به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، یکشنبه(۷ آبان‌ماه) با حضو یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اسماعیل جانعلی‌پور، مدیرکل دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
یاسر احمدوند با تقدیر از نهادهای مشارکت‌کننده در نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب گفت: سامانه‌ای که برای نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب طراحی شده قابل توسعه و ارتقا است و امیدوارم به ارزیابی فعالیت‌های فرهنگی در روستاها کمک کند.
وی با بیان اینکه مهمترین دستاورد نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، توجه به فرهنگ روستاها است، عنوان کرد: این موضوع نشان می‌دهد، مردم متنوع، متکثر و فرهنگی ایران، توسعه یافته‌اند و این جریان، مخالف خط القای تحقیر و ناامیدی در روستاها است، مردم در روستاها فعالیت‌های فرهنگی مختلفی ازجمله در حوزه کتاب دارند و هرساله روستاها در این رویداد رقابت می‌کنند.
احمدوند در بخش دیگر صحبت‌های خود با طرح این موضوع که باید ظرفیت‌های بیشتری در این حوزه را فعال کرد، همچنین باید توجه بیشتری به زیرساخت‌های فرهنگی شود، ادامه داد: روستایی را توسعه یافته است که در آن فعالیت‌های فرهنگی گسترش یافته است، توسعه یافتگی وقتی معنا دارد که انسان توسعه یافته باشد و بقیه معیارها می‌تواند ظواهری برای توسعه یافتگی باشد.
وی همچنین به کتاب «زیر پوست ایران» اثر لیندا جاکوبز باستان شناس آمریکایی اشاره کرد و گفت: جاکوبز دهه ۵۰ به شهر شیراز سفر می‌کند و توصیف جالبی از فضای روستا و مردم‌شناسی دارد و جامعه‌شناسی خوبی در آن ارائه می‌کند، او وقتی در دهه ۸۰ بار دیگر به ایران سفر می‌کند، همان روستا را می‌بیند و اگر مشاهداتش را ببینید متوجه می‌شوید که توجه به حوزه فرهنگ در نوشته‌های او روشن است.
احمدوند با تاکید بر تکمیل بخش‌های مختلف نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، عنوان کرد: این موضوع به آن معنی است که اقدامات تکمیلی و ظرفیت‌های زیادی که در روستاها وجود دارد فعال شود؛ بنابراین می‌توان ایجاد جایزه «کتاب روستا» را بررسی و دنبال کرد.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: شاهد بودم که در یکی از روستاهای اصفهان یک دانشنامه پنج جلدی فاخر منتشر شده بود. در این زمینه خوب است به روستاهایی که زمینه تولید کتاب دارند، آموزش داده شود. باید به جریان تولید کتاب در روستاهای کشور کمک کرد. باید کمک کرد تا برهمین اساس به فرهنگ، آداب و رسوم، زبان، تاریخ و سایر شاخه‌ها پرداخته شود؛ به‌عبارت دیگر از این ظرفیت استفاده و جایزه «کتاب روستا» را تعریف کرد.
وی تقویت جریان شناسایی استعدادهای ادبی و پژوهشی در روستاهای کشور را ضروری دانست و افزود: باید در روستاها، نویسندگان، شاعران و … شناسایی شوند، می‌شود با کارهای حضوری تجمیعی و… این افراد را شناسایی کرد.
احمدوند در بخش دیگر صحبت‌های خود با اشاره به بیش از ۲۰ میلیون جمعیت روستایی، گفت: می‌توان افراد مستعد تولید کتاب در روستاها را شناسایی کرد؛ علاوه‌براین می‌توان برای این جشنواره، کارهای تکمیلی مانند مسابقات کتابخوانی و نشست‌های مختلف را طراحی کرد.
وی با تاکید بر لزوم اهتمام رسانه‌ها بر معرفی فعالیت‌های فرهنگی روستاها گفت: این کار برای اهالی روستا مشوق خوبی است، در این زمینه خوب است که صدا و سیما و رسانه‌های آنلاین و مکتوب این فعالیت‌ها را معرفی کنند.
احمدوند به ذکر خاطره‌ای درباره این جشنواره پرداخت و یادآور شد: سال گذشته در مراسم یک روستای دوستدار کتاب شرکت کردم، بعد از جلسه، یکی از اهالی روستای کناری آمد و گفت، زمینی داریم که می‌توانیم آن را به کتابخانه تبدیل کنیم، وقتی این شور و اشتیاق را دیدم متوجه شدم باید این جنس فعالیت‌ها را گسترش داد، در این میان رسانه می‌تواند روستاهای دیگر را برای فعالیت‌های فرهنگی تشویق و ترغیب کند.
اقدامات خودجوش روستاییان در حوزه کتاب
در بخش دیگر این نشست، اسماعیل جانعلی‌پور، دبیر جشنواره و مدیرکل دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با توضیحی درباره این رویداد، گفت: در ایران حدود ۶۰ هزار روستا وجود دارد، از این تعداد در ۳۷ هزار روستا، نمایندگی داریم که فعالیت‌های زیرساختی و فرهنگی در آن انجام می‌شود؛ سهم اعتبارات ریالی روستاها در مقایسه با جامعه شهری، ۲۵ درصد است که در مقایسه با ۶ میلیون خانوار روستایی، کم است. این بودجه نیز بیشتر صرف زیرساخت‌ها می‌شود؛ بنابراین نیازمند توجه بیشتر در عرصه فرهنگ هستیم.
جانعلی‌پور با بیان اینکه اقدامات خودجوش روستاییان برای فعالیت فرهنگی چشمگیر است، عنوان کرد: سهم اقدامات مردمی در حوزه فرهنگ را نباید نادیده بگیریم؛ جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، ظرفیت اثبات چنین موضوعی ر ا دارد؛ از سوی دیگر همه دستگاه‌ها تکالیفی دارند.
وی با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به‌عنوان متولی اصلی، برای روستاها تکالیفی ازجمله توجه به کتابخوانی و فعالیت‌های کتاب‌محور دارد، گفت: در دولت سیزدهم، فعالیت‌های این جشنواره به شکل محسوسی، مردمی پیش‌رفته و در روستاهای برگزیده، اقدامات چشمگیر و درخوی توجهی درباره کتابخوانی انجام شده است.
به‌گفته جانعلی‌پور، در این دوره سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، سازمان امور عشایری، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ازجمله نهادهایی بودند که مستقیم با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، همکاری کردند.
دبیر نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب با طرح این موضوع که سال گذشته و در ادوار پیشین این رویداد، تعداد بیشتری شرکت‌کننده داشت، گفت: پیش از این وقتی فراخوان عمومی برای روستاها منتش می‌شد، هر فعال فرهنگی در روستا، حتی اگر کار فرهنگی کوچکی انجام می‌داد، خود را داوطلب نماینده روستا می‌کرد؛ البته این کار با توجه به اینکه در حوزه ترویج کتابخوانی قرار می‌گیرد، بسیار ارزشمند است. اما شاید این فرد نتواند نماینده یک جامعه روستایی باشد و روستای خودش را با یک کار فردی، به روستای دوستدار کتاب تبدیل کند؛ در این میان طراحی این سامانه با معیارها و شاخصه‌هایی که تعیین شده این است که روستای دوستدار کتاب همه این شاخصه‌ها را داشته باشد، بنابراین در روستایی که همه درگیر کار هستند، می‌شود در این رویداد برگزیده شود.
وی با بیان اینکه در فرایند داوری مبتنی بر سامانه، داوران تمام مستندات را می‌دیدند و هرکدام براساس تخصص خودشان به فعالیت‌ها نمره می‌دادند، گفت: میانگین نمرات داوران در جلسات پایانی داوری دیده نمی‌شد، سقف نمره ۱۴۰۰ بود و از ۲۷۱ روستا شرکت‌کننده، ۴۰ روستا به مرحله داوری نهایی رسیدند؛ علاوه‌براین برخلاف ادوار گذشته که ۱۰ روستا رتبه اول تا دهم را کسب می‌کردند امسال زوایای پنهان و آشکار فعالیت‌های فرهنگی روستاها سنجیده شد و روستای سیزدهم روستایی بود که رتبه ۴۰ را در فرایند داوری داشت.
جانعلی‌پور با بیان اینکه در این دوره ۱۳ روستای برگزیده داریم، گفت: یک روستا از میان ۱۰ روستایی که دوره قبل بیشترین فعالیت را داشته‌اند؛ به‌عنوان روستای استمرار، انتخاب شده و یک آبادی عشایری نیز در این دوره شایسته تقدیر شناخته شده است.
وی با طرح این موضوع که ویژگی‌های جامعه عشایری متفاوت از روستاها است، افزود: جامعه عشایری شاید باید جشنواره خاص خود داشته باشد، با این وجود یک جامعه عشایری در این دوره نیز انتخاب شد.
جانعلی‌پور با بیان اینکه در نهمین دوره از جشنواره کارنامه، برنامه و ظرفیت روستاها را ارزیابی کردیم، یادآور شد: خلاقانه بودن طرح‌ها، همه‌گیر و درگیر کردن همه اهالی روستا برای توجه به کتابخوانی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی و طبیعی روستا، توجه به کودکان و نوجوان، استمرار فعالیت‌ها، قابل تکثیر بودن فعالیت‌ها و … برخی از شاخص‌های در نظر گرفته شده در داوری بودند. امسال ۱۴ برگزیده روستایی و یک برگزیده عشایری داریم و ۵۰ میلیون کتاب به روستاهای برگزیده ارائه می‌دهیم و فعالیت‌های حمایتی نیز انجام می‌شود؛ علاوه‌براین اختتامیه‌ها نیز در هر یک از این روستاها به میزبانی خودشان از چهارشنبه همین هفته برگزار می‌شود.
پیشنهادهایی از جنس روستا و کتاب
در بخش دیگری از این نشست مهدی میزبان، نماینده سازمان امور عشایری ایران در سخنانی گفت: یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهایی که در این مدت انجام دادم ارزیابی کتابخانه‌های مربوط به این جشنواره است. در برخی از حوزه‌ها از فعالیت‌های صورت گرفته لذت می‌بردم زیرا فعالیت‌های این حوزه آگاهی‌بخش و ارزشمند است، کتابخوانی کاشت فرهنگ و دانش است و برای کودکان و دانش‌آموزان ما فرصتی فراهم می کند که با آگاهی زندگی کنند و در حوزه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور داشته باشند.
به‌گفته میزبان، این جشنواره از ارزشمندترین جشنواره‌ها است و در این دوره داوری، سیستماتیک انجام شد، نتایج ارزیابی کتابخانه‌ها اشک شوق بر چشمان ارزیابان جاری می‌کرد.
وی با بیان اینکه در برخی از حوزه‌ها، اشک حسرت جاری می‌شد، چون می‌شود کارهای بهتری انجام شود، گفت: همه اقدامات درباره کتابخوانی و ترویج فرهنگ مطالعه در کشور قابل تقدیر است. پیش از این در روستاها و عشایر، کتابخانه سیار داشتیم؛ می‌توان این حوزه را تقویت کرد، علاوه‌براین می‌شود کتابخانه‌های الکترونیک را در همه حوزه‌ها و سنین گسترش دهیم.
در ادامه نیز علی مصباحی، نماینده نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به ارزیابی سیستماتیک داوری عنوان کرد: این سامانه موجب شد که کار داوری دقیق‌تر باشد و حتی طی سال نیز استمرار داشته باشد؛ همچنین حضور در میدان، به ارزیابی کمک می‌کند.
وی ادامه داد: ما سعی می‌کنیم کتابخانه‌های سیار را در روستاها افزایش بدهیم، اگر برای کتابداران این مناطق الگوسازی شود کیفیت کارها بیشتر می‌شود. چون برخی از فعالیت‌ها در برخی از مناطق محروم شوق آفرین بود.
مصباحی با بیان اینکه در برخی مناطق محروم، کتاب را به کارآفرینی و مشکلات اجتماعی پیوند زده بودند، عنوان کرد: این گونه اقدامات می‌تواند موثر و سازنده باشد؛ امیدوارم هم‌افزایی بین نهادهای مرتبط با فرهنگ به وجود بیاید تا در مناطق محروم اتفاقات بهتری رخ دهد.
همچنین مسیح لهراسبی، نماینده ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد که دیگر سخنران این نشست بود، با بیان اینکه سامانه داوری که در این دوره کلید زده شده اتفاق خوبی بود، گفت: بیش از ۴۰ درصد کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در روستاها فعال هستند. ما در این دوره همکاری بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و دهیاری‌ها را داشتیم اما نیاز به همدلی بیشتر است.پیشنهاد می‌کنم در روستاهای دوستدار کتاب، شخصیت‌های شناخته شده در حوزه کتاب و نشر حضور پیدا کنند و نشست‌های نقد و بررسی و رونمایی کتاب نیز برگزار شود.
در بخش دیگر این مراسم، سعیدرضا جندقیان، نماینده سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیزدر سخنانی با اشاره به سابقه فعالیت‌هایش به‌عنوان معاون دهیاری، گفت: پیشنهاد می‌کنم از ظرفیت مدیران روستایی استفاده شود؛ چراکه ۹۸ درصد جمعیت روستایی را این افراد مدیریت می‌کنند. علاوه‌براین متاسفانه سهم ۵ درصدی برای امور فرهنگی، هزینه نمی‌شود چون نظارت خاصی انجام نمی‌شود و بیشتر صرف هزینه‌ها وامور اجرایی می‌شود.
وی ادامه داد: کار دستگاه‌های دیگر را دهیاری‌ها انجام می‌دهند؛ بنابراین منابع، کمتر صرف کارهای اساسی در حوزه فرهنگ شده است، در این بخش می‌توان با معاون دهیاری‌ها نشستی برگزار شود و با همکاری وزارت کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد هم‌افزایی داشت. هرجا سه عنصر جمعیت، هنر و تولید در کنار هم باشند آن جامعه متمدن است و از این منظر می‌توانیم بگوییم تهران مدرن است و روستاهای کشور با این سه عنصر فاصله دارند.
در پایان این نشست اسامی برگزیدگان نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب اعلام شد:
منتخب جامعه عشایری
استان اصفهان، شهرستان فریدون‌شهر، روستا چشمه لنگان
منتخب روستاهای استمرار
استان آذربایجان غربی، شهرستان بوکان، روستا ناچیت
روستاهای برگزیده نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب:
استان قزوین، شهرستان قزوین، روستای کلج
استان زنجان، شهرستان ابهر، روستای درسجین
استان اردبیل، شهرستان مشکین شهر، روستای پریخان
استان فارس، شهرستان ارسنجان، روستای کتک
استان یزد، شهرستان اشکذر، روستای عزآباد
استان کرمان شمالی، شهرستان سیرجان، روستای نصرت آباد
استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل، روستای زاله‌ای
استان سیستان و بلوچستان، شهرستان نیک شهر، روستای اورنگ
استان خوزستان، شهرستان دشت‌آزادگان، روستای ساریه
استان خراسان جنوبی، شهرستان طبس، روستای اسفندیار
استان خراسان جنوبی، شهرستان درمیان، روستای درمیان
استان اردبیل، شهرستان کوثر، روستای زرج‌آباد
استان ایلام، شهرستان آبدانان، روستای پشت قلعه
نظر شما