سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): مصطفی ده‌پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری یکشنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ در نشستی با نماینده‌های رسانه‌ها گفت: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری یکی از بخش‌های مهم وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است که جایگاه بالایی در برنامه‌ریزی‌های این وزارتخانه ایفا می‌کند و نیازمند توجه و تقویت بیشتری است.
وی افزود: برای جلوگیری از آسیب به حوزه میراث‌فرهنگی بهترین راه‌کار این است که در طرح‌های عمرانی، دستگاه‌های مختلف در مرحله امکان‌سنجی از پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری استعلام بگیرند.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: این پژوهشگاه به‌عنوان قلب پژوهشی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نقش و ماموریت مهمی را دنبال می‌کند و برای توسعه و ارتقای جایگاه پژوهشگاه برنامه‌های مختلفی را در دست اقدام داریم.
او در ادامه سخنانش گفت: آسیب‌شناسی دقیق با توجه به نیازهای وزارتخانه و کشور، استفاده از ظرفیت پژوهشی استان‌ها، بهبود ساختار اداری و شرایط مالی و ترمیم و ارتقای شبکه درون و برون‌سازمانی، تسریع پژوهش‌های میان‌دانشی، کاربردی و آزمایشگاهی، راه‌اندازی پژوهشکده گردشگری و صنایع‌دستی، میراث دیجیتال، میراث فناورانه و گردشگری، میراث‌فرهنگی، میراث مردمی در خدمت گردشگری و صنایع‌دستی از جمله مهمترین اقدامات و برنامه‌هایی است که آنها را دنبال می‌کنیم.
بهره‌برداری از اطلس‌ها و بانک‌های اطلاعاتی میراث‌فرهنگی
ده‌پهلوان افزود: آسیب‌شناسی، ترمیم و مهندسی روابط پژوهشگاه و وزارتخانه، تهیه، تکمیل و بهره‌برداری از اطلس‌ها و بانک‌های اطلاعاتی میراث‌فرهنگی، تسریع فرآیند پژوهشی، برون‌سپاری آنالیزهای عمومی و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های بنیادین، راه‌اندازی آرشیو بقایای زیستی و آزمایشگاه‌های مرتبط، راه‌اندازی پژوهشکده گردشگری، راه‌اندازی پژوهشکده صنایع‌دستی، راه‌اندازی پژوهشکده موزه‌شناسی، سامان‌دهی مواد مطالعاتی کاوش‌ها، جذب شرکت‌های استارت‌آپی در حوزه میراث دیجیتال، همکاری در تهیه طرح و سند ملی توسعه گردشگری و صنایع‌دستی، ایجاد ۱۰ پایگاه پژوهشی بین‌المللی، ایجاد ۳ پایگاه در حوزه ایران فرهنگی، همکاری در راه‌اندازی کتابخانه دیجیتال و ... از مهمترین اقداماتی است که نیاز داریم این‌ها اجرایی شود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گفت: یکی از ضعف‌های ما در وزارتخانه راه‌انداری آرشیو بقایای زیستی است. ما موفق به بازگشایی ۵۰ هزار مقبره تاریخی شدیم اما متاسفانه یک مجموعه و آرشیو نداریم تا بتواند به پژوهش‌های ما و پژوهشگران ما کمک کند.
ده‌پهلوان گفت: نیازمند تسریع پژوهش‌های میان دانشی، کاربردی و آزمایشگاهی هستیم. دسترسی به مواد و منابع علمی بسیار کند است و خساستی برای دادن اطلاعات وجود دارد. در بریتانیا طی یک روز توانستم به سکه‌های مد نظر دسترسی داشته باشم اما در موزه ملی ۶ ماه طول کشید تا بتوانم سکه‌های سلوکی را ببینم البته اکنون بعد از حضور جبرئیل نوکنده روند کار تسهیل شده است. در حوزه باستان شناسی نیز اینگونه است و برای بررسی آزمایشگاهی با مشکل روبه‌رو هستیم. محوطه‌های باستانی را قاچاقچیان غارت و اشیا را خارج می‌کنند اما من به عنوان باستان‌شناس نمی‌توانم برای انجام موارد آزمایشگاهی روی چند تکه سفال آنها را به ایتالیا بفرستم.
او بر لزوم راه اندازی پژوهشکده گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد و گفت: مد نظر داریم تا یک سال آینده این پژوهشکده را راه اندازی کنیم. همچنین نیاز است تا میراث دیجیتال، میراث فناورانه و گردشگری را فعال کرد. شعارمان آن است که میراث‌فرهنگی و میراث مردمی در خدمت گردشگری و صنایع‌دستی باشد. تهیه و تکمیل اطلس‌ها و بانک‌های اطلاعاتی را نیز مدنظر داریم. تسریع روند پژوهش، برون سپاری آنالیزهای عمومی و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های بنیادی، راه اندازی آرشیو بقایای زیستی و... ازجمله فعالیت‌های پژوهشگاه است.
مواد مطالعاتی باستان‌شناسان دور ریخته می‌شود
ده‌پهلوان اضافه کرد: دردهای ما یکی دو تا نیست یکی از مهمترین مشکلات ما عدم سامان‌دهی مواد مطالعاتی است، گاهی اوقات دیده شده که باستان‌شناس بعد از پایان کار، مواد مطالعاتی را دور می‌ریزد حتی شاید در سطل زباله می‌ریزد که شاید بقای حیوانی و زیستی باشد برای همین دنبال انعقاد تفاهم‌نامه با بخش‌های مختلف در این باره هستیم. این خود انتقادی‌ها برای بهتر شدن شرایط و مسائل حوزه پژوهشگاه است.
او با انتقاد از عدم تعامل باستان‌شناسان ایران با سایر کشورهای جهان افزود: امروز جهان عرب، جهان ترک و جهان چین دارد دنیا را می‌گیرد و ما امکان تعامل با گروه‌های خارجی را نداریم حتی امروز قرار بود یک پژوهشگر ژاپنی به ایران بیاید که این اتفاق نیفتاد. دنبال برگزاری جلسه با دستگاه‌های امنیتی در این باره هستیم تا شرایط تعامل و همکاری بیشتری بین پژوهشگران ایرانی و خارجی فراهم شود.
این باستان‌شناس در ادامه به تامین کتاب و مقالات پژوهشی اشاره کرد و افزود: در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد یک کتابخانه در قالب انتشاراتی و فروشگاه کتاب هستیم که به صورت تخصصی است تا پژوهشگرانی که از اقصی نقاط کشور نیاز به کتب تخصصی دارند بتوانند از این انتشاراتی استفاده کنند.
همکاری‌های معاونت میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه برای ثبت ملی بافت تاریخی
ده‌پهلوان درباره ثبت بافت تاریخی شهرهای مختلف نیز گفت: بخش عمده این موضوع به معاونت میراث‌فرهنگی برمی‌گردد از این رو کاری که می‌توان انجام داد این است که همکاری‌ها بین معاونت میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه تقویت شود و از ظرفیت کارشناسی پژوهشگاه استفاده شود.
او افزود: فکر کردن به بافت‌های تاریخی و آنچه که درباره بافت شیراز شاهد بودیم باید با فهم همراه شود. ضمن آنکه بسیاری از بخش‌های آن در حوزه معاونت میراث فرهنگی می‌گنجد و می‌توانند از حوزه کارشناسی ما استفاده کنند. باید بتوانیم پژوهشکده ابنیه و بافت را تقویت کنیم.
او همچنین در خصوص حوزه باستان‌شناسی و نجات‌بخشی و تمرکز پروژه‌ها به این حوزه و اینکه تمام فعالیت‌ها به این حوزه محدود شده نیز گفت: ساز و کاری را در حال مصوب کردن هستیم که پروژه‌های عمرانی تبدیل به گروه شود. باید پروژه‌های عمرانی را جدی بگیریم و پژوهشگاه است که باید ورود کند.
50 درصد اشیای تاریخی در فضای مجازی جعلی هستند
مصطفی ده پهلوان از برگزاری نشست فردا با موضوع نقش برجسته استرداد شده ساسانی خبر داد و گفت: بحث استرداد آثار تاریخی در کشورمان باید جدی تر دنبال شود. پژوهشگاه میراث فرهنگی و اداره کل موزه‌ها در حوزه ارتقای سطح توان اصالت سنجی باید کار کند جعل آثار تاریخی در کشورمان شوخی نیست. بالای ۵۰ درصد از آثار فضای مجازی جعل هستند.
او با اشاره به نقش برجسته ساسانی استردادی و اهمیت حوزه پژوهش در حوزه اشیای استردادی تاکید کرد: سطح اصالت سنجی آثار بسیار اهمیت دارد و جعل موضوع مهمی است. بیش از ۵۰ درصد آثار موجود در فضای مجازی جعلی هستند و کلاهبرداران زمینه را برای تاختن مهیا دیده‌اند.
اطلس باستان‌شناسی زنده است
لیلا خسروی، مدیر پژوهشکده باستان‌شناسی درباره اطلس باستان‌شناسی کشور نیز گفت: اطلس زنده است و هر سال تعدادی نقطه جانمایی می‌شود. امسال بخش‌های خالی نقشه کشور مورد توجه قرار خواهد گرفت. ۵۰ درصد توسط استان و ۵۰ درصد پژوهشگاه این کار را خواهد کرد. نیازمند نیروی انسانی هستیم و قصد داریم از فارغ‌التحصیلان باستان‌شناسی در استان‌های مختلف استفاده کنیم.
اشرفی رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت نیز در این نشست گفت: وظایف گسترده‌ای برعهده داریم. به نسبت این شرح وظایف، پژوهشکده خیلی کوچک است و تعداد کارشناسان و اعضا هیات علمی بسیار محدود داریم. بنابرین ناچاریم اولویت‌بندی کنیم و کارها آنچنان که باید ایده آل پیش نروند. باید معاونت از ما درخواست کند همانطور که درخصوص بافت شیراز اتفاق افتاد که آن هم اجازه ورود به کارشناسان داده نشد و فقط راس پژوهشگاه ورود کرد.
یکشنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ - ۱۷:۱۵
نظر شما