سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): در هفته‌ای که گذشت در حوزه تاریخ و سیاست برنامه‌هایی با محوریت کتاب‌های تاریخی برگزار شد و برخی از پژوهشگران و محققان و منتقدان را گرد هم آورد تا درباره یک کتاب یا یک موضوع تاریخی بررسی و بحث کنند. در این گزارش مروری داریم بر برنامه‌هایی که در هفته گذشته برگزار شد.
کتاب «نظریه مقاومت در مشروطه ایرانی» بررسی شد
عارف مسعودی در نشست بررسی و نقد کتاب «نظریه مقاومت در مشروطه ایرانی» که از سوی انجمن علمی مطالعات صلح و با همکاری موزه تصاویر معاصر برگزار شد، گفت: مسئله کتاب نظریه مقاومت است؛ برای فهم نظریه مقاومت باید انواع آن را دسته‌بندی کنیم. به لحاظ تاریخی شاهد شکل‌هایی از مقاومت نظیر قیام یا انقلاب و مقاومت منفی بوده‌ایم و مقاومتی نیز داریم که در دوره مشروطه در ایران شکل گرفت که متاثر از جریان‌های فکری در اروپا بود.
طرح پژوهشی «شناختنامه مطالعات حوزه ایران فرهنگی» به پایان رسید
طرح پژوهشی شناختنامه مطالعات حوزه ایران فرهنگی از سری طرح‌های پژوهشی پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از سوی مریم پهلوان شریف و بهمن رحیمی، کارشناسان ارشد این پژوهشکده به پایان رسید.
فتح تهران به روایت کتاب «مجاهدان مشروطه»
به مناسبت سالروز فتح تهران و پایان استبداد صغیر کتاب «مجاهدان مشروطه» بررسی شد. در ماجرای فتح تهران، انقلاب و استبداد رودرروی یکدیگر ایستادند و تصمیم‌گیری درباره آینده ایران را به میدان جنگ سپردند. جنگی که با پیروزی قطعی هواداران مشروطیت به پایان رسید و به دوره موسوم به استبداد صغیر پایان داد.
اسطرلابهای تاریخی، نمایان‌گر گوشه‌ای از دانش بومی مردمان روزگار قدیم
گوشه‌ای از «تالار علوم در ایران اسلامی» در کتابخانه و موزه ملی ملک، ویترینی آرام گرفته. چند اثر زیبای تاریخی در این ویترین، دنیایی از قصه را در پسِ خود دارند. اسطرلابهای تاریخی در این ویترین، نمایان‌گر گوشه‌ای از دانش بومی مردمان روزگار قدیم در شناخت هستی و آسمان‌اند. با هم به تماشای این اسطرلابهای تاریخی بنشینیم. اسطرلابهای تاریخی موزه ملک در قالب گزارشی بررسی شد.
خاندان یعقوبی و رویکرد ایرانشهری در تاریخ‌نگاری یعقوبی بررسی شد
یعقوبی یک شخصیت ایرانی است. به لحاظ اعتقادی، بینش، دانش و رویکرد متفاوتی دارد و شخصیت دگراندیش را می‌توانیم برای او در نظر بگیریم. او با تحولات ایران همنوا است و در عصری که تحولات در پرتو نظام‌های امارتی رخ می‌دهد او در تحولات دخیل است.
خاطرات مرکز اسناد انقلاب اسلامی می‌تواند الهام‌بخش آثار هنری باشد
حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی پس از تماشای فیلم «مصلحت» گفت: ما خاطرات زیادی از مسئولین، دست‌اندرکاران و فعالان انقلاب ضبط کرده‌ایم که اگر یک آدم هنرمندی بیاید سوژه‌های زیادی می‌تواند پیدا کند و از روی آن سناریونویسی کند. بعد هم کارهای هنری آن را انجام بدهد. فکر می‌کنم زمینه همکاری زیاد است. البته ما بیشتر می‌توانیم مستند تاریخی ارائه بدهیم. ولی بعضی از آنها خیلی زیبا و الهام‌بخش است و می‌تواند برای هنرمندان با انگیزه سوژه‌های قابل توجهی را خلق کند. موضوعات خوبی که جامعه هم آن را می‌پسندد و مشتری خوبی خواهد داشت.
«اندیشه اعتزال بر تاریخ‌نگاری اسلامی» بررسی شد
امیرحسین حاتمی، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی قزوین گفت: اندیشه اعتزال، به مثابه تجلی و تبلور اصلی جریان خردگرا و عقل‌گرا در نظام دانایی اسلامی. چنان ترجیحی به عقل می‌دادند که اساسا به این نام شناخته شدند.
کشف رازهای جدید از سلطنت الیزابت اول پس از ۴۰۰ سال
به نقل از گاردین، این اولین گزارش رسمی از سلطنت الیزابت اول بود- یکی از ارزشمندترین منابع در مورد بریتانیای دوران مدرن اولیه- که توسط جانشین او، پادشاه جیمز اول سفارش داده شد. با این حال برای 400 سال، هیچ کس قادر به خواندن بخش‌هایی از صدها صفحه آن نبود، زیرا از سوی نویسنده قرن هفدهمی کتاب- ظاهرا برای جلوگیری از مجازات به بهانه توهین به ولی‌نعمت خود- به شدت مورد بازبینی و خودسانسوری قرار گرفته بود. اکنون فناوری پیشرفته تصویربرداری، این امکان را به کتابخانه بریتانیا داده تا صفحات پنهان گزارش سالانه ویلیام کامدن را برای اولین بار بخواند، «یافته‌ای مهم در تحقیقات تاریخی دوران مدرن اولیه».
«اسم رمز»؛ تلاشی تبیینی برای شناخت ابزارهای فریب دشمن در جنگ ترکیبی
«اسم رمز» مجموعه متشکل از هشت روایت مستقل است که در نهایت با شکست زمان روایی و با حضور شخصیت‌های داستان‌های قبل در یک روایت به همدیگر مرتبط می‌شوند. تلاشی تبیینی برای شناخت ابزارهای فریب دشمن در جنگ ترکیبی است که نوجوانان و جوانان را به کام خود کشاند.
زندگینامه‌ای بدون حماسه‌پردازی و افسانه‌پردازی از یک چهره انقلابی
خورخه کاستانیدا در «رفیق؛ زندگی و مرگ ارنستو چه‌گوارا» موفق شده چهره واقعی این انقلابی را از پشت مه غلیظ حماسه‌پردازی و افسانه‌سرایی‌های هدفمند و بعضا نادرست حکومت کوبا بیرون بکشد. این کتاب، هم یک ارزیابی از دوران زندگی اوست و هم تصویری شفاف و واضح از یک انسان: والدینش، ازدواج‌هایش، خودپسندی‌هایش، قدرت اراده بی‌نظیرش، مبارزاتش و خشم و عصبیت‌های عنان گسیخته‌اش.
کتاب «فقیه اصلاحگر» نقد و بررسی شد
حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، رئیس اندیشگاه کتابخانه ملی در میزگرد «نگاهی به کتاب فقیه اصلاحگر» گفت: شاید یکی از درخشان‌ترین نقاط عطف در زندگی خالصی‌زاده، مواقف و مواضع و دیدگاه‌های فکری و فقهی او اصرارش بر رأی مردم است. امروز این موضوع شاید خیلی عجیب نباشد به ویژه بعد از انقلاب و تحولی که در حوزه‌های علمیه رخ داد، اما در آن دوره خالصی‌زاده در حدی بر این موضوع صراحت دارد که اگر مردم بر خلاف مواضع دینی موضع گرفتند، باز هم حق با مردم است!
آيا كتاب «گشايش و رهايش» منتسب به ناصرخسرو است؟
محمدرضا توکلى صابرى، پژوهشگر و نسخه‌پژوه: کتاب «گشايش و رهايش» يکى از آثار ناصرخسرو قباديانى است که در طى سى پرسش و پاسخ علاوه بر مسايل دينى، کلامى، و فلسفى و هستى‌شناسى به موضوعاتى مانند فيزيک، نجوم، و گياه‌شناسى و زمين‌شناسى مى‌پردازد و به اين پرسش‌ها پاسخ‌هاى فلسفى مى‌دهد.
«رنسانس فرهنگی دوره تیموریان» بررسی شد
امیرتیمور رفیعی، استاد مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات گفت: زبان فارسی هویت ایرانی را با عنصر اسلامی در دوره تیموری احیاء کرد. شاهرخ اما تمایل به ایران داشت و به سمرقند نرفت. تفاوت مهمی که این دوره با دوره‌های دیگر دارد و آن را رنسانس فرهنگی می‌نامیم، گستردگی علوم در شاخه‌های مختلف است.
سید محمد کاظم فیروزمند، نویسنده و مترجم درگذشت
او در سه دهه گذشته عناوین متعددی کتاب ترجمه کرده که برخی از آنها همچون شاخه زرین و ایران بین دو انقلاب همچنان بازچاپ می‌شوند. سید محمد کاظم فیروزمند خلخالی متولد ۱۳۲۵ در سه دهه گذشته عناوین متعددی کتاب ترجمه کرده که برخی از آنها همچون شاخه زرین و ایران بین دو انقلاب همچنان بازچاپ می‌شوند.
دومین نشست از سلسله نشست‌های یک عمر تجربه برگزار شد
رسول وطن‌دوست، چهره فاخر میراث فرهنگی سال 1402 در دومین نشست از سلسله نشست‌های یک عمر تجربه و همزمان با زادروزش در سالن کنفرانس مجموعه نیاوران گفت: راه‌اندازی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی و کمک برای راه‌اندازی رشته مرمت در کشور از جمله کارهای برجسته و مهمی است که توانستم در طول دوران فعالیتم در حوزه‌های اجرایی انجام دهم.
معرفی کتاب‌های عاشورایی
مؤسسه فرهنگی هنری قدرولایت در راستای جهاد تبیین کتاب‌های متعددی را درباره معارف و نقش اهل بیت(ع) خصوصاً حضرت سیدالشهدا(ع) تولید و منتشر کرده و کوشیده نقش آنان را با توجه به دیدگاه غنی و عمیق رهبری انقلاب اسلامی، به صورت کاربردی برای مسایل امروز جهان اسلام، تبیین کند.
«تجربه آزادی در انقلاب مشروطیت ایران» بررسی شد
دکتر محمد بیطرفان، استادیار گروه آموزشی تاریخ دانشگاه خوارزمی در نشست بررسی «تجربه آزادی در انقلاب مشروطیت ایران» گفت: نیاز به انقلاب مشروطه در بین مردم ایران مستلزم بحث و بررسی است. آزادی را در سه سطر قابل تأمل می‌دانم؛ باید مبانی نظری و فکری را در حوزه آزادی بیان کنیم. تعریف آزادی را از نگاه نخبگان بررسی کنیم و باید نگاهی داشته باشیم به عموم مردم از طبقات مختلف جامعه که چه نگاهی به آزادی داشتند. اینکه مردم در زمان مشروطیت چگونه می‌اندیشیدند. هنوز نتوانسته‌ایم مفهوم آزادی را در سطح اجتماعی درک کنیم و این مسئله تعابیر متفاوتی دارد.
نمایش اسناد تاریخی با بیش از یک سده قدمت
گردهمایی کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه به روایت اسناد تاریخی در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد. هدف از برگزاری برپایی نمایشگاه درک بهتر هویت و پیشینه تاریخی کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه به عنوان یک مرکز علمی با مأموریت حفظ و نگهداری میراث مکتوب و دانش متراکم مورد نیاز پژوهشگران است.
کتاب «بازرگانی و اصناف پیشه‌ور در عهد صفوی» بررسی شد
دکتر مهدی کیوانی، نویسنده کتاب «بازرگانی و اصناف پیشه‌ور در عهد صفوی» در نشست بررسی این کتاب گفت: آفرینش این موضوع را از طریق شهود یافتم. چیزی که سقف تاریخ را سرپا نگه داشته جدال طبقاتی بوده است. فلسفه تاریخ، تاریخ اسطوره‌شناسی و زبان فارسی چند رکن اساسی هستند. خارج از زبان فارسی حضوری نداریم. البته اکنون زبان فارسی ما در بدترین شرایط قرار دارد. قبل از صفویه میزان ایران شرق بود که از نظر فرهنگی زیردست بودند. چه در زمان اسکندر، چه در زمان اعراب و چه در زمان ترکان. من از زمانی که از سیاست کناره گرفتم تاریخ را به تمامی دریافتم. زمانی بهتر فهمیدم که منطق ریاضی را خوب فهمیدم. من با منطق ریاضی به تاریخ نگاه می‌کنم.
تاریخ شیعه لبنان در دوره عثمانی در راه است
کتاب «تاریخ شیعه در لبنان» را «سعدون حماده» تاریخدان معروف لبنانی به رشته تحریر درآورده و در سال 2008 توسط انتشارات دارالخیال لبنان به چاپ رسیده است. انتشارات امیرکبیر نیز پس از خرید امتیاز انتشار ترجمه فارسی این کتاب از ناشر لبنانی، ترجمه جلد اول این کتاب را چاپ و روانه بازار کرده است.
جمعه ۳۰ تیر ۱۴۰۲ - ۰۹:۲۲
نظر شما