سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ برنامه‌هایی با محوریت کتاب‌های تاریخی در هفته‌ای که گذشت در حوزه تاریخ و سیاست برگزار شد و برخی از پژوهشگران و محققان و منتقدان را گرد هم آورد تا درباره یک کتاب یا یک موضوع تاریخی بررسی و بحث کنند. در این گزارش مروری داریم بر برنامه‌هایی که در هفته گذشته برگزار شد. از انتشار « سند افشای نقش‌آفرینان کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ برای نخستین‌بار»، آغاز به کار دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر، نشست «مشروطه و نقش علما در تحقق آن»، « ماجرای کودتای 28 مرداد در وصیتنامه سرگرد علمیه»، «برگزاری نشستهایی درباره مردم‌شناسی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری» تا «روسیه‌شناسی در ایران ضعیف‌تر از ایرانشناسی در روسیه است».
انتشار سند افشای نقش‌آفرینان کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ برای نخستین‌بار
۲۵ مرداد ۱۳۳۲ بازپرس شعبه ۸ دادسرای نظامی در نامه‌ای به فرمانداری دژبان پادگان مرکز، دستور دستگیری افسرانی را می‌دهد که مظنون به «شرکت در کودتا و قیام مسلحانه علیه امنیت کشور» هستند که در میان آنها نام سرلشگر باتمانقلیچ، سرهنگ ۲ خسروپناه، سرگرد فولادوند و… وجود دارد. سند افشای نقش‌آفرینان کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ برای نخستین‌بار از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر آغاز به کار کرد
دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر با شعار «تاریخ چراغ راه آینده» از شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ به صورت مجازی و از طریق «سامانه خرید از کتابفروشی» آغاز به کار کرد. این نمایشگاه تا هشتم شهریور به کار خود ادامه خواهد داد.۱۵۰۰ کتاب منتشر شده از سوی ۳۸۰ ناشر در ۱۰سال اخیر، با تخفیف ۲۵درصدی در این نمایشگاه عرضه می‌شود.
علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی می‌توانند از ۲۸ مرداد تا هشتم شهریور (۱۴۰۲) با مراجعه به «سامانه خرید از کتابفروشی» به نشانی c.ketab.ir کتاب‌های مورد نظرشان را تهیه کنند.
نشست «مشروطه و نقش علما در تحقق آن» برگزار شد
نشست «مشروطه و نقش علما در تحقق آن» از سلسله نشست‌های علمی و تخصصی تاریخ معاصر ایران در حاشیه «دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر» با حضور قاسم تبریزی محقق و پژوهشگر تاریخ معاصر در سرای اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
«رجّ رجا» از کودتای در محاق مرداد ۱۳۲۸ پرده برمی‌دارد
«رجّ رجا» نمونه زندگی آدم‌هایی است که پیش از انقلاب در بستر کش و قوس‌های سیاسی طعمه دست‌نشانده‌های حکومت می‌شوند و بی‌اختیار خرج منافع آنها می‌گردند. کتاب «رجّ رجا» در ۲۲۴ صفحه از سوی انتشارات شهید کاظمی روانه بازار نشر شده است.
کتاب‌ها درباره 28 مرداد چه می‌گویند؟
کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است. روزی که دولت ملی دکتر محمد مصدق با دخالت و برنامه‌ریزی دولت‌های بریتانیا و آمریکا و عوامل داخلی‌شان سرنگون شد. کودتای ۲۸ مرداد طلیعه بازگشت دوباره استبداد و دیکتاتوری پهلوی در سپهر سیاست و اجتماع ایرانی بود. این کودتا یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌ساز‌ترین حوادث سیاسی تاریخ معاصر ایران و سرمنشاء بسیاری از مصائب و حوادث تلخ تاریخ این سرزمین به شمار می‌آید.
دومین دوره «نمایشگاه مجازی تاریخ معاصر» از تلویزیون اینترنتی کتاب پخش می‌شود
دومین دوره «نمایشگاه تخصصی مجازی تاریخ معاصر» با حضور بیش از 380 ناشر و 1500 اثر برجسته و منتخب از 28 مرداد تا 8 شهریور 1402 از تلویزیون اینترنتی کتاب پخش می‌شود.
مکتوم ماندن نقش‌آفرینان و پیامدهای کودتای 28 مرداد 70 سال پس از حادثه
کتاب «افسران عملیات آژاکس، ده جستار پیرامون کودتای ۲۸ مرداد» با گزینش منتخبی از مقالات، امکان مرور این خوانش‌ها، از جمله چهره‌های اصلی کودتا همچون ریپورترها، جرج کندی یانگ، کرمیت روزولت، برادران رشیدیان و رادیو بی‌بی‌سی در کنار یکدیگر را فراهم ساخته است. اینک، هفتاد سال پس از آن حادثه سرنوشت‌ساز؛ همچنان ابعاد بسیاری از حادثه، نقش‌آفرینان آن و پیامدهایش مکتوم مانده است.
ماجرای کودتای 28 مرداد در وصیتنامه سرگرد علمیه
محمد ترکمان، پژوهشگر تاریخ گفت: وصیتنامه سرگرد علمیه سند ارزشمندی است که جای کار و بررسی بیشتر دارد تا بیشتر دیده شود. قصد دارم به همراه یکسری مطالب پراکنده در این ارتباط، اسناد مذکور را تحت عنوان کتاب «روایت ایرانی از کودتای 25 و 28 امرداد» به چاپ برسانم.
ایرانشناسی در ارمنستان از پشتوانه دیرین و بسیار مستحکمی برخوردار است
آندرانیک سیمونیان، پژوهشگر و منتقد در نشست «بررسی تعاملات فرهنگی ایران و ارمنستان از دیرباز تاکنون» گفت: موسی خورنی اولین کتاب تاریخ تطبیقی و زمان‌بندی‌شده و مبتنی بر منابع مختلف را با عنوان «تاریخ ارمنیان» به رشته تحریر درآورده است. ای‌کاش موسی خورنی نمونه‌های بیشتری از افسانه‌های بیشتری از ارمنیان کهن و ایرانیان کهن را نقد می‌کرد تا ما نیز آثار بیشتری از قدما می‌داشتیم.
مسلمانان؛ آماج حملات نسل کشی
اگر همه کتاب‌هایی که درباره بوسنی نوشته شده را مطالعه کنید متوجه می‌شوید که تقریباً هیچ کجا ردی از ایرانی‌ها نیست؛ در صورتی که حضور ایران در بوسنی پررنگ و تأثیرگذار بوده است. «محاصره سارایوو» به همین دلیل کتاب مهم و قابل توجهی است.
تلاش برای رهایی از بحران‌های پسامشروطه چه سرنوشتی پیدا کرد؟
علی شجاعی‌صائین، پژوهشگر و تحلیلگر تاریخ معاصر با اشاره به اینکه منابعی وجود دارد که مطرح می‌کند اردشیر ریپورتر رضاخان را کشف و به آیرونساید معرفی کرد، گفت: در میان روشنفکران ایرانی این دیدگاه وجود داشت که باید دولتی مقتدر سرکار بیاید تا ایران از بحران‌های پسامشروطه نجات پیدا کند؛ اما در اصل گفتمان سازی دولت مقتدر به دست عناصر پنهان دولت انگلستان رخ داده است و اردشیر جی سرنخ آن را در دست داشت.
برشی از فاجعه؛ بدون نتیجه‌گیری قطعی
در پژوهش‌ها، فیلم‌ها و کتاب‌ها به ابعاد گوناگون فاجعه «سینما رکس آبادان» پرداخته شده اما هیچ نتیجه قطعی در این زمینه بازگو نشده است. همه برشی از فاجعه را بیان کرده‌اند.
ویترینی از کتاب‌های خواندنی تاریخ معاصر ایران به قلم پژوهشگران مطرح
مروری بر سایت «سامانه خرید از کتابفروشی» حاکی از کتاب‌های گوناگونی از تاریخ مشروطه تا تاریخ دهه نخست انقلاب است به قلم پژوهشگران و نویسندگان متنوعی از سرتاسر ایران است که در نمایشگاه کتب تخصصی تاریخ نظر مخاطبان را به خود جلب خواهد کرد؛ نمایشگاهی که فرصت خوب خرید کتاب‌های متنوع تاریخی با تخفیف 25 درصد است.
رحماندوست: برخی مسائل مگو را به ساختمان شیشه‌ای آوردم!
مجتبی رحماندوست در بررسی و نقد کتاب «رأی حلال» گفت: من به زندان‌های متعددی رفتم، چون معتقد بودم و اطلاع داشتم که حقوق شهروندی در آنها رعایت نمی‌شود. به خصوص در زندان‌هایی که اطلاعات کاملش در اختیار رئیس سازمان زندان‌ها نیست، من در تمام طول چهارسال سعی کردم با آنها بجنگم. من معتقد بودم که چنین مسائلی را باید در ساختمان شیشه‌ای آورد و همین را در کتاب نیز آورده‌ام.
مشروطه جنبش عدالتخانه‌خواهانه مبتنی بر احیای جامعه ایران و اسلام بود
یعقوب توکلی در نشست «مشروطه و نقش انگلیس در انحراف آن» گفت: انگلیسی‌ها می‌دانستند که اگر قدرت جریان مشروطه‌خواه فعال شود، می‌تواند بدنه اجتماعی دین‌باور ایران را فعال کند؛ لذا به سرعت شیخ فضل‌الله نوری را که تمایزش با بقیه علما داشتن عقل تنقیدی فراتر از سایرین بود، اعدام کردند. آنها بر موج اطلاعاتی خود سوار شدند و بر اثر آن توانستند به راحتی بسیاری از بازاریان طیف مشروطه‌خواه را به سفارت انگلیس ببرند.
رونمایی از ترجمه فرانسوی سفرنامه برادران امیدوار با شعار «همه متفاوت، همه خویشاوند»
سید حسین علوی، مدیر مجموعه سعدآباد گفت: موزه برادران امیدوار که اولین و تنها موزه گردشگری ایران است، می‌تواند پایه و اساسی برای توسعه گردشگری کشور باشد و سفرنامه برادران امیدوار بخشی از هویت مستند صلح دوستی و اشاعه فرهنگ ملی و بین‌المللی در حمایت از توسعه گردشگری کشور به شمار می‌رود.
برگزاری نشستهایی درباره مردم‌شناسی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
علیرضا حسن‌زاده، رییس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به برگزاری ۹ نشست تخصصی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: پس از اینکه شورای فرهنگ عمومی در تقویم رسمی، سیزدهم شهریور برابر با زادروز ابوریحان بیرونی، مردم‌شناس پیشگام و بنیان‌گذار رشته مردم‌شناسی در جهان ایرانی، را به نام روز ملی مردم‌شناسی نامگذاری کرد، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هر سال به این مناسبت، سلسله نشستهایی را برگزار می‌کند.
مارش ضداستعماری پویش کتابخوانی «هیس‌طوری» در اردوگاه شهید باهنر نواخته شد
نخستین اردوی گفت‌وگومحور پویش کتابخوانی «هیس‌طوری» صبح ۳۱ مردادماه با حضور ۲۵۰ دانش‌آموز دختر و پسر نخبه کتابخوان و جمعی از مسئولان مربوطه، طی مراسمی در اردوگاه شهید باهنر تهران کار خود را آغاز کرد.
نهضت ملی شدن صنعت نفت پوزه استعمار انگلیس را به خاک مالید
موسی حقانی، رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در نشست «جریان ملی شدن نفت و کودتای ۲۸ مرداد و نتایج آنها» از سلسله نشست‌های علمی و تخصصی تاریخ معاصر ایران در حاشیه «دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر» درباره چگونگی حضور انگلیس در ایران سخن گفت.
چرا وحید افراخته در تاریخ وزن پیدا کرد؟
محمد رحمانی، پژوهشگر در میزگرد بررسی و نقد «من اعتراف می‌کنم» گفت: زنده‌یاد مسعود دیانی می‌گفت این کتاب نشان‌دار است و از عبارت‌های حزب‌اللهی خیلی استفاده شده، با وجود اینکه می‌گویم همزمان خیلی‌ها می‌گفتند کتاب سازمان را سفید کرده است، اما خوب دیانی آن نگاه را داشت و من سعی کردم اتفاقا هر عبارتی که به کار می‌برم یک مابه‌ازای واقعی داشته باشد.
نمایشگاه جریان مستند تاریخ‌نویسی را تقویت می‌کند
احمد عطایی، مدیر مسئول موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت گفت: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری تاکید زیادی بر تاریخ معاصر دارند و مکرر خوانندگان را به مطالعه تاریخ صدوپنجاه سال اخیر ایران و هم تاریخ انقلاب اسلامی دعوت می‌کنند. مخصوصا دهه اول انقلاب که در آن درس‌های زیادی برای آینده وجود دارد. برگزاری این نمایشگاه ضرورت داشت.
فدایی عراقی: حائری مانع آتش زدن اسناد مجلس شورای اسلامی شد
غلامرضا فدایی عراقی، رئیس اسبق کتابخانه مجلس شورای اسلامی گفت: حائری به نسخ خطی نگاه ویژه‌ای داشت و عمق و اعماق مطالب را موشکافی می‌کرد تا کنه مطلب را دربیاورد و در این زمینه سبک خودش را داشت.
قاسمیان: در تلاشیم ذخیره میراث حائری را با تکیه بر هوش مصنوعی ارائه بدهیم
حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان، رییس مرکز اسناد و موزه و کتابخانه مجلس شورای اسلامی گفت: سیره و سنت من در این چند سال بر این مهم بود که ذخیره میراث حائری را منتشر کنیم تا پژوهشگران به راحتی بتوانند از این منابع استفاده کنند. من در جلسه با دوستان و همکاران بررسی کردیم که با تکیه بر هوش مصنوعی بتوانیم تا از آنچه در کتابخانه داریم کارهای مفیدی انجام دهیم.
تاریخ‌نگاری دوران پهلوی درباره ایران پیش از کودتای ۱۲۹۹ دامن بسیاری از تحلیل‌گران را گرفته است
موسی حقانی بیان کرد: در دوره پهلوی باتوجه به اینکه نفت به فروش می‌رسید، ایران، کشوری وابسته به انگلستان بود و تحریم هم وجود نداشت اما زیرساخت‌های کشور در آن زمان بسیار عقب افتاده بود. به نظر من اگر رضاخان نبود حداقل، اقدامات آن دوران و فراهم آوردن زیرساخت‌ها درست صورت می‌گرفت.
ماجرای تغییر نام دانشگاه از آریامهر به دانشگاه صنعتی شریف
محمد عطریانفر، پژوهشگر و فعال سیاسی گفت: عنوان دانشگاه شریف که به او تعلق پیدا کرده، از اقدامات بنده است، شاید نمی‌دانستید، برای اولین‌بار در اینجا اشاره می‌کنم. اگرچه امتیازش برای من نیست، امتیازش برای دکتر فضل‌الله صلواتی است که در کتاب «من اعتراف می‌کنم» محمد رحمانی هم به آن اشاره شده است.
روسیه‌شناسی در ایران ضعیف‌تر از ایرانشناسی در روسیه است
موسسه نگارستان اندیشه از ابتدای فعالیت خود کارگروهی ویژه مسائل روسیه تشکیل داد. در این زمینه همکاری‌هایی با موسسه‌های مهمی مانند بنیاد مطالعات قفقاز، مرکز روسکی میر دانشگاه تهران و انجمن‌های علمی دیگری صورت گرفت. شش کتاب از مجموعه آثاری که در انتشارات نگارستان درباره روسیه منتشر شده‌اند با همکاری بنیاد روسکی میر آماده شده‌اند. نخستین کتاب از این مجموعه «تاریخ روسیه» بود که اثری مهم است زیرا بخش وسیعی از تاریخ روسیه از قرن نهم میلادی را مورد بررسی قرار داده است.
جمعه ۳ شهریور ۱۴۰۲ - ۱۰:۲۰
نظر شما