به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، جعفر مروارید معاون طرح و برنامه سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در این مراسم که در ورودی تالار قدس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برگزار شد، پژوهش را اتاق فکر هر سازمان توصیف کرد.
وی در کنار نگاه سنتی به کتابخانه که همان تالار مطالعه و مرکز تبادل کتاب و در نهایت به امانت دادن آثار به صورت فیزیکی و کتاب کاغذی است، نگاه دیگری را به عنوان یک نهاد اجتماعی و بین المللی برای آن توصیف کرد که ریشه در تمدن کهن ایران اسلامی دارد.
کتابخانه‌ها، پیشران تبادلات اجتماعی
مروارید، با بیان اینکه کتابخانه‌ها، پیشران و در نقطه شروع تبادلات اجتماعی هستند، حضور کتابخانه‌ها درکنار مکتب‌خانه‌ها و بازار را بیانگر نقش اجتماعی و فرهنگی عنوان کرد که بر کتابخانه متصور است.
وی تصریح کرد: مسلمانان تبادلات فرهنگی با تمدن‌های مختلف داشتند و علومی که از سایر ملل وارد فرهنگ اسلامی شد را با رنگ مایه اسلامی مجدد به سرزمین‌های غرب صادر کردند که در تمام این مراحل کتابخانه نقشی بسیار داشته است.
مروارید ادامه داد: در فضای کنونی زمینه امن و آرامی برای نخبگان نداریم و اولین کارکرد کتابخانه ایجاد همین زمینه سازی برای فعالیت‌های نخبگانی است.
وی، کتابخانه را نهادی بین المللی توصیف کرد که دغدغه بین فرهنگی و بین ادیانی آن برای بخش بسیاری از همایش ها است و در این خصوص به برگزاری همایش فعالیت‌های داوطلبانه اشاره کرد.
کتابخانه رضوی؛ زائر محور
مروارید با اشاره به تغییر رخ داده در فضای علمی جهان، اظهار کرد: اگر قرار بود فعالیت علمی و پژوهشی انجام شود اولین زمینه دانشگاه بود، اما نزدیک یک دهه است که با حضور مراکز دانش بنیان به عنوان مرکز تاثیرگذار علمی، فعالیت های علمی در کنار دانشگاه‌ها به هسته‌های علمی دانش بنیان گسیل داده شده است و کتابخانه باید متاثر از مراکز دانش بنیان قرار گیرد زیرا که روح علمی هم اکنون در این است.
وی همچنین با اشاره به سابقه تاریخی کتابخانه آستان قدس رضوی گفت: این کتابخانه با تباری که دارد، کارکرد ویژه احیای تراث در دو بخش مخاطب جهان اسلام و گفتگوی بین فرهنگی را عهده دار است.
مروارید، کتابخانه، موزه و اسناد را مراکزی برای شهر و در خدمت شهر خواند که یکی از کارکردهای آن آموزش شهروندی است.
وی تاکید کرد: این کتابخانه زائر محور است و انتظار می رود بحث روانشناسی زیارت، مطالعه تاریخ اماکن حرم و سیاست گذاری زیارت توسط مدیران آن با پیشرانی کتابخانه رضوی دنبال شود.
قریب به یک قرن سابقه انتشار آثار میراثی
انیس میری، کارشناس پژوهش و تولیدات پژوهشی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از فعالیت های پژوهشی سازمان، به سبقه فعالیت های انتشاراتی کتابخانه رضوی طی یک قرن گذشته پرداخت.
وی گفت: سابقه انتشار آثار میراثی در سازمان به سال ۱۳۰۵ شمسی بر می‌گردد و طی ۸۶ سال یعنی تا سال ۱۳۹۰ شمسی، ۱۲۳ کتاب در سازمان منتشر شده است که از این تعداد ۶۵ اثر آن به شکل فهرست نسخه خطی، ۵۰ اثر دیگر در قالب کتاب تالیفی و ترجمه و ۹ اثر آن نیز به شکل چاپ عکسی (فاکسیمیله) منتشر شده است.
این کارشناس به فعالیت‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در سال های اخیر در حوزه انتشار میراثی که فعالیت در حیطه کتاب های میراثی گذشتگان است، نیز اشاره کرد و ضمن موفق ارزیابی کردن آن اظهار کرد: این سازمان از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ موفق به انتشار تعداد ۳۰ کتاب بوده است.
وی، انتشار در حوزه آثار میراثی را برای استفاده مخاطب خاص عنوان کرد و گفت: پژوهشگر برای دستیابی به اطلاعات و انتشارات مورد نیاز خود به سازمان خدمات دهنده خود مراجعه می کند که این عرف جامعه علمی است و در انتشار میراثی ناشر براساس رسالت خود با شمارگان متناسب با مخاطبان خاص خود به چاپ و نشر اثر اقدام می کند.
میری همچنین، ظرفیت سازمان در دو مقوله برخورداری از منابع منحصر به فرد و کمیاب در حیطه نسخ خطی، اسناد، مطبوعات و آثار موزه ای و به کارگیری و تربیت نیروی انسانی متخصص و پژوهشگر را فرصتی مغتنم برای فعالیت های پژوهشی خواند.
چه طرح‌هایی رونمایی شد؟
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی یکی از باسابقه‌ترین و بزرگ‌ترین سازمان های کتابخانه ای در کشور به ویژه در زمینه نسخ خطی، اسناد، آرشیو مطبوعات و اشیای موزه‌ای است که برای صیانت، معرفی و اشاعه اطلاعات علمی در مورد منابع منحصربفرد آن تا کنون پژوهش‌های بسیاری در عرصه‌های مذکور آن صورت گرفته است.
بررسی تاریخ روشنایی آستان قدس رضوی، تالیف و تدوین جلد اول اصطلاحنامه فنی وتخصصی موزه داری، تاریخ، هنر و باستان‌شناسی، گردآوری، دسته بندی و تحلیل محتوایی اشعار فارسی حرم مطهر امام رضا (ع)، بررسی باستان شناختی تسلیحات آتشین مجموعه آستان قدس رضوی از عهد قاجار، جستجویی در ابعاد تاریخی- هنری نظام قرآن پردازی خراسان در عصر غزنویان، تحقیق و تصحیح نسخه خطی البصائر فی الوجوه و النظائر از جمله طرح های مصوب پژوهشی این کتابخانه است که توسط پژوهشگران خارج از سازمان ارائه شده است.
همچنین از میان طرح‌های مصوب پژوهشی که توسط پژوهشگران داخل سازمان ارائه شده و در این جلسه از آن رونمایی به عمل آمد می توان به زندگی و شرح حال آیت الله شیخ هاشم قزوینی، معمارباشی آستانه، روایتی از نیم قرن توسعه در حرم مطهر، تاریخ عکاسی حرم امام رضا (ع)، فهرست توصیفی آثار ثبت میراث ملی موزه‌های آستان قدس رضوی، بررسی نهاد نظارت در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی از دوره صفویه تا پهلوی اول، اصلاحات محمد ولی اسدی در آستان قدس رضوی از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۱۴ شمسی اشاره کرد.
نظر شما