به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در همدان، صبح دوشنبه نشست نقد و بررسی کتاب «ایجا سوریه است، صدای زنان راوی جنگ» در مرکز همایش‌ها و مطالعات کتاب و کتابخوانی استان همدان واقع در کتابخانه شهید حبیب‌الله مظاهری شهر مریانج برگزار شد.
قهرمانی زنان در مقاومت به یاد ماندنی است
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان اظهار کرد: در ابتدا باید حملات وحشیانه رژیم کودک کش صهیونیستی را به غزه محکوم کرده و از همه جهانیان به ویژه کشورهای اسلامی بخواهیم در برابر این اقدامات غیر انسانی سکوت نکنند.
عاطفه زارعی بیان کرد: ۷۵ سال است که مردم مظلوم فلسطین زیر ظلم و شقاوت بی‌امان این رژیم کودک‌کش هستند و ما تمام این اقدامات را محکوم کرده و خواهان بازگرداندن حقوق مردم فلسطین به آنها هستیم زیرا دیدن صحنه‌های وحشتناک کشتار کودکان و زنان برای ما چنان دردناک است که هرگز داغ این روزها را فراموش نخواهیم کرد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان با بیان اینکه خداوند را شاکریم که ملت ما را از تبار شهدا و مروج فرهنگ شهادت قرار داد تا راهی را به جهانیان نشان دهد که به عاقبت به خیری ختم شود، تصریح کرد: ملت ایران پس از پیروزی بر طاغوت به رهبری امام روح الله راهی را به جهانیان نشان دادند تا به عزت آنها ختم شود و در واقع انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس به مردم دنیا نشان داد که هیمنه استکبار فرو ریختنی است و شکست آنها قطعی است.
وی ادامه داد: بنابراین با سربرآوردن انقلاب اسلامی در جهان گفتمان عرصه‌های مختلف تغییر کرد و رهروان حق و حقانیت هر روز پیروزی‌های بیشتری را کسب کردند، اما این راه کم هزینه نبود و جنگ‌های تحمیلی مستکبران بر مسلمانان بر زندگی همه انسان‌های حقیقت خواه تاثیر گذاشت.
زارعی خاطرنشان کرد: در این میان جامعه زنان همواره آسیب‌های زیادی را متحمل شدند و البته قهرمانی‌های به یاد ماندنی نیز از خود بر جای گذاشتند.
وی اضافه کرد: داستان قهرمانی زنان در جبهه مقاومت نیز همچون زنان رزمندگان ایرانی در هشت سال دفاع مقدس آکنده از شجاعت و صبوری است و نشان از ازخودگذشتگی، سربلندی و ایمان واقعی دارد.
زارعی گفت: کتاب اینجا سوریه است، در کنار روایت همه از خود گذشتگی‌ها به سوالات اساسی نیز پاسخ می‌دهد که به راستی جنگ تحمیل شده بر مردم سوری، چه تاثیری بر زنان این سرزمین از اقوام و ادیان مختلف گذاشته است؟ اینجا سوریه است، جنگی را روایت می‌کند که بر مردم سوریه تحمیل شد و آنها شجاعانه در مقابل آن ایستادگی کردند.
وی تأکید کرد: ما به عنوان کتابخانه‌های عمومی وظیفه داریم صدای مظلومیت و مقاومت زنان و کودکان در جبهه مقاومت را به گوش همه مردم در سراسر جهان برسانیم و از همین رو سلسله نشست‌های معرفی کتب و کتابخوانی به صورت مداوم برگزار می‌شود و امیدواریم بتوانیم وظیفه خود در انتقال مظلومیت مقاومت مردم جهان اسلام به گوش جهانیان موفق شویم.
شجاعت خانم یزدان پناه ستودنی است
یکی از نویسندگان ادبیات پایداری نیز در این نشست اظهار کرد: کاری که خانم یزدان پناه در کتاب اینجا سوریه است انجام داده، سخت و سنگین بوده است.
بهناز ضرابی‌زاده بیان کرد: نویسنده زمانی به سوریه سفر کرده و کار تحقیق و مصاحبه را انجام داده است که این کشور هنوز درگیر جنگ و شرایط بحرانی در آنجا حکم فرما بوده، به همین دلیل شجاعت خانم یزدان‌پناه در این باره ستودنی است.
وی افزود: حضور یک زن در شرایط جنگی عواقب، خطرات و تهدیداتی دارد و نویسنده آگاهانه پا در این راه دشوار گذاشته و نوشتن در زمان جنگ و مصاحبه با زنانی که هنوز درگیر بحران بزرگ جنگ هستند، قابل ستایش است.
این نویسنده گفت: ساده‌ترین عنوان ممکن برای کتاب انتخاب شده است و می‌شد عناوین جذابتری برای کتاب انتخاب شود تا هم مخاطب را بیشتر به خود جذب کند، هم محتوا را در نگاه اول به طور کامل آشکار نکند و هم رازگونه باشد.
وی ادامه داد: لازم نیست بر روی جلد کتاب همه توضیحات درباره سوژه و موضوع کتاب آورده شود و این موارد ممکن است فقط مخاطب خاص را جذب کند.
این نویسنده همدانی تصریح کرد: انتظار می‌رفت در مقدمه کتاب، نویسنده به سختی‌ها، خطرات و تهدیداتی که برای جمع‌آوری این مصاحبه‌ها متحمل شده اشاره کند.
وی با بیان اینکه قطعاً حضور یک بانوی نویسنده در شرایط سخت و بحرانی جنگ، رنج‌ها و سختی‌های بسیاری را به دنبال دارد افزود: بیان این سختی‌ها کمک می‌کند زیرا خواننده بیشتر همراه نویسنده شده و با تجربه زیسته او شریک شود.
ضرابی‌زاده با بیان اینکه لازم است در مقدمه شیوه و چگونگی مصاحبه‌ها توضیح داده شود و به تعداد ساعات مصاحبه‌ها اشاره شود، گفت: ذکر تعداد شهرها و روستاهایی که نویسنده برای مصاحبه به آنجا سفر و تعداد افرادی که با آنها مصاحبه شده ضروری است اما نویسنده از آن غفلت کرده است.
وی با تأکید بر اینکه کتاب در ابتدا شکل سفرنامه دارد و سپس به مصاحبه‌ها می‌رسیم، عنوان کرد: روایت‌های نویسنده و توضیح و تحلیل و تفسیر او در این کتاب همراه با مصاحبه با راویان جنگ است.
وی ادامه داد: شاید بهتر بود در ابتدا نام تاریخ شفاهی بر روی کتاب آورده نمی‌شد تا آسوده‌تر با کتاب برخورد می‌کردیم.
ضرابی‌زاده عنوان کرد: نویسنده ممکن است نمی‌خواهد خود را در هیچ قالبی بگنجاند، می‌تواند قالب جدیدی خلق کند اما وقتی در این امر موفق می‌شود که به خوبی و هوشمندانه و هنرمندانه از همه این قالب‌ها بهره ببرد.
وی بیان کرد: نویسنده می‌توانست متن را جذاب، تاثیرگذار و هنرمندانه تنظیم کند تا مخاطب از خواندن کتاب حظ ببرد و خوانش آن کند پیش نرود و وقتی کتاب تمام شد، خواننده دوست داشته باشد دوباره آن را بخواند.
این نویسنده و منتقد ادبی با بیان اینکه کتاب در بخش‌های زیادی دچار زیاده‌گویی شده است و با حذف توضیحات اضافی قطعاً خواندن روان‌تر می‌شد، گفت: من به عنوان خواننده علاقمند بودم زودتر مصاحبه‌ها را بخوانم اما نویسنده ابتدا به توصیف راویان و محیط زندگی آنها پرداخته است که در اغلب موارد لازم و ضروری نبوده و با حذف آنها تعداد صفحات کتاب کمتر و خوانش آن نیز آسانتر می‌شد.
وی با بیان اینکه نیازی نبود نویسنده به تحلیل ماجراها بپردازد اشاره کرد: بهتر بود نویسنده نقد و تحلیل را بر عهده مخاطب بگذارد، اینگونه کتاب‌ها برای این نوشته می‌شود که خواننده این ماجراها را بخواند و تحلیل کند در حالی که نویسنده در پایان کتاب به نتیجه‌گیری می‌پردازد و فرصت تحلیل و تفسیر را از مخاطب می‌گیرد.
ضرابی زاده بیان کرد: به نظر می‌رسد بهتر بود خانم یزدان‌پناه قدری تمرکز خود را در گسترش و توضیح خاطرات بیشتر می‌کرد و از سوژه‌های دردآور و تکان‌دهنده شتاب زده عبور نمی‌کرد و با بیان جزئیات و پرداخت مناسب، آن خاطرات را ماندگارتر می کرد.
وی با بیان اینکه به نظر من پرداخت اغلب خاطرات ضعیف بود گفت: گاهی توصیفات و توضیحات نویسنده از خاطرات خود در محل اسکان و خوابگاهش از خاطرات راویان بهتر درآمده است.
ضرابی‌زاده عنوان کرد: توضیحات نویسنده از خود به شکل سفرنامه‌ای تا جایی است که کتاب عملاً از صفحه ۵۰ شروع می‌شود و این موارد به روایت‌ها و اصل ماجرا آسیب زده است که قطعاً با حذف این اضافات اثر زیباتر و هنرمندانه‌تر می‌شد.
وی با بیان اینکه اغلب خاطرات این کتاب تقریباً شبیه هم شده است، گفت: نویسنده با مصاحبه حرفه‌ای‌تر و دقیق‌تر می‌توانست به جزییات بیشتری در خاطرات برسد و خاطرات را خواندنی‌تر و البته تاثیرگذارتر و ماندگارتر کند اما در این کتاب ما با خاطرات تکراری و شبیه هم زیادی مواجه هستیم.
این نویسنده تأکید کرد: این گونه کتاب‌ها یعنی خاطرات جمعی در کشور ما کم است و این کتاب جزو معدود آثار در این زمینه است که اگر از عنصر نگو، نشان بده در این کتاب به خوبی استفاده می‌شد، خاطرات زنان سوری از جنگ با داعشی‌ها در ذهن و روان مخاطب ماندگارتر می‌شد.
وقت‌شناسی نویسنده قابل ستایش است
نویسنده و منتقد ادبی نیز در این نشست اظهار کرد: وقتی کتاب را بررسی می‌کردم تنها در یک فصل با ۲۰ نفر مصاحبه شده بود که همین مسأله عظمت کار را نشان می‌دهد.
محسن سیفی کار گفت: علاوه بر تعدد راویان، مشکلاتی چون شرایط انجام مصاحبه در زمان جنگ و دشمنی به نام داعش را نیز در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که کار بسیار سختی پیش روی نویسنده بوده است و در واقع خانم یزدان‌پناه به تنهایی چند عملیات را انجام داده است.
وی با بیان اینکه امروز ممکن است برخی از راویان این کتاب در دنیا نباشند و در واقع نویسنده دست به یک آفرینش و خلق زده است افزود: در این کتاب بخشی از تاریخ سوریه احیاء شده است و در اصل دولت سوریه باید به خاطر این کار بزرگ از نویسنده تقدیر کند.
این نویسنده و منتقد تأکید کرد: تدوین کتابی چون اینجا سوریه است، یک ضرورت تاریخی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی است و در حوزه زنان بسیار مهم است و باید این نوع کارها ادامه یابد.
وی تصریح کرد: در دفاع مقدس در حوزه زنان ما ضعف داریم و نیمه تاریک ماه را کمتر دیدیم اما از عملیات‌های پشت جبهه و رزم زنان، پشتیبانی عظیم ملت ایران از جبهه‌ها کم نوشته شده است.
وی گفت: جمهوری اسلامی در جایگاه مستشاری در جای جای کتاب دیده می‌شود و نشان می‌دهد که انقلاب اسلامی بدون اینکه مرز گشایی شود، صادر شده و حرکت مقاومت در سوریه از جمهوری اسلامی الگو گرفته و امروز عراقی‌ها از ایرانی‌ها آموختند و داعش را بیرون کردند.
سیفی‌کار با بیان اینکه کتاب در همان صفحات اول به همه سئوال‌ها پاسخ داده است افزود: سفر و خطر، پژوهش سنگین و طاقت فرسا، هم جنس بودن پژوهشگر و موضوع، موضوع تازه و بکر، اقدام به موقع، کثرت راویان، بررسی مجمل مردم شناسانه، آشنایی با فرهنگ و تاریخ سوریه، ادیان و مذاهب، آشنایی اجمالی با داعش و خالقان و پشتیبانان آن، بیان و تبیین در جنگ یا زندگی در بحران، وجود نکات و رویدادهای مهم و دلخراش که ظرفیت کار ویژه دارند، از ویژگی‌های این اثر است.
وی با بیان اینکه داعش دست پروده تفکر غربی است خاطرنشان کرد: جنایات‌هایی که اروپایی‌ها در آفریقا کردند، باور کردنی نیست، انقلاب اسلامی یک مشت محکم به تفکر غربی زد و اگر می‌خواهید غرب را بشناسید، غزه و سوریه را ببینید، چند هزار کشته در این سرزمین‌ها حاصل تفکر غرب است.
اینجا سوریه است، سبکی جدید در تاریخ شفاهی است
نویسنده کتاب اینجا سوریه است نیز اظهار کرد: این کتاب برای مخاطب عام به نگارش درنیامده است بله برای مخاطب خاص و بر اساس این سخن رهبر انقلاب که فرمودند: «اگر شما روایت نکنید، دشمن روایت خواهد کرد و به دروغ هم روایت می‌کند.» نگاشته شده است.
زهره یزدان‌پناه گفت: این کتاب بر اساس شاخص‌هایی چون وحدت و نزدیکی مذاهب که در سخنان مقام معظم رهبری مورد نظر است، به نگارش در آمده است.
این نویسنده، مستندساز و پژوهشگر تاریخ تمدن و ملل اسلامی افزود: تمام تجربیات گذشته به کمک من آمده است تا این کتاب را به نگارش درآورم هرچند مدعی نیستیم که این کتاب خالی از ایراد است. یکی از نقاط قوت این کتاب بازگو کردن فجایع از زبان چند نفر است.
وی با تأکید بر اینکه سخت‌ترین شرایط برای نگارش یک کتاب ابتدا وضعیتی جنگی و سپس بیماری‌های واگیری دار است، افزود: در شرایط جنگی در حالی موضوع را پیگیری می‌کنیم که هنوز جنگ تمام نشده است و در این کتاب مصاحبه کننده، گاهی به عنوان راوی حاضر می‌شود و در این هنگام نقشش متفاوت از هنگامی است که به عنوان محقق به موضوع نگاه می‌کند.
وی عنوان کرد: وقتی نویسنده راوی می‌شود باید دیدگاه خود را بیان کند، به خاطر اینکه درباره موضوعی تحقیق می‌کند که تمام نشده است.
یزدان‌پناه با بیان اینکه کتاب اینجا سوریه است را با کتاب چند صدایی، خانم سوتلانا الکسیویچ نویسنده برنده نوبل ادبیات مقایسه کردند، تصریح کرد: هرچند من را خوشحال می‌کند، اما همین مقایسه نیز اشتباه است، چون خانم الکسویچ پس از تمام شدن جنگ جهانی، سراغ راویان می‌رود و در محیطی آرام با آنها مصاحبه می‌کند، در حالی که من در زمان جنگ به سوریه رفتم و درباره موضوعی تحقیق می‌کنم که نه تنها گریبان خودم را می‌گرفت بلکه گریبان راوی را نیز می‌گیرد.
وی ادامه داد: در این کتاب از ساختارهای متفاوتی چون سفرنامه استفاده کردم. جایی که راوی هستم حرف خود را دارم و در جایی که مصاحبه می‌کنم حق ندارم حرف خودم را داشته باشم.
یزدان‌پناه گفت: در آخرین روزهای سفرم که دیگر می‌خواستم به ایران برگردم، ناگهان اعلام کردند، آخرین گروه از مردم تحت محاصره فوعه و کفریا، قرار است طی مبادله با مسلحین و خانواده‌های آنها آزاد شوند. من که تازه از حلب برگشته بودم، به هیچ وجه معطل نکردم و نیم ساعت بعد، در جاده دمشق- حلب بودم تا خودم را به جبرین حلب برسانم، به این ترتیب در واقع، اولین و تنها بانوی نویسنده، پژوهشگر و مستندساز ایرانی بودم که شاهد آزادی مردم فوعه و کفریا بودم که در روایت این آزادی باشکوه در کتاب، خود شاهد راوی بودم.
نویسنده کتاب اینجا سوریه است با بیان اینکه گاهی ما مجبور بودیم که در نیمه کار به خاطر شرایط جنگی، مصاحبه را نیمه کاره رها کنیم و شرایط به صورتی نبود که بتوان همه آنچه در نظر داریم را پیاده سازی کنیم، خاطرنشان کرد: بخشی از سختی‌ها و باید گفت یک هزارم سختی‌ها را در کتاب آوردم، برخی از بیماری‌هایم را پنهان کردم که من را به ایران بازنگردانند، با بیماری آسم به سوریه رفتم و در اتاقی بودم که مگس‌ها هم اتاقم بودند.
وی با اشاره به اینکه این کتاب مانند یک فیلم مستند به جزییات نگاه کرده است، گفت: ضرورت می‌دانستم که به جزییات بپردازم، برخی معتقدند که باید این کتاب رمان می‌شد، اما این کار را نکردم، چرا که پایه اصلی رمان تخیل است و ممکن است بیان شود که این فجایع تخیل است و واقعیت ندارد، بنابراین باید کتاب تاریخ شفاهی می‌نوشتم، تاریخ شفاهی که اتفاق جدید در آن رخ داده است.
یزدان پناه با بیان اینکه همواره در چند سال اخیر در تاریخ شفاهی سه مسأله مصاحبه شونده، مصاحبه کننده و موضوع مطرح بوده است، اظهار کرد: اما آیا نمی‌شود شاخص جدید به تاریخ شفاهی افزوده شود، یعنی برای تاریخ شفاهی که درباره موضعی تمام نشده، به کار می‌رود، قطعاً باید برای مصاحبه شونده نقش راوی نیز در نظر گرفته شود، اینجا اتفاق جدید است که کمتر کسی به آن توجه می‌کند.
وی با بیان اینکه قالب ساختار این کتاب تاریخ شفاهی است و چون محقق و نویسنده مجبور به سفر شده و جنگ تمام نشده، پس باید نظرش بیاید، افزود: ۹۹ درصد عکس‌های کتاب را خودم گرفتم، عکس روی جلد به من مربوط نیست، هرچند من موافق این جلد هستم چون کتاب گران است و نباید مخاطب را فریب داد و هرآنچه می‌شود درباره کتاب بیان کرد به او گفت، این کتاب المان سفرنامه را دارد، اما در اصل پژوهشی است از نوع میدانی.
این نویسنده و مستندساز با تأکید بر اینکه ما تجربه دفاع مقدس را داریم، تصریح کرد: من دوران جنگ را تجربه کردم، جنگ هرگز حالت عادی ندارد و سرشار از شهادت و ویرانی است، در این کتاب همه سختی‌ها و رنج‌ها بیان شده است اما سیاه نمایی نشده است؛ در میان تمام رنج‌ها بارقه‌های امید و زندگی است در واقع زندگی در بحران جنگ و زیر آتش در جریان است و زنان سوری این زندگی را حفظ کردند، در واقع زنان همواره جریان‌ساز هستند و مصداق عینی آن حضرت زینب (س) است.
وی همچنین از نگارش کتابی جدید درباره مقاومت زنان عراق نیز خبر داد و گفت: پژوهشی در دست گرفتم و تحقیق و پژوهش آن تمام شده و در حال نگارش آن هستم، در مجموع زنان نقش اساسی در زنده نگاه داشتن مقاومت دارند، همانطور که می‌بینیم با همه فجایع در غزه و فلسطین، زنان و کودکان ایستادگی می‌کنند.
یزدان پناه تأکید کرد: نگارش این کتاب سختی‌های خاص خود را دارد و به راحتی میسر نیست، اگر این سختی‌ها را تحمل می‌کنیم به خاطر این است که ما در عصر ظهور قرار داریم و منظور ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) هستیم.
جایگاه زنان در جمهوری اسلامی کمتر از شهدا و رزمندگان نیست
جانشین فرمانده سپاه انصارالحسین (ع) استان همدان در نشست نقد و بررسی کتاب «اینجا سوریه است، صدای زنان راوی جنگ» اظهار کرد: اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان، در حوزه ترویج فرهنگ شهید و شهادت، کارهای بسیار بزرگی انجام دادند و این نشست باعث شد خاطرات تلخ و شیرینی زیادی را برای ما که به عنوان سرباز در سوریه حضور داشتیم، تداعی شود.
سردار ولی بهاریان با تأکید بر اینکه در نظام مقدس جمهوری اسلامی بانوان جایگاه رفیعی دارند و کمتر از شهدا و رزمندگان نیستند، افزود: یک نمونه حضور خانم یزدان پناه در کنار رزمندگان سوری است و توانسته این خاطرات را جمع‌آوری کرده است و ما پیش از این نیز افرادی چون سرکار خانم دباغ را به عنوان نخستین فرمانده زن سپاه استان همدان دیدیم.
وی با بیان اینکه استکبار جرأت ندارد که به صورت پیاده وارد عرصه مبارزه با مردم فلسطین شود و دست به موشک باران زده است، افزود: حماس پیروزی بزرگی را رقم زد و رژیم صهیونیستی از زمین و هوا شروع به حمله به مردم غزه کرده است.
جانشین فرمانده سپاه انصارالحسین (ع) استان همدان با بیان اینکه من شاهد بودم زنان سوری که شوهران خود را از دست داده بودند چگونه به مبارزه ادامه می‌دادند و از خانه و کاشانه خود دفاع می‌کردند، تصریح کرد: داعشی‌ها به هیچکس رحم نمی‌کردند اما آنها مقاومت کردند و سوریه امروز حرف برای گفتن دارد و روی پای خود ایستاده است و امیدواریم در غزه نیز همین اتفاق رخ دهد.
وی ادامه داد: ۷۵ سال قبل قرار بود بر اساس طرح ژنو تنها ۵ درصد از یهودیان در منطقه حاضر شوند اما امروز بیش از ۹۵ درصد از یهودیان رژیم صهیونیستی مستقر شدند و مسلمانان را از منطقه خود دور می‌کنند.
بهاریان با بیان اینکه مسلمانان باید حمایت کنند تا مردم فلسطین روی پای خود بایستند، خاطرنشان کرد: اگر این مقاومت ادامه‌دار شود، صهیونیست‌ها تاب ایستادگی ندارند و از منطقه خارج خواهند شد، مردم غزه می‌توانند روی پای خود بایستند.
نظر شما