سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب «نسبت عدالت و آزادی در منظومه‌ی فکری آیت‌الله خامنه‌ای» نوشته میثم قهرمان از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
مفاهیم «آزادی» و «عدالت» دو مفهوم کلیدی در علوم انسانی به‌شمار می‌روند، به‌طوری‌که به‌سختی می‌توان منظومه‌های فکری منسجمی را در حوزه علوم انسانی یافت که به این دو مفهوم یا نسبت میان آنها نپرداخته باشند. بر این اساس نمی‌توان از تمدن نوین اسلامی سخن گفت و در باب مفاهیم آزادی و عدالت و نسبت درخور میان آنها نزد اندیشمندان و رهبران فکری و سیاسی اسلامی نیندیشید. در این کتاب تلاش شده از رهگذر بررسی و تحلیل مفاهیم «آزادی» و «عدالت» نزد آیت‌الله خامنه‌ای، نسبتِ این مفاهیم در منظومه‌ی فکری ایشان مورد مداقه قرار گیرد.
اندیشه‌های لیبرالی و مارکسیستی دو نمونه رایج از این منظومه‌های فکری‌اند که به‌واسطه‌ی برداشتی خاص از مفاهیم آزادی و عدالت ممکن شده و توانسته‌اند دامنه‌ی نفوذ خود را در میان دانشگاهیان، روشنفکران و حتی مسئولان ایرانی نیز به‌طور چشمگیری گسترش دهند. بدیهی است که چنین اتفاقی برای انقلابی که آرمانش نظام‌سازی و تمدن‌سازی از مسیر تدقیق مفهومیِ مفاهیمی مانند آزادی و عدالت براساس اندیشه‌های اصیل اسلامی و همچنین، عدم پیروی کورکورانه از مبانی نظری و فلسفی شرق و غرب است، اتفاق خوشایندی محسوب نمی‌شود.
به‌عبارت‌دیگر، آنچه در سال‌های پس از انقلاب معمولاً در گفتار و رفتار روشنفکران، دانشگاهیان و مسئولان ایرانی مشاهده می‌شود، یا پذیرش و اقناع‌شدگی‌شان در مفاهیم آزادی و عدالت آن‌گونه که در دستگاه‌های فلسفی و اندیشه‌ای غربی به‌کار می‌رود، است یا در بهترین حالت، کشیدن روکشی اسلامی روی مفاهیم مذکور، به‌گونه‌ای که طبق قرائت اسلامی ایشان، رد پای عدالت مارکسیستی - سوسیالیستی یا آزادی لیبرالی در اسلام نیز قابل مشاهده است. بی‌تردید از چنین رویکردی نباید انتظار نظام‌سازی یا تمدن‌سازی اسلامی را داشت زیرا حصول چنین هدفی از یکسو، مستلزم اندیشیدنْ مطابق معیار و اصول اسلامی درباب مفاهیمی کلیدی است که در زندگی انسان‌ها نقش قابل‌توجهی را ایفا می‌کنند؛ مفاهیمی نظیر آزادی و عدالت؛ و از سوی دیگر، نیازمند برقراری نسبتی درخور میان آنها است.
باتوجه به آنچه گفته شد، برای فهم مفاهیم آزادی و عدالت و برقراری نسبتی مناسب میان آنها (که چنین نسبت‌سنجی‌ای شرط دستیابی به نظام و تمدن اسلامیِ کارآمد است)، و همچنین مقابله با دستگاه‌های فلسفی و نظری لیبرالی و مارکسیستی باید سراغ منابع دست اول اسلامی و همچنین اندیشمندان و روشنفکران اصیل اسلامی رفت.
بدون شک، یکی از نمونه‌های بارزِ این گروه از اندیشمندان و روشنفکرانْ آیت‌الله خامنه‌ای است که هم تأملات زیادی درباب مفاهیم آزادی و عدالت انجام داده‌اند و هم به‌عنوان رهبر جمهوری اسلامی درگیری‌های قابل‌توجهی با مسائل عملی سیاست داشته‌اند. بنابراین، با این امید که بتوان از یافته‌های این تحقیق در پیمودن مسیر تمدن‌سازی نوین اسلامی بهره برد، می‌کوشیم از رهگذر بررسی و تحلیل مفاهیم آزادی و عدالت نزد مقام معظم رهبری به نسبت‌سنجی این مفاهیم در منظومه‌ی فکری و اندیشه‌ای ایشان بپردازیم.
برای دستیابی به هدف مذکور ابتدا در فصول اول و دوم، پیشینه‌ای از تأملاتی که پیرامون مفاهیم آزادی و عدالت توسط متفکران غربی و اسلامی انجام گرفته است، آورده می‌شود. مطالعه‌ی تحولات فکری صورت‌گرفته در خصوص مفاهیم آزادی و عدالت می‌تواند ضمن آشنایی خوانندگان با ابعاد مختلف این مفاهیم، نشان دهد که چگونه نظام‌های سیاسی مختلفی بر اساس نسبتی که میان این مفاهیم برقرار می‌شود، شکل گرفته‌اند. علاوه‌براین، مطالعه‌ی این دو فصل، در فهم تمایزات و تفاوت‌های فکری مقام معظم رهبری با سایر اندیشمندان و متفکرین راهگشا است.
در فصل سوم کوشیده می‌شود چارچوب روشی کتاب حاضر که تحلیل محتوای کیفی است، تشریح و مراحل انجام کار توضیح داده شود. طبیعتاً فصول چهارم و پنجم به ترتیب به تحلیل محتوای کیفیِ مفهوم آزادی نزد آیت‌الله خامنه‌ای و تحلیل محتوای کیفیِ مفهوم عدالت نزد ایشان اختصاص می‌یابد و در فصل ششم نیز نسبت‌سنجی میان این دو مفهوم بر اساس یافته‌های حاصل‌شده از فصول چهارم و پنجم در دستور کار قرار خواهد گرفت.
کتاب «نسبت عدالت و آزادی در منظومه‌ی فکری آیت‌الله خامنه‌ای» نوشته میثم قهرمان در ۲۹۶ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۲۰۰ هزار تومان از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
نظر شما