محمود فروزبخش در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، به مناسبت ۲۳ مهر، سالروز شهادت آیت‌الله شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی، چهارمین شهید محراب، گفت: شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی از کسانی است که در حوزه علمیه اصفهان پرورش یافت و پس از آن به قم رفت و سال‌ها نزد اساتید بزرگی همچون آیت‌الله العظمی بروجردی تلمذ کرد. ایشان یک مجتهد کامل بود و به تعبیر خودش، «من چنان درس خواندم، پیگیر و سخت‌کوشانه و زاهدانه که کسی مثل من نمی‌تواند درس بخواند». ایشان بعدها از طرف آیت‌الله بروجردی به کرمانشاه رفت و بعد از انقلاب امام جمعه آنجا بود، تا اینکه ۲۳ مهر ۶۱ منافقان ایشان را به شهادت رساندند. پیکر ایشان بعد از تشییع در کرمانشاه، به اصفهان منتقل و در تخت‌فولاد به خاک سپرده شد.
فروزبخش با اشاره به چهره علمی شهید اشرفی اصفهانی بیان کرد: آیت‌الله اشرفی اصفهانی علاوه بر کارهای اجتماعی شاخصی که انجام داد، کتاب‌هایی نوشته است که معروف‌ترینش «مجمع الشطاط» در چهار جلد به زبان عربی و درباره اصول و عقاید است. این شهید آثار دیگری نیز در باب قرآن و تفسیر و نیز یادداشت‌هایی درباره فقه و اصول و کلامشان در نمازهای جمعه نگاشته است.
«برهان قرآن»، تنها اثر تألیفی چهارمین شهید محراب به زبان فارسی
وی افزود: شهید اشرفی اصفهانی اثر فاخری به نام «برهان قرآن» نگاشت که انتشارات اسوه آن را منتشر کرده و تنها اثر فارسی تألیفی ایشان است. در این کتاب مطالب ارزنده‌ای همچون کیفیت نزول قرآن و جمع‌آوری آن، جهان آفرینش در قرآن، محکم و متشابه، علم غیب و عصمت وجود دارد. از ویژگی‌های این کتاب قلم کاملاً روان و ساده است.
او با اشاره به ویژگی این مهم کتاب بیان کرد: در این کتاب مطالبی گفته شده که شاید با دیگر مطالب گفته‌شده درباره قرآن متفاوت باشد. روش بیان مطالب کتاب، استفاده از احادیثی است که در اثبات و تکمیل ادعای نویسنده آورده شده است. «برهان قرآن» یک اثر درون‌دینی است که معتقدان به اسلام می‌توانند از آن استفاده کنند و هدفش پاسخ به مستشرقین و شبهات امروزی آنها نیست. این کتاب بر پایه متون دینی قرآن را می‌شناساند.
تأثیر جغرافیا و تاریخ بر «برهان قرآن»
محمود فروزبخش در خصوص تأثیر زندگی ایشان در کنار اهل سنت در کرمانشاه و ارتباط آن با این کتاب عنوان کرد: یکی از مسائلی که باعث شده آیت‌الله اشرفی اصفهانی در کتاب «برهان قرآن» بر مقوله ولایت تاکید ویژه‌ای بکند، اقتضای جغرافیایی است. ایشان مدت‌ها ساکن منطقه باختر بوده؛ جایی که محل حضور اهل سنت است و ایشان با بیان اسلامی خودش اشاراتی به آیاتی کرده است که حقانیت امام علی (ع) را اثبات می‌کند. مثلاً در خصوص آیه مباهله به‌صورت مفصل بحث کرده است.
او ضمن اشاره به تاثیر اقتضای تاریخی بر یکی از مباحث ذکرشده در این تفسیر اظهار کرد: در آن سال‌ها بحث علم‌گرایی خیلی مطرح بوده و یک طرف بحث، اثبات تطابق قرآن با علم بوده است. به بیان دیگر، قرآن خیلی از مسائل علمی را با علم الهی زودتر بیان کرده و بیانش مخالف علوم طبیعی قطعی نیست. به همین دلیل ایشان چندین مثال زده و آیات علمی قرآن را درباره آفرینش و علوم طبیعی امروز، مورد توجه قرار داده است. این نویسنده و مفسر قرآن درباره انواع مسائل طبیعی از ماه و خورشید و گستره زمین و جاذبه و مبحث آسمان‌ها و ستارگان و کروی بودن زمین که در طبیعیات امروز به اثبات قطعی رسیده، آیاتی به صورت شاهد مثال آورده که قدرت و اعجاز کلام الله را نشان می‌دهد. این را ما پای اقتضای تاریخی آن زمان و اهمیت تطبیق علم و دین می‌گذاریم.
او محتوای فصل‌های دیگر کتاب «برهان قرآن» را اینطور بیان کرد: کتاب در سه فصل پایانی مشخصاً متوجه مباحث امامان می‌شود. در فصلی مشخص بحث عصمت را مطرح کرده و آنجا می‌گوید چه امامان چه پیامبران در سراسر عمرشان از خطا و گناه مصون بوده‌اند. در فصل آخر وارد مبحث علم امام می‌شود.
نظر شما