سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - نجمه اشرفی: به بهانه آغاز هفته کتاب و کتابخوانی کتاب (دختری که پروانه شد) نوشته رقیه بابایی در بوته نقد قرار گرفت. این رمان نوجوان که توسط نشر مهرستان منتشر شده و تاکنون در زمان کوتاهی چندین بار تجدید جاپ‌شده، به دوران نوجوانی حضرت زهرا (س) می‌پردازد.

اکبر صحرایی از نویسندگان پیشکسوت فارس که به عنوان منتقد اثر در این برنامه حضور داشت این کتاب را یک اثر مطلوب در حوزه نوجوان ارزیابی کرد و گفت: بین کارشناسان درباره مشخصات ایده آل کار ویژه نوجوان بحث زیاد است اما بطور کلی شخصیت محوری نوجوان و نثر نوشتاری برای نوجوان و موضوع نوجوانانه می‌تواند کتاب نوجوان را نمایندگی کند. البته مرزهای ارزیابی این ملاک ها باریک است.

وی ابراز داشت: رمان دختری که پروانه شد از این بابت موفق بوده است. علاوه برآن بنیه پژوهشی کار هم قوی بود و این پشتوانه پژوهشی در حین خواندن اثر به چشم مخاطب می آید.

صحرایی طراحی جلد و انتخاب خلاقانه اسم اثر را نیز از نقاط قوت آن برشمرد و گفت: البته فصل بندی این کتاب جای کار بیشتری دارد. فصل بندی برای مخاطب پیام دارد و خیلی حرفه ای تر از جداسازی متون با ستاره باید انجام شود.

وی ادامه داد: در هر کتاب فضا که عوض می‌شود باید فصل عوض شود، هر فصل یک شروع و پایانی دارد. حتی در حالت ایده آل لازم است هرفصل خودش یک داستان کوتاه باشد.

وی با اشاره به خلاقیت های فصل بندی در آثار خودش مانند حافظ هفت که هر فصل با عنوان پیاله اول، پیاله دوم تفکیک شده و به بخش های مختلف سفر مقام معظم رهبری به شیراز پرداخته یا کتیبه ژنرال که هر فصل به نام کتیبه یک، کتیبه دو به بخشی از زندگی شهید اسکندری می پردازد، ادامه داد: که یکی از مشکلات نویسندگی حتی در آثار نویسندگانی که سی سال است می‌نویسند فصل بندی است. خیلی ها نمی‌توانند استانداردهای آن را رعایت کنند اما بدیهی است که فصل بندی بر ساختار کار اثر دارد.

صحرایی تاکید کرد: در دنیای نوشتن سی سال هم که کار کنی باز جای یادگرفتن دارد، چون نویسنده خلق می‌کند و در هر خلقتی تجربیات جدید دارد و نیاز به آموختن هم نو به نو تجدید می‌شود.بعد از نوشتن هم یک مرحله مهم حذف کردن اضافات است که نوشته را روان می‌کند ضرباهنگ متن را بالا می‌برد.

وی با اشاره به اهمیت فضاسازی در رمان گفت: پرداختن به فضاسازی لایه های مختلف به داستان می‌دهد.

ضعف پردازش نقش منفی تعلیق کار را از بین می‌برد

وی با اشاره به کشمکش های جذاب رمان بابا لنگ دراز گفت: حالا شما مقایسه کنید که نویسندگان ما در تقابل رمان و داستان به نقش منفی چقدر اهمیت می‌دهند؟

صحرایی شخصیت پردازی را در کشش داستان نکته مهمی دانست و گفت: پردازش شخصیت منفی اگر ضعیف باشد تعلیق از بین می‌رود. اگر در شخصیت پردازی، نشانه های ظاهری فرد منفور لو برود کشش کار کم می‌شود.

وی گفت: خانم بابایی در کتاب دختری که پروانه شد، خط شکنی خوبی دارد. یکی از ویژگی های خوب آن خلق واژه های خاص خانم بابایی مثل شکم طبقاتی است. اما در پردازش شخصیت منفی قوت زیادی شاهد نیستیم. ما در رمان سه صفحه فرصت داریم که مخاطب را نگه داریم و در داستان کوتاه سه سطر. حالا در این فرصت کوتاه چه کنیم؟ باید تعلیق قوی ایجاد کنیم. برای تعلیق باید فکر کرد و روی تک تک شخصیت‌ها و تیپ‌ها کار کرد.

صحرایی با اشاره به ضرورت ارتباط غیرمستقیم با مخاطب خاطرنشان کرد: در رمان امروز خواننده باید سپید خوانی کند. شما المان و نشانه بدهی خودش جستجو کند نه اینکه حق و باطل را مستقیماً کف دست مخاطب گذاشت.

وی در ادامه به مقدمه کتاب اشاره کرد و گفت: من بشدت مخالف مقدمه هستم و معتقدم حرف من در بطن کتاب است اما در این کتاب یک مقدمه خوب و صادقانه و خلاصه شاهد هستیم که برایم جالب بود.

وی در بخش پایانی سخنانش تاکید کرد: برای کودک و نوجوان نوشتن بسیار سخت تر از نوشتن برای بزرگسال است. از این جهت خانمها در فارس و مخصوصاً شیراز گوی سبقت را از آقایان ربوده اند و بیشتر در حوزه کودک و نوجوان قلم می‌زنند.

رقیه بابایی نیز در این برنامه از نکات یاد شده درباره کتابش تشکر کردو گفت: من در دوره نوجوانی مخاطب آثار استاد صحرایی بودم و نکاتی که درباره کتاب گفتند با دل و جان می پذیرم.امیدوارم صاحب اصلی کار هم از من قبول کند.

به گزارش ایبنا این مراسم با پرسش و پاسخ حضار و تقدیر از نویسنده و منتقد به پایان رسید.