به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «شبکه عصبی کانولوشن و طبقه‌بندی تصاویر ندول ریه» تالیف مسعود آزادبخت کارشناس ارشد مهندی پزشکی-بیوالکتریک است و در چهار فصل به موضوعاتی همچون مفاهیم و اصطلاحات در شبکه‌های عصبی، پیشرفت‌های اخیر محققان، الگوریتم‌های پیشنهادی و نتایج و ارزیابی می‌پردازد.
 
آزادبخت در پیشگفتار به این موضوع اشاره می‌کند که سلامتی افراد جامعه ارتباط مستقیمی با نتایج و پژوهش‌های پزشکی دارد و برای تشخیص بیماری‌ها بسیار مهم است که داده‌ها به صورت صحیح تفسیر شوند و روش‌های مناسب به دست آیند. در همین راستا با توجه به اینکه حجم داده‌ها بسیار زیاد است، انسان چاره‌ای ندارد جز اینکه از ابزارها و فناوری بهره بگیرد.
 
آزادبخت هدف از پژوهش اصلی این کتاب را اینطور شرح می‌دهد: «استفاده از شبکه‌های آموزش‌پذیر کوچک‌تر و بخش‌بندی شده برای حل یک مسئله بزرگ و پیچیده، یک معماری مقیاس‌پذیر برای پیاده‌سازی شبکه‌های بزرگ ارائه می‌دهد. ساختار ارائه شده سبب کاهش زمان آموزش، کاهش تعداد پارامتر‌های آموزش‌پذیر و افزایش دقت دسته‌بندی شده است. به گونه‌ای که با استخراج ویژگی‌های تصاویر به کمک روش شبکه عصبی کانولوشن CNN ندول‌های جداشده برای طبقه‌بندی نواحی مشکوک به ندول‌های ریوی به سه کلاس ریه سالم، ندول خوش‌خیم و ندول‌های بدخیم طبقه‌بندی شده است.»
 
یکی از موضوعاتی که در فصل نخست مورد بحث قرار می‌گیرد هوش مصنوعی است که به صورت خلاصه به تاریخچه آن اشاره می‌شود. اینکه اولین بار در کنفرانس تحقیقاتی دارتموت در سال 1956 مطرح شده است و مباحث مختلفی از جمله تئوری اطلاعات، سیستم‌های عصبی، زبان‌های سمبولیک و ماشین‌های آموزشی را در بر می‌گیرد. کنفرانس دارتموت به توسعه و پیشرفت آن دسته از برنامه‌های کامپیوتری منجر می‌شود که می‌توانند ماشین‌ها را به انجام کارهای هوشمندانه یا کارهای شبه انسان وادار نمایند. کتاب در ادامه به موضوعاتی همچون اعصاب مصنوعی و شبکه‌های عصبی می‌پردازد.
 
فصل دوم کتاب مروری بر پیشرفت‌های اخیر محققان است. در این فصل به این موضوع اشاره می‌شود که تا کنون تلاش‌های زیادی صورت گرفته است تا مدل‌های کامپیوتری از عملکرد مغز تقلید کنند و در همین راستا اگرچه برنامه‌هایی به وجود آمد اما هیچ‌کدام شبیه پیچیدگی‌های واقعی مغز و عملکرد اعجاب‌انگیز آن عمل نکردند.
 
آزادبخت درباره حجم عظیم اتصال‌های سیناپسی که روی مغز اثر می‌گذارند اینطور نوشته است: «وقتی انسان متولد می‌شود پوسته دماغی مغز او تقریبا صد بیلیون عصب دارد. خروجی هر یک از این اعصاب از طریق مسیرهای خروجی به حدود هزار عصب دیگر فرستاده می‌شود. هر یک از این هزار مسیر دارای یک اتصال سیناپسی است که جریان بارهای الکتریکی را توسط یک فرآیند عصبی-شیمیایی کنترل می‌کند؛ بنابراین حدود صد تریلیون اتصال سیناپسی وجود دارند که بر رفتار مغز تاثیر می‌گذارند.» در همین راستا نیز آزادبخت، تقلید از مغز را امری بسیار دشوار می‌داند.
 
در ادامه کتاب، موضوع ندول ریه نیز اینطور تشریح می‌شود: «ندول ریوی، یک توده کوچک و گرد است که در ریه‌ها رشد می‌کند. پزشک قادر است ندول ریوی را در عکس قفسه سینه و سی‌تی‌اسکن مشاهده کند. همه ندول‌ها سرطانی نیستند. یک ندول ریه می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد.»
 
موضوع دیگر مطرح شده در کتاب تشخیص سرطان ریه با استفاده از شبکه‌های عصبی است. تا کنون تلاش‌های زیادی برای تشخیص و شناسایی پزشکی ندول‌های ریوی پیشنهاد شده است. البته برخی محققان نیز تنها کارهای قبلی را تا حدی توسعه داده‌اند و برخی دیگر پایگاه داده دیگری برای شناسایی ندول‌های ریوی مورد بررسی قرار داده‌اند.
 
کتاب «شبکه عصبی کانولوشن و طبقه‌بندی تصاویر ندول ریه» توسط انتشارات ارشدان در 84 صفحه، تابستان 1401 روانه بازار نشر شده است.