وی افزود: اما در دوره بعد از ارج و ارزش زن کاسته می‌شود. کارکرد مادرشاهی را از دست می‌دهد و در محاق فراموشی فرو می‌رود. زن در این دوره اولویت دوم جامعه می‌شود. اما ورود ترکان به ایران سبب می‌شود تا دوباره نگرش به زن تغییر کند، زیرا ترکان به زن اهمیت می‌دادند. این سبب می‌شود که زنانی همچون ترکان خاتون به قدرت برسند.
بهزادی با بیان اینکه به ذهن مردم هم خطور نمی‌کند که مغول چه خدماتی به ایران کرده است، گفت: اگر ما ننویسیم پس چه کسی می‌خواهد نقاط تاریک تاریخ این دوره را روشن کند؟ مغول در قرن هفتم از منطقه شمال سیبری به ایران حمله می‌کند. مغول‌ها بیابانگرد بودند. نمی‌توانیم بگوییم بی‌فرهنگ و بی‌قانون بودند، زیرا چنگیز یاسا را می‌نویسد. مغولان از جنس خاصی بودند و به شدت مدارای مذهبی داشتند. آنها که به «شمن» اعتقاد داشتند، شیعه اثنی‌عشری می‌شوند.
وی افزود: تصور ما این است که مغول خانمانسوز بود، در حالی که این اعتقاد باید تلطیف شود. انتظار می‌رود که زن در دوره مغول هم در پستو باشد، اما این‌گونه نیست. چنگیزخان به سرزمین‌های متمدن ایران حمله می‌کند، تحت تاثیر تمدن ایران قرار می‌گیرد. اعتقاد و مدارای فرهنگی- مذهبی مغولان سبب می‌شود تا زن با مرد برابر شود و چه بسا بالاتر قرار بگیرد.
این پژوهشگر تاریخ بیان کرد: مغول باعث می‌شود تا زن در ایران دوباره ارزش خویش را بازیابد. مادر چنگیزخان نماد بارز یک زن بزرگ و سیاستمدار در تاریخ مغول است. او وقتی همسرش می‌میرد، با سیاست قبیله را ساماندهی می‌کند. مغولان به صورت قبیله‌ای زندگی می‌کردند. جنگ و خونریزی در بین آنها زیاد بود اما یک زن از مغولان قبیله را ساماندهی می‌کند و فرزند خود را به جایگاه ریاست قبیله می‌رساند. دومین زن تاثیرگذار در بین مغولان همسر اول چنگیز است. زنان مغول و همسران بزرگان مغول خصوصاً زنان اصلی فرمانروا، برای خویش خیمه اختصاصی داشتند و می‌توانستند در درون آن آزادانه زندگی کنند.
سمیرا بهزادی در ادامه گفت: زنان مغول نه تنها وقتی که رسماً نایب‌السلطنه یا فرمانروا (ساتی بیک) بودند، بلکه حتی در مواقع دیگر نیز در امور دولت دخالت می‌کردند و به تناسب شخصیت‌شان در این راه نفوذ می‌یافتند. مغولان ظاهراً این نوع دخالت را صحیح می‌دانستند. زنان خانواده خان نه تنها سفرای خارجی را به حضور می‌پذیرفتند بلکه در مراسم گوناگون، از جمله تشریفات انتخاب خان مغول شرکت می‌کردند، اما این طور به نظر می‌رسد که آنان در مجامع عمومی اجازه سخن گفتن و دادن دستور و پند و نصیحت را نداشتند.
وی افزود: ساتی بیگ بعد از برادرش به عنوان آخرین حاکم دوره مغول به حکومت می‌رسد. البته این زنان توامان عارف، عالم و سیاستمدار بودند. مغولان تحت تاثیر فرهنگ ایرانی مهریه سنگین برای زنان قرار دادند که غازان‌خان مهریه را تعدیل می‌کند. رسم همه حاکمان و پادشاهان این‌گونه بود که تعدادی زوجه داشتند، این رسم چند همسری در بین مغولان نیز رواج داشت.
بهزادی در ادامه گفت: به دلیل اقتصاد ایلی و کشاورزی زن در مغول از ارج بسیاری برخوردار است زیرا به اقتصاد خانواده کمک می‌کند. مغولان دختردار که می‌شدند برای هم تبریک می‌فرستادند. دختر برای مغولان مظهر احترام بود. «خانم» یک واژه مغولی است. در کل می‌توان گفت زن در دوره مغول به آنچنان مقامی می‌رسد که در طول تاریخ بی‌سابقه است. خلاصه کلام اینکه من وظیفه دارم قوم مغول را به گونه‌ای بشناسانم که باید شناسانده شود.
نظر شما