آناهيد خزير، خبرنگار حوزه تاريخ خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)ـ  زنده‌ياد محمد شيرواني در سال 1302 خورشيدي در شهر قزوين زاده شد و تا دوره دبيرستان در همان شهر به سر برد. پس از آن به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار به دروس طلبگي مشغول شد؛ سپس در دانشكده معقول و منقول به ادامه تحصيل پرداخت و پس از فارغ‌التحصيلي، سه سال نيز در دانشكده حقوق دانشگاه تهران به تحصيل ادامه داد. اما اين دوره را به پايان نرسانيد و در دبيرستان دارالفنون به تدريس ادبيات فارسي پرداخت.

چندي پس از آن به سال 1329 زنده‌ياد سيد محمد مشكوه تعداد 1320 نسخه خطي كتابخانه شخصي خود را به دانشگاه تهران هديه كرد و اندكي پس از آن يعني در حدود سال 1334 از وزير فرهنگ آن روزگار اجازه گرفت تا شيرواني به كتابداري اين مجموعه برگزيده شود و اين امر موجب استخدام وي در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران شد.

اشتغال اين نسخه‌پژوه در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران موجب آشنايي وي با بزرگاني چون زنده‌ياد محمدتقي دانش‌پژوه، ذبيح‌الله صفا و استاداني چون ايرج افشار و علينقي منزوي شد. حاصل اين آشنايي‌ها، سبب تشويق وي براي تهيه چند جلد فهرست نسخه‌هاي خطي شد كه فهرست نسخه‌هاي خطي كتابخانه وزيري يزد (5 جلد) و همچنين فهرست‌واره نسخه‌هاي خطي مجموعه مشكوه حاصل اين تلاش‌هاست.

شيرواني علاوه بر اشتغال به كتابداري در دانشگاه تهران و نگارش چند جلد فهرست نسخه‌هاي خطي، كارهاي سودمندي نيز در زمينه تصحيح متون انجام داد. آنچه درباره تصحيحات وي قابل توجه است، تصحيح متوني مرتبط با ترجمه‌هاي كهن فارسي از گفتارهاي حضرت محمد (ص) و شروح اينگونه آثار است.

از جمله اينگونه تصحيحات مي‌توان به كتاب «ترك‌الاطناب في شرح الشهاب» اشاره كرد. اين اثر شرحي است به زبان فارسي بر «شهاب‌الاخبار قاضي قضاعي» و بنا بر نوشته شيرواني توسط ابن القضاعي؛ يكي از نوادگان قاضي قضاعي، در پايان سده پنجم و آغاز سده ششم هجري تأليف شده است.

اثر ديگر در اين زمينه كتاب «بريد السعاده» است كه متني فارسي از نخستين سال‌هاي سده هفتم هجري (تأليف ميان 609 - 610 ق) است كه به قلم محمد بن غازي ملطيوي نوشته شده. اين اثر نيز حاوي چهل حديث از حضرت پيامبر (ص) و همچنين چهل كلمه از گفته‌هاي سه خليفه و همچنين چهل گفتار از امام علي (ع) است. در بخش‌هاي پاياني اين اثر، بيست گفتار از حكما و بيست مثل عربي همراه با شرح فارسي آن‌ها نيز درج شده اند.

از ديگر تصحيحات شيرواني مي‌توان به «نزهه الكرام» و «بستان العوام» اشاره كرد. اين اثر در سده ششم و هفتم هجري به قلم محمدبن حسين رازي به زبان فارسي نگاشته شده و به زندگاني حضرت محمد (ص) و بويژه موضوع امامت و ولايت از ديدگاه شيعه مي‌پردازد.

«ترك‌الاطناب في شرح الشهاب» اثر «ابوالحسن علي بن احمد»، «تصوير علي عالي در نثراللآلي بضميمه رساله‌اي در فضايل مولي از خواجه نصيرالدين طوسي»، «بريد السعاده» اثر «محمد بن غازي ملطيوي»، «دقايق الحقايق احمد رومي» با همكاري دكتر محمدرضا جلالي نائيني»، «فهرست نسخه‌هاي خطي كتابخانه وزيري يزد در 
(5 ج)»، «فهرست‌واره نسخه‌هاي خطي مجموعه مشكوه»، «مجموعه رسائل خواجه عبدالله انصاري در (1ج)»، «نزهه الكرام و بستان العوام» در (2 ج) اثر «محمد بن حسين رازي» از جمله تصحيحات وي به‌شمار مي‌آيد.

«سخني از تصوف در ادبيات فارسي و يادي از پير هرات خواجه عبدالله انصاري»، «معرفي چند نسخه خطي در كتابخانه دانشكده علوم قرآني»، «علم سياق»، «ذكر بعضي نمونه يادداشت‌ها و آرايش و اصطلاحات در نسخه‌هاي خطي از مالكان و كاتبان»، «برخي منابع مربوط به نماز جمعه»، «آثار خواجه عبدالله انصاري»، «مجموعه مقالات نخستين كنگره تحقيقات ايراني» (ج 3)، «سيري در منازل‌السّائرين الي الله خواجه عبدالله انصاري»، «مجموعه سخنراني‌هاي هفتمين كنگره تحقيقات ايراني (ج 3)»، «نسخه‌هاي آثار فارابي در كتابخانه مركزي و مركز اسناد دانشگاه تهران»، «وصيت‌نامه سهروردي» و... از جمله مقالات ارزشمند وي در فصلنامه‌ها و نشرياتند.

زنده‌ياد شيرواني پس از سال‌ها تلاش به ويژه در زمينه ترويج انديشه ديني 27 خرداد 1388 در سن 86 سالگي چشم از جهان فرو بست و به ديار ابدي شتافت. وي از جمله پژوهشگراني است كه با وجود كارهای ارزشمندی كه انجام داده، نام او چنانكه بايد و شايد در ميان پژوهشگران، آشنا نيست. شايد به همين دليل است كه خبر درگذشت او بسيار دير پخش شد.

زنده‌ياد شيرواني در طول زندگي علمي خود، آثار گران‌بهايي در زمينه تأليف و تصحيح از خود به يادگار گذاشته است و هركه بخواهد در زمينه ترويج انديشه ديني، تاريخي و نسخه‌هاي خطي اين مرز و بوم كاري انجام دهد، ناگزير است تا از اين آثار بهره جويد. اين خود بهترين راه براي زنده نگاه داشتن ياد آن بزرگ‌مرد است.

مراسم چهلمين روز درگذشت استاد محمد شيرواني روز جمعه 9 مردادماه ساعت 17 تا 19 در مسجد علي‌بن الحسين (ع) واقع در ميدان قدس، خيابان دربند، خيابان شهيد احمدي زماني (خليلي) برگزار خواهد شد و دکتر احمد احمدي، استاد دانشگاه و حوزه، درباره آثار و زندگي اين نسخه‌پژوه سخن مي‌گويد.