به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، محمدبن حسن عسكري(عج) آخرين امام از امامان دوازده گانه شيعيانند. ايشان در ١۵ شعبان سال ٢۵۵ هـجري قمري در سامرا به دنيا آمدند و تنها فرزند امام حسن عسكري(ع)، يازدهمين امام شيعيانند. مادر آن حضرت نرجس(نرگس) است كه گفته‌اند از نوادگان قيصر روم بوده است. «مهدي» حُجَت، قائم منتظر، خلف صالح، بقيه‌الله، صاحب زمان، ولي عصر و امام عصر از لقب‌هاي آن حضرت اند.

تولد امام زمان (عج) پنهان نگاهداشته شد و امام حسن عسكري(ع) خبر آن را تنها به عده اي از شيعيان داده بودند. حضرت در سال ٢٦٠ هـجري قمري پس از وفات پدر به امامت رسيدند. امامت ايشان بنا به حديث‌هاي بسياري بود كه از پيامبر(ص) و امامان پيشين روايت شده بودند. امام زمان(عج) پس از آن‌كه بر پيكر پدر بزرگوارشان نماز گزاردند، از چشم مردمان پنهان شدند. سبب پنهان‌شدن آن حضرت اين بود كه خليفه‌هاي عباسي تصميم به كشتن ايشان داشتند.

بر اساس اخبار و روايات شيعه، غيبت آن حضرت دو بار صورت گرفته است. دوران غيبت نخست را كه تا سال 329 هـجري قمري ادامه داشت، دوران غيبت صغرا يا دوره نيابت خاصه مي‌نامند. در اين سال‌ها امام به وسيله چهار نفر از نمايندگان خاص خود با شيعيان ارتباط داشتند. مشخصات اين چهار تن كه آنان را نواب اربعه (نايبان چهارگانه) مي‌خوانند، عبارتند از: 
1- عثمان‌بن سعيدبن عمري، از ياران امام هادي(ع) و امام حسن عسكري(ع). وي به دستور امام حسن عسكري(ع) تا پايان عمر نايب امام زمان(عج) بود.

٢- ابوجعفر محمدبن عثمان بن سعيد، از شاگردان ياران امام حسن عسكري(ع) كه پس از مرگ از پدرش، عثمان بن سعيد بن عمري، نيابت امام زمان(عج) را به عهده گرفت. او در سال ۳۰۴ يا ۳۰٥ هـجري قمري در بغداد درگذشت.

۳- حسين بن روح نوبختي كه دستيار محمدبن عثمان بن سعيد بود و پس از مرگ وي نيابت امام را به عهده گرفت و در سال ۳۲٦ در بغداد درگذشت.

٤- علي بن محمد سُمري كه بنا به وصيت حسين بن روح نوبختي نايب امام شد و حدود دو سال رابط امام و شيعيان بود. او در نيمه شعبان ۳٢۹ در بغداد درگذشت. 

با مرگ علي بن محمد سمري، دوره غيبت صغرا يا نيابت خاصه پايان يافت و دومين دوره غيبت آن حضرت، يعني دوران غيبت كبري آغاز شد. اين دوره تا ظهور امام زمان(عج) ادامه خواهد يافت. 

نهم ربیع الاول، نه تنها نخستین روز امامت امام عصر علیه السلام است، بلكه آغاز دوره‌ای حیاتی و مهم در تاریخ شیعه نیز به شمار می‌آید.

روز جمعه، هشتم ربیع الاول سال 260 (هـ.ق) امام حسن عسكری علیه السلام پس از این كه نماز صبح را خواندند، بر اثر زهری كه هشت روز قبل معتمد عباسي به ایشان خورانده بود، به شهادت رسیدند. 

امام حسن عسكري(ع) درست پنج سال بعد از ولادت حضرت مهدي(عج) يعني در سال 260 هجري قمري توسط حكومت باطل خلفاي عباسي مسموم شدند و امامت جامعه اسلامي به جانشين بعدي آن حضرت يعني امام مهدي(عج) منتقل شد و حضرت در سن پنج سالگي رهبري و امامت امت را به عهده گرفتند. 

مهم‌ترين آثار مكتوبي كه از سال 1367 تاكنون درباره امام زمان(عج) منتشر شده‌، عبارتند از: 

ـ فرهنگنامه كودكان و نوجوانان/ جلد سوم/ ص 269/ چاپ اول سال 1367
ـ دائره المعارف تشيع/ جلد دوم/ ص 374/ چاپ دوم سال 1372
ـ در انتظار آفتاب، بحثی پیرامون اصالت مهدویت/ حسین فریدونی/ نبا/ 1381
ـ سیمای مهدویت در قرآن/ محمدجواد مولوی‌نیا/ امام عصر (عج)/ 138
ـ مهدویت و نسیم ظهور/ حسن جعفری بافقی/ رسول اکرم (ص)/ 1381
ـ امام مهدی (عج) - طول عمر/ سیدمحمد حکیمی، سیدهادی حسینی، حمیدرضا نگهبان/ به‌نشر/ 1381
ـ سیمای امام مهدی (عج)/ سیدمحمدرضا طباطبائی‌نسب/ دبیرخانه دایمی اجلاس دوسالانه بررسی ابعاد وجودی حضرت مهدی (عج)/ 1381 
ـ امام مهدی (عج) و آینده زندگی/ به‌نشر/ 1381
ـ تاریخ اسلام در دوره امامت امام هادی، عسكری و امام زمان (عج)/ علی رفیعی/ تحسین/ 1382
ـ فهرست‌واره کتب مهدویت، سال 1382/ اکبر تلافی/ دیار/ 1382
ـ زندگانی امام مهدی (عج) و شرح حال چهار نایب خاص آن حضرت به انضمام چهل حدیث از آن بزرگوار/ یوسف درودگر/ جمال الحق/ 1382
ـ شکست‌ناپذیر، داستانی از زندگانی حضرت امام حسن عسکری(ع)، صبح رهایی، داستانی از زندگانی حضرت امام مهدی(عج)/ خشایار قاضی زاده، منصور کریمیان/ فارابی/ 1383
ـ فرهنگ‌نامه مهدویت/ خدامراد سلیمیان و رحیم کارگر/ بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج)/ 1383
ـ امام مهدی (عج)/ سیدمحمد حکیمی و هادی حسینی/ به‌نشر/ 1383
ـ تاریخ اسلام، در عصر امامت امام هادی، امام عسکری(ع) و امام زمان (عج)/ علی رفیعی/ تحسین/ 1383 
ـ خورشید پنهان، حضرت امام مهدی (عج)/ غلامرضا آبروی، حسین صالح (مترجم) و سعید گائینی (مترجم)/ حضور/ 1383
ـ امام مهدی (عج) و میراث سلف صالح/ حسن جلالیان/ جلالیان، حسن/ 1383
ـ پیرامون ظهور حضرت امام مهدی (عج)/ عبدالحمید مهاجر، حمیدرضا کفاش (مترجم)/ عابد/ 1383
ـ امام مهدی (عج) طاووس بهشت/ اکبر حمیدی هشترودی/ عابد/ 1383
ـ زندگانی حضرت امام مهدی (عج)/ میرداوود سیدحسینی/ زرین رود/ 1383
ـ موعود قرآن؛ امام مهدی (عج)/ علیرضا رجالی تهرانی، محمدحسن استادی مقدم (ویراستار)/ خادم الرضا (ع)/ 1384
ـ امام مهدی (عج)/ محمدجواد مولوی‌نیا/ امام عصر (عج)/ 1384
ـ سیمای امام مهدی (عج) در آیینه شعر عربی/ محمود عبداللهی/ مسجد مقدس جمکران/ 1384
ـ امام مهدی (عج)/ ابوالحسن جباری/ آیین دانش/ 1384
ـ امام مهدی (عج)/ رسول رضوی/ حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت/ 1384 ـ امامت و مهدویت در مکتب خلفا/ سیدمرتضی عسکری، محمدحسن استادی مقدم (ویراستار)/ بنیاد بعثت/ 1384
ـ نقد احادیث مهدویت از دیدگاه اهل سنت/ محمدیعقوب بشوی/ انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی/ 1384
ـ سپیده امید؛ کاوشی در مهدویت/ سیدحسین اسحاقی/ بوستان کتاب قم/ 1384
ـ دکترین مهدویت/ سیدرضی موسوی گیلانی/ بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج)/ 1384
ـ نوید نور: مهدویت و انتظار/ سیدمحمد حسینی حیدری/ سلسله/ 1384
ـ شمس ولایت؛ ویژه‌نامه سالانه نیمه شعبان میلاد با سعادت امام مهدی(عج)/ نور ولایت/ 1384
ـ عبقری حسان؛ بشارت ظهور امام مهدی (عج) در ادیان الهی و کتب انبیاء در احوالات الامام الحجه ابن الحسن المهدی/ علی اکبر نهاوندی/ پیام مقدس/ 1384
ـ زندگانی حضرت مهدی (عج) امام زمان حجه بن الحسن عجل الله تعالی فرجه/ جواد فاضل/ دنیای کتاب / 1384 
ـ دایره المعارف موعود آخرالزمان: ماخذشناسی جامع مهدویت/ اسماعیل شفیعی سروستانی (زیرنظر)/ موعود عصر/ 1384 
ـ زندگانی حضرت امام مهدی (عج)/ جمعی از علمای لبنان، حمیدرضا کفاش (مترجم)/ عابد/ 1384
ـ امام مهدی (عج) و آینده زندگی/ مهدی حکیمی، محمد حکیمی (زیرنظر)/ به‌نشر/ 1384
ـ امام مهدی (عج) جلوه جمال الهی/ سیدمحمد حسینی شیرازی، محمد محمدی اشتهاردی (مترجم)/ امام عصر (عج)/ 1384 
ـ امام مهدی (عج) از نگاه حدیث ثقلین/ محمد محمدی ری‌شهری، سیدکاظم طباطبائی، محمدهادی خالقی (ویراستار)/ دارالحدیث/ 1385
ـ پرسش و پاسخ پیرامون امام مهدی (عج)/ علی دوانی و سیدمحمد قائم مقامی/ نور ولایت/ 1384
ـ امام مهدی (عج) از دیدگاه اهل سنت/ سیدفیاض حسین رضوی کشمیری/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385 
ـ زمزمه های انتظار؛ واگویه‌هایی با امام عصر (عج)/ محمدهادی فلاح/ مرکز مهدویت/ 1385
ـ خاتمیت، امامت و مهدویت/ احمدحسین شریفی/ صهبای یقین (وابسته به موسسه فرهنگی هنری صهبای یقین)/1385
ـ پاسخ به شبهات مهدویت: به زبان روسی/ علی اصغر رضوانی، محمد احمد (مترجم)/ شهریار/ 1385
ـ دایره‌المعارف موعود آخرالزمان: ماخذشناسی جامع مهدویت/ اسماعیل شفیعی سروستانی (زیرنظر)/ موعود عصر/ 1385
ـ گفتمان مهدویت: سخنرانی‌های گفتمان اول و دوم/ سیدمرتضی عسکری/ بوستان کتاب قم/ 1385
ـ مهدویت در کلام امیرالمومنین (ع)/ سیدجمال الدین دین‌پرور/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
ـ امام مهدی و سیره نبوی/ جواد محدثی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
ـ نام مبارک امام زمان(ع)/ علی شریعتی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
ـ ضرورت وجود امام زمان(ع)/ ناصر فروهی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
ـ ویژگی‌های اخلاقی امام زمان (عج)/ محمود حکیمی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی(عج) /1385
ـ نواب اربعه یا سفرای امام زمان(ع)/ علی دوانی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
ـ اولین‌های مهدویت/ محمد خامه‌یار/ مسجد مقدس جمکران/ 1387
ـ مهدویت و انتظار/ موسسه فرهنگی قدر ولایت (تدوین)/ قدر ولایت/ 1385
ـ مهدویت نهفته در توحید/ عبدالله حاجی صادقی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
امام مهدی(ع) و شکوفائی فرهنگ و تمدن اسلامی در جهان/ علی اکبر ولایتی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج) / 1385
ـ مهدویت از منظر ولایت/ حدیث راه عشق/ 1385
ـ مهدویت از دیدگاه نهج‌البلاغه/ مهدی فقیه ایمانی/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385
ـ آسیب‌شناسی مهدویت/ نادر حاتمی خواجه/ دبیرخانه دائمی اجلاس حضرت مهدی (عج)/ 1385 
ـ حیات پاکان؛ داستان‌هایی از زندگی امام حسن عسکری (ع) و امام مهدی (عج)/ مهدی محدثی/ بوستان کتاب قم/ 1385
ـ برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات/ موسسه فرهنگی انتظار نور (تهیه و تنظیم)، ستاد احیاء و گسترش فرهنگ مهدویت (تهیه کننده)/ بوستان کتاب قم/ 1385
ـ مهدویت و شهادت/ محمدحسین مردانی نوکنده/ نشر شاهد/ 1385 
ـ سیمای امام زمان حضرت مهدی (عج)/ محمدمهدی تاج لنگرودی/ دارالکتب الاسلامیه/ 1386
ـ امام مهدی (عج) حقیقتی جاوید: ده پرسش و پاسخ پیرامون حضرت مهدی (عج)/ محمدبن محمد شیخ مفید، محمدباقر خالصی (مترجم)، حسین استادولی (ویراستار)/ شبر/ 1386 
ـ امام مهدی (عج): برای دبستانی‌ها/ حسین فتاحی، مهدی حجوانی (ویراستار)/ قدیانی، کتاب‌های بنفشه/ 1386
ـ مبانی معرفتی مهدویت/ اصغر طاهرزاده/ لب المیزان/ 1386
ـ آموزه مهدویت در عرفان اسلامی/ محمدامین صادقی ارزگانی/ علمی و فرهنگی/ 1386
ـ مهدویت: پرسش‌ها و پاسخ‌ها/ موسسه آینده روشن (پژوهشکده مهدویت)/ موسسه آینده روشن/ 1386
ـ دومین غدیر؛ پژوهشی پیرامون نهم ربیع الاول، عید امامت و ولایت امام زمان (عج)/ سیدجعفر موسوی نسب، محسن محفوظی (ویراستار)/ موسسه فرهنگی منهاج/ 1386
ـ سپیده امید؛ کاوشی در مهدویت/ سیدحسین اسحاقی/ بوستان کتاب قم/ 1386
ـ جلوه محبوب؛ سیری در دعاها و زیارت‌های بقیه‌الله الاعظم امام مهدی (عج)/ اسماعیل حاجیان/ امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین الملل/ 1386 
ـ ویژگی‌های امام مهدی (عج) مصلح جهانی/ شبر/ 1386
ـ سوال از: امام مهدی (عج) در روایات/ سیدفخرالدین موسوی/ محدث/ 1386
ـ امام مهدی (عج)/ برهان سجادی نسب/ رستگار/ 1386 
ـ شرح چهل حدیث امام مهدی (عج)/ علی اصغر رضوانی، اقبال حیدر حیدری (مترجم)/ انصاریان/ 1386 
ـ کتابشناسی مهدویت/ پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی (پارسا)/1384
ـ دفاع از مهدویت/ علی اصغر رضوانی/ مسجد مقدس جمکران/ 1387 
ـ پرسمان مهدویت /خدامراد سلیمیان/ شباب الجنه/ 1387
ـ گفتمان مهدویت/ علی صافی گلپایگانی/ مسجد مقدس جمکران/ 1387 
ـ مهدویت و جهانی‌سازی/علی اصغر رضوانی/ مسجد مقدس جمکران/ 1387
ـ ضرورت طرح مباحث مهدویت/ روح الله شاکری زواردهی/
بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج)/ 1387
ـ دشمنان مهدویت، چرا و چگونه؟/ محمدمهدی حامدی/ آیین احمد (ص)/ 1387
ـ دکترین مهدویت تنها راه نجات بشر/ علی اصغر رضوانی/ مسجد مقدس جمکران/ 1387
ـ انتظار؛ شمیم: گزیده‌ای از مباحث مهدویت/ بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج)/ 1387
ـ اندیشه مهدویت و آسیب‌ها/ محمدصابر جعفری/ بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج)/ 1387 
ـ گفتمان مهدویت: سخنرانی‌های گفتمان سوم/ بوستان کتاب قم/ 1387
ـ اصالت مهدویت/ لطف‌الله صافی گلپایگانی/ مرکز نشر آثار آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی/ 1387
ـ باورداشت مهدویت/ لطف‌الله صافی گلپایگانی/ مرکز نشر آثار آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی/ 1387
ـ امام مهدی (عج) در قرآن/ مهدی یوسفیان/ بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج)/ 1387
ـ زندگانی امام مهدی (عج) و شرح حال چهار نایب خاص آن حضرت بانضمام چهل حدیث از آن بزرگوار/ یوسف درودگر/ یاس بهشت / 1387
حضرت مهدی در مذاهب اربعه؛ سیر تاریخی تدوین احادیث مهدویت در کتب اهل سنت - امام مهدی (عج) در نگاه مذاهب اربعه/ مهدی اکبرنژاد / شباب الجنه/ 1387
ـ ای کاش او بیاید (امام مهدی (عج)/ عباسعلی سپاهی یونسی، سیما بروجردی (تصویرگر)/ انصار/ 1387