ باغ در شیراز ثبت ملی شده و در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
(ورودی اصلی باغ ناری در خیابان نارون که همواره بسته است)
حاشیه‌نگاری خبرنگار
برای بررسی اینکه چرا درهای باغ ناری همواره بسته است و پشت دیوارهای آن که از خیابان چنچنه تا خیابان نارون گسترده شده چه روی می‌دهد از خیابان جهادسازندگی(چنچنه) یکی از درهای باغ را که بسته بود به امید روزنه‌ای پیمودم و به خیابان نارون که ورودی اصلی باغ در آن قرار دارد، رسیدم. از بخت نیک یک لنگه از درهای باغ باز بود و وارد آن شدم. اتاقکی در ورودی قرار داشت که به نظر نگهبانی بود و پیرمردی در آستانه در و یک نفر دیگر نشسته بودند. پرسیدم «نام این باغ چیست؟» که پیرمرد پیش‌دستی کرد و پاسخ داد: «ارم»!(درحالیکه باغ ارم در فاصله یکی دو خیابان دیگر قرار دارد). گفتم که باغ ارم جای دیگری است و این‌بار پرسیدم «می‌توانم عکس بگیرم؟» که پیرمرد و آن دیگری پاسخ دادند عکس گرفتن ممنوع است و تابلوی گرفتن عکس ممنوع است را نشانم دادند.
برای بررسی اینکه چرا درهای باغ ناری همواره بسته است و پشت دیوارهای آن که از خیابان چنچنه تا خیابان نارون گسترده شده چه روی می‌دهد از خیابان جهادسازندگی(چنچنه) یکی از درهای باغ را که بسته بود به امید روزنه‌ای پیمودم و به خیابان نارون که ورودی اصلی باغ در آن قرار دارد، رسیدم. از بخت نیک یک لنگه از درهای باغ باز بود و وارد آن شدم. اتاقکی در ورودی قرار داشت که به نظر نگهبانی بود و پیرمردی در آستانه در و یک نفر دیگر نشسته بودند. پرسیدم «نام این باغ چیست؟» که پیرمرد پیش‌دستی کرد و پاسخ داد: «ارم»!(درحالیکه باغ ارم در فاصله یکی دو خیابان دیگر قرار دارد). گفتم که باغ ارم جای دیگری است و این‌بار پرسیدم «می‌توانم عکس بگیرم؟» که پیرمرد و آن دیگری پاسخ دادند عکس گرفتن ممنوع است و تابلوی گرفتن عکس ممنوع است را نشانم دادند.
نظر شما