محمدرضا وحیدزاده، نویسنده و پژوهشگر هنر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به لزوم وجود کتاب‌هایی با موضوع هنر اعتراضی، گفت: من خودم چند کتاب با این موضوع تدوین کرده‌ام و از این جایگاه باید بگویم نظام سرمایه‌داری یک نظام بزرگ، هوشمند و فعال است و به همین دلیل با وجود تمامی کاستی‌ها، بحران‌ها و حفره‌هایی که داشته، توانسته خود را سرپا نگه دارد و مدام در حال بازسازی خود است. چالش‌های بسیاری در مسیر این نظام وجود دارد اما با هوشمندی و البته تقلب، مخالفان خود را کنار زده است. در هنر هم این رویه جاری است. هنر قرن بیستم اتفاقات بسیار عجیبی را پشت سر گذاشته و شاید به همین دلیل، امروز شاهد ظهور و تمامیت هنر خنثی و بی‌معنای مورد حمایت امپریالیسم همچون هنر فرمالیسم هستیم که مدام در پی بازتولید وجوهی از بی‌اثری و سرسپردگی به اسم فرم و هنر به بهانۀ نوگرایی و مدرنیسم است.
وی افزود: قرن بیستم جلوه‌گاه انقلابی‌ترین هنرمندان، جدی‌ترین کنش‌های اعتراضی و سربرآوردن بزرگان هنر جهان با رویکردهایی فراتر از چارچوب‌های ارائه‌شده است. البته نظام سرمایه‌داری بیکار نیست و طبق فرموده مقام معظم رهبری مثل یک بچه بیش‌فعال و پر جنب و جوش، مدام در حال فعالیت و طراحی است.
محمدرضا وحیدزاده مطرح کرد: یکی از اقدامات نظام سرمایه‌داری این بود که در قرن بیست‌ویکم، جریان هنری و آثار هنری و هنرمندانی با گرایش‌های مطبوع این نظام در تاریخ مطرح شدند. به این ترتیب نظام سرمایه‌داری توانست فضای رسانه‌ای را در سیطره خود بگیرد و نهاد دانشگاه، نهاد نقد و نهاد آموزش را مصادره کند. گرچه بسیار بعید است که شخصیت‌هایی نظیر بزرگان قرن بیستم را ببینیم. به نظر من عصر امروز، عصر پایان غول‌هاست، نه تنها در هنر بلکه در تمامی عرصه‌ها این اتفاق رخ داده است.
این پژوهشگر هنر عنوان کرد: در واقع امروز در عصر پسامدرنیسم هستیم و ابتذال همه جا را فرا گرفته است. بحران‌هایی که منتقدین در آغاز این دوران از آن یاد می‌کردند و غفلت فراگیر که از آن صحبت می‌شد، میوه‌اش امروز رسیده است. در کنار همین موضوع ما شاهد بیداری‌هایی همچون اتفاقات غزه هستیم. در طوفان الاقصی، ما دیدیم در عین سرکوب رسانه‌ها که هر صدایی را در نطفه خفه می‌کنند، مردم کشورهای گوناگون به میدان آمدند و اعتراضات گسترده‌ای در همان کشورهای سرکوبگر شکل گرفت.
نویسنده کتاب «هنر و اعتراض» تصریح کرد: در هنر هم با اینکه شاهد کنش خاصی از هنرمندان برجسته نبودیم؛ اما بازهم هنرمندانی بودند و وجه مردمی این هنرمندان پررنگ‌تر بود. از راجر واترز و برخی گروه‌های موسیقی تا هنرمندان گمنام‌تر اما مردمی یا برخی چهره‌های نخبگانی در این عرصه ورود کردند. فی‌الواقع جنگ نور و ظلمت هیچگاه به پایان نمی‌رسد و هیچگاه نور حقیقت خاموش نمی‌شود و از کورسوی امید، بالاخره اتفاقاتی می‌افتد که ظلمت به زوال برسد. همانطور که ما فکر می‌کردیم و منتظر آزادی مردم غزه بودیم، آنها نیز منتظر آزادی مردم جهان بودند. در واقع امروزه غزه است که ما را آزاد می‌کند.
نظر شما