خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - محمدحسین عباسی: ظاهراً آفت تولید بیشتر بدون نظارت دقیق، بر جان برخی از بزرگان و پیشکسوتان ما در حوزۀ تحقیق، تألیف و انتشار نیز افتاده است! کتاب نبرد مخفی علیه ایران را از این منظر باید بیشتر بررسی کنیم.

وقتی نام استادی مثل آقای «عباس سلیمی‌نمین» به عنوان ناظر علمی بر روی این کتاب بیاید و وقتی مرکز معتبری مثل «دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران» اقدام به تولید و انتشار آن نماید، خیال خواننده باید راحت باشد. راحت از اینکه با یک کتاب حرفه‌ای و بی‌عیب و نقص طرف است و می‌تواند به مطالب کتاب اعتماد کامل داشته و حتی از آن به عنوان منبع بهره‌برداری نماید. اما وقتی تنها بخش کوتاهی از کتاب را که مربوط به موضوع بالکان و بوسنی است، بخوانیم، این فرضیات جای خود را به گمانه‌های دیگر می‌دهد. دیگر نه تنها به آسانی نمی‌توانیم از مطالب کتاب به عنوان منبع و مرجع استفاده کنیم بلکه با دیدن و خواندن اشتباهات بدیهی، ممکن است اعتمادمان به مطالب کتاب از بین برود.

چند مثال زیر را که حاصل بررسیِ سطحی هفت صفحه از کتاب است، با هم مرور می‌کنیم:

• در صفحۀ ۳۴۱ نام شهر «زنیتسا» [۱] ترجمه شده: «زنجیکا»
• در همین صفحه نام معروف رئیس‌جمهور فقید بوسنی و هرزگوین «علیا عزت بگوویچ» [۲] را این‌طور ترجمه کرده: «علیجا عزت بیگویچ»
• در صفحۀ ۳۴۲ نوشته شده: «… حدود ۲۰۰ مشاور گارد جمهوری‌خواه ایران در آن دوره در بوسنی بودند.»!
• در صفحۀ ۳۴۳ به جای «صلح دیتون» [۳] نوشته شده: «صلح دایتون»
• در همین صفحه «جمهوری صرپسکا» [۴] ترجمه شده: «جمهوری سریپکا»
• در همین صفحه نام معروف «منیر علی‌بابیچ مونیا» [۵] ترجمه شده: «منیر علی بابک»
• در صفحۀ ۳۴۴ اسم مسجد معروف «سارِوا» [۶] ترجمه شده: «مسجد کاروا»
• در همین صفحه نام معروف «باقر علی اسپاهیچ» [۷] رئیس اسبق سازمان اطلاعات بوسنی ترجمه شده: «باکر الیسافیک»

غلط‌های دیگری نیز در همین چند صفحه وجود داشت. از ترجمۀ اشتباه برخی مفاهیم و جملات که فهم و درک مطالب را بسیار دشوار می‌کرد تا رعایت نشدن بدیهی‌ترین اصول حرفه‌ای در ترجمۀ یک کتاب. اما با مثال‌هایی که زده شد، به نظر می‌رسد دیگر نیازی به ذکر آنها نیست.

با ذکر همین چند مثال، چگونه می‌توان به ترجمۀ کل کتاب اعتماد کرد؟

کدام ناظر؟

چند نکته و سؤال دیگر هم هست؛ اول اینکه جناب آقای عباس سلیمی‌نمین، که به عنوان پژوهشگر باسابقه تاریخ معاصر و به عنوان ناظر علمی کتاب، زحمت کشیده و با نگارش نقدی مفصل با عنوان «نیم قرن تا ناکامی» و ضمیمه کردن آن به ترجمۀ مذکور، در صدد پاسخگویی به کتاب رونن برگمن برآمده‌است، آیا خودش علاوه بر متن اصلی، ترجمه را هم دقیق خوانده‌است؟ اگر جواب ایشان مثبت است که درباره تلفظ درست اسامی معروفی مثل نمونه‌های ذکر شده سوال وجود دارد. اگر هم جواب منفی است که باز هم سوال درباره درج اسم ایشان به عنوان ناظر وجود دارد.

کدام انتشارات؟

سؤال دیگر از انتشارات «دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران» است. آیا بقیۀ آثار و کتاب‌های این مجموعه نیز با همین وضعیت بررسی، نظارت و منتشر می‌شوند؟ چه آنکه این کتاب فاقد ویراستار است! چرا چنین کتاب مهمی با تلاش بسیار و هزینه‌ای که برای تولید آن شده، ویراستار ندارد؟

حضور و سخنرانی برخی از شخصیت‌ها و چهره‌های شاخص علمی و فرهنگی در جلسۀ رونمایی این کتاب، خود داستانی است که شاید روزی دربارۀ آن نوشتم.

کدام مترجم؟

جناب آقای جاجرمی، نام شما به عنوان مترجم روی این کتاب درج شده است اما اگر حتی یک دانشجوی علوم سیاسی، همین چند صفحۀ مذکور را مطالعه کند خواهد فهیمد که سطح ترجمه این کتاب در حد ماشین محترم گوگل ترنسلیت است.

شما که زحمت ترجمه این کتاب را کشیده اید، لطفاً بفرمایید دلیل استفاده از این نوع معادل‌ها برای اسامی و تعابیر ذکر شده چیست؟

کاش شما به عنوان مترجم که آثار دیگری نیز ترجمه کردخ اید، اگر به هر دلیلی اصرار به ترجمۀ چنین اثری با این سطح حساسیت را دارید، حداقل از این پس حین از ترجمه، بیشتر در مورد موضوعات مربوطه مطالعه کنید یا اسامی خاص را در اینترنت چک کنید. اسامی درست و رسم‌الخط لاتین آن ۷ نمونه‌ای که جنابعالی به این شکل ترجمه کرده‌اید، بدون اینکه معادل لاتین آن را در پانویس بیاورید، در اینترنت به راحتی قابل مشاهده است. امیدوارم این اشکالات ذکر شده، در میان آثار ترجمه شده از جانب شما یک استثنا باشد.

کاش نبینند!

اگر یک بوسنیایی که زبان فارسی بلد باشد، این اسامی را در این کتاب ببیند، دربارۀ کارشناسان ایرانی و دربارۀ اساتید تاریخ و علوم سیاسی ما چه فکری می‌کند؟ اگر بگوید اینها چطور اسم رئیس‌جمهور ما را درست بنویسند، چه جوابی باید به او داد؟ با توجه به اینکه نشست نقد و بررسی این کتاب در خبرگزاری کتاب ایران با حضور آقای سلیمی نمین برگزار شده و مطلب معرفی این کتاب نیز در این خبرگزاری منتشر شده است، ضمن آروزی توفیق برای آقای سلیمی نمین و آقای جاجرمی امیدوارم پاسخ‌های خود را به این ارزیابی و نقد، مطرح فرمایند تا موضوع بهتر و دقیق‌تر روشن شود و باز شدن باب گفتگو در این خصوص بتواند به اقدامات و نمونه‌های مشابه کمک کند.