سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- رقیه شیرزاد: هر چند در سراسر تاریخ ادبیات ایران، تعداد شاعران زن در مقایسه با مردان کمتر بوده اما با وجود همین اندک شاعران زن هم می‌توانیم به این حقیقت پی ببریم که زنان بزرگ تاریخ ادبیات کشور ما سعی داشته‌اند همپای مردان در جهت ساختن جهانی پر از عطوفت و مهربانی گام بردارند. یکی از این شاعران بزرگ، بانو پروین اعتصامی بوده است.
 
طبق مطالعاتی که بنده در زمینه پروین اعتصامی داشته‌ام و همچنین با مراجعه و خواندن اشعار او دریافتم که پروین شاعری است که در همان آغازین انقلاب مشروطه به دنیا آمد و سعی داشت تا مضامین اخلاقی، عرفانی و اجتماعی را در قالب کهن با اندکی سنت‌ستیزی در اشعارش جلوه دهد. اخلاق در رأس مضامین شعری او قرار دارد و سایر خصوصیات و ویژگی‌ها در گرداگرد و حول محور آن در چرخش هستند.
 
با وجود اندک سنت‌ستیزی همچنان مشاهده می‌کنیم که پروین چندان پا را از حد خود در سنت‌شکنی فراتر نگذاشته و به سبک کلاسیک و شعرای قدیم علاقه وافری داشته است و هرگز نمی‌توان او را با فروغ و سنت‌ستیزی فروغ و مدرنیته‌ای که در اشعارش به کار می‌برد، مقایسه کرد.
 
پروین به واسطه دلایلی چون داشتن پدری اهل قلم، تحصیل در خارج از ایران و ازدواج ناموفق سعی بر آن داشت تا اعتراضی ملاحظه‌گرایانه را در اشعار خود به کار گیرد اما گاه در برخی از اشعارش همانند «زن در ایران»، «فرشته انس» و یا در شعر «نهال آرزو» می‌بینیم که انتقاد تندتری به فرهنگ مردانه دارد و زنان را به کوشش برای آگاهی یافتن توصیه می‌کند و ریشه محرومیت زنان را در عدم آگاهی و دانایی نسبت به مردان می‌داند. پروین با صراحت اعلام می‌کند که جنسیت عامل کمال یا نقصان یک انسان نیست. از جمله می‌توان به ابیات «به هیچ مبحث و دیباچه‌ای، قضا ننوشت/ برای مرد کمال و برای زن نقصان»، «زن ز تحصیل هنر شد شهره در هر کشوری/ برنکرد از ما کسی زین خواب بی‌دردی سری» و «از چه نسوان از حقوق خویشتن بی‌بهره‌اند/  نام این قوم از چه، دورافتاده از هر دفتری» اشاره کرد.
 
تفاوت قابل توجه میان فروغ فرخزاد و پروین اعتصامی در نوع آزادی و فرهنگ غالب در خانواده بوده است. به عنوان مثال فروغ پس از طلاق، دنیای جدید هنر و سینما را انتخاب کرد و در اشعارش به وضوح ابراز علاقه به معشوق مرد و بی‌پروا سخن گفتن را می‌بینیم. همچنین لغات اروتیک و تابوهایی که می‌توان گفت تنها مخصوص خود فروغ است. اما پروین پس از جدایی به جمع خانواده‌ای برگشت که مذهبی و سنتی بوده‌اند و با متانت و لطافت سعی کرد تا در اشعارش مضامین اخلاقی و تعلیمی را بگنجاند و شعر و لغات اروتیک و تابو در اشعار او دیده نمی‌شود اما به جهت اینکه اغلب در اشعارش نقش مادری مهربان را می‌بینیم، می‌توان یکی از ویژگی‌های بارز شعر او را رمانتیسم دانست؛ زیرا زنان شعر پروین اغلب نجیب و سازگار و مطیع هستند و مادرانی نصیحتگر که هم سعی در اعتراض و بیان خواهشات خود دارند و هم تلاش می‌کنند تا حد ممکن چهارچوب‌ها و قوانین را حفظ کنند.