محمود پوروهاب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در پاسخ به این سؤال که «در جلسه هم‌اندیشی فعالان ادبیات کودک و نوجوان قم با یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این مسئله مطرح شد که بنیاد ادبیات دینی کودک و نوجوان باید تأسیس شود تا مشکل استفاده از منابع دست‌چندم دینی برطرف شود. شما معایب استفاده از منابع دست‌چندم دینی را در نوشتن داستان‌های کودک و نوجوان دینی چطور می‌بینید؟» گفت: در آن نشست، پرسش و پاسخ‌هایی انجام شد و برخی دوستان تقاضاهایی داشتند و این سخن را آقای حسن‌زاده گفت که کسانی که آثار دینی و تاریخی می‌نویسند متأسفانه بعضی‌مواقع از منابع دست‌چندم استفاده می‌کنند. این یعنی به هر حال دسترسی به منابع اصلی و متقنی ندارند؛ بنابراین چه بهتر در جایی در تهران یا قم مؤسسه‌ای باشد که این منابع اصلی در آنجا باشد تا دوستانی که می‌خواهند بتوانند از آن استفاده کنند. درواقع به آسانی به آن منابع دسترسی داشته باشند.
این شاعر کودک و نوجوان درباره ضرورت استفاده از منابع دست‌اول در تولید آثار دینی کودک و نوجوان بیان کرد: به منابع دست‌اول نیاز داریم؛ چون روایت‌های مختلفی وجود دارد. وقتی شما می‌خواهید درباره روایتی کار کنید روایت‌های زیادی درباره‌اش وجود دارد؛ چه بسا تعداد زیادی روایت جعلی هم وجود دارد یا این روایت به طور کلی و به مرور زمان زیاد شده و از یک خط به دو خط یا چند سطر رسیده است. درواقع محققان و نویسندگان در طول زمان آن را زیاد کرده‌اند. به همه روایت‌ها نمی‌شود اطمینان کرد؛ بنابراین منابع دست‌اولی وجود دارد که برای همه منابع مطمئنی هستند و باید آنها را در یک‌جا گردآوری کرد که دوستان نویسنده دچار مشکل نشوند و نیاز نباشد از آن روایت‌های نادرست استفاده کنند.
نویسنده کتاب «داستان‌هایی از زندگی امام حسین(ع)» نظر خود را درباره این سؤال که «مسئله منبع در نوشتن داستان دینی کودک و نوجوان چه جایگاهی دارد و حتی اگر آن داستان کاملا واقعی هم نباشد، باز هم باید از منبع دست‌اول و مطمئن استفاده کنیم؟» این‌طور عنوان کرد: وقتی ما می‌گوییم مذهبی یعنی تاریخی؛ ما در حوزه داستان و رویدادهای تاریخی نمی‌توانیم از آنها عدول کنیم و باید اساس کار وجود داشته باشد؛ چون ما با تاریخ سروکار داریم. ممکن است نویسنده‌ای نگاه فانتزی داشته باشد؛ اما اصل موضوع را نمی‌تواند انکار کند. مثلا ما می‌دانیم که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرد؛ پس نمی‌توانیم این را برعکس کنیم چون تاریخ است و اگر اینگونه شود مچ ما را می‌گیرند.
پوروهاب افزود: بنابراین خیلی‌چیزها در گفتار و سیره پیامبران و امامان هست که ما نمی‌توانیم از آن موضوع اصلی غافل شویم و طوری دیگر بنویسیم. می‌توانیم در حواشی آن، شخصیت‌های فرعی یا فضاسازی‌های آنها را مقداری تغییر دهیم یا به گونه فانتزی از نگاه اشیا بنویسیم؛ اما موضوعاتی را نمی‌توانیم تغییر دهیم مثل اینکه پیامبر چه گفت، چه نوع لباسی می‌پوشید یا اینکه امامان چه می‌گفتند و چه رفتاری داشتند. اگر این کار را انجام دهیم یک کار غیرتاریخی و دروغین نوشته‌ایم.
وی ادامه داد: ان‌شاء‌الله که این‌ها (تأسیس بنیاد دینی) صورت بگیرد؛ البته ادبیات شاخه‌های زیادی دارد که به همه آنها باید توجه شود و فقط این شاخه مذهبی‌نویسی نیست. کارهای دیگری نیز در ژانرهای مختلف است که باید به موازات هم جلو بروند؛ در غیر این‌صورت خیلی خوشایند نخواهد بود.
این شاعر کودک و نوجوان درباره ضرورت استفاده از منابع دست‌اول در تولید آثار دینی کودک و نوجوان بیان کرد: به منابع دست‌اول نیاز داریم؛ چون روایت‌های مختلفی وجود دارد. وقتی شما می‌خواهید درباره روایتی کار کنید روایت‌های زیادی درباره‌اش وجود دارد؛ چه بسا تعداد زیادی روایت جعلی هم وجود دارد یا این روایت به طور کلی و به مرور زمان زیاد شده و از یک خط به دو خط یا چند سطر رسیده است. درواقع محققان و نویسندگان در طول زمان آن را زیاد کرده‌اند. به همه روایت‌ها نمی‌شود اطمینان کرد؛ بنابراین منابع دست‌اولی وجود دارد که برای همه منابع مطمئنی هستند و باید آنها را در یک‌جا گردآوری کرد که دوستان نویسنده دچار مشکل نشوند و نیاز نباشد از آن روایت‌های نادرست استفاده کنند.
نویسنده کتاب «داستان‌هایی از زندگی امام حسین(ع)» نظر خود را درباره این سؤال که «مسئله منبع در نوشتن داستان دینی کودک و نوجوان چه جایگاهی دارد و حتی اگر آن داستان کاملا واقعی هم نباشد، باز هم باید از منبع دست‌اول و مطمئن استفاده کنیم؟» این‌طور عنوان کرد: وقتی ما می‌گوییم مذهبی یعنی تاریخی؛ ما در حوزه داستان و رویدادهای تاریخی نمی‌توانیم از آنها عدول کنیم و باید اساس کار وجود داشته باشد؛ چون ما با تاریخ سروکار داریم. ممکن است نویسنده‌ای نگاه فانتزی داشته باشد؛ اما اصل موضوع را نمی‌تواند انکار کند. مثلا ما می‌دانیم که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرد؛ پس نمی‌توانیم این را برعکس کنیم چون تاریخ است و اگر اینگونه شود مچ ما را می‌گیرند.
پوروهاب افزود: بنابراین خیلی‌چیزها در گفتار و سیره پیامبران و امامان هست که ما نمی‌توانیم از آن موضوع اصلی غافل شویم و طوری دیگر بنویسیم. می‌توانیم در حواشی آن، شخصیت‌های فرعی یا فضاسازی‌های آنها را مقداری تغییر دهیم یا به گونه فانتزی از نگاه اشیا بنویسیم؛ اما موضوعاتی را نمی‌توانیم تغییر دهیم مثل اینکه پیامبر چه گفت، چه نوع لباسی می‌پوشید یا اینکه امامان چه می‌گفتند و چه رفتاری داشتند. اگر این کار را انجام دهیم یک کار غیرتاریخی و دروغین نوشته‌ایم.
وی ادامه داد: ان‌شاء‌الله که این‌ها (تأسیس بنیاد دینی) صورت بگیرد؛ البته ادبیات شاخه‌های زیادی دارد که به همه آنها باید توجه شود و فقط این شاخه مذهبی‌نویسی نیست. کارهای دیگری نیز در ژانرهای مختلف است که باید به موازات هم جلو بروند؛ در غیر این‌صورت خیلی خوشایند نخواهد بود.
نظر شما