سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): نشست هم‌اندیشی نویسندگان و ناشران جبهه فرهنگی انقلاب همزمان با سالروز قیام ۱۹ دی‌ماه مردم قم، با موضوع «مقابله با تحریف تاریخ معاصر و مبارزه ادبی با تطهیر چهره پهلوی‌ها» به همت دبیرخانه جایزه ادبی شهید سیدعلی اندرزگو عصر روز گذشته در موزه عبرت ایران برگزار شد.
در این نشست، گزارشی از برخی فعالیت‌های دبیرخانه جایزه شهید اندرزگو ارائه شد و نویسندگان و ناشران آراء و نظرات خود را درباره چگونگی افزایش تولیدات باکیفیت در حوزه تاریخ انقلاب و مقابله با تطهیرسازی پهلوی‌ها در حوزه نشر را ارائه دادند.
شهید اندرزگو، مبازرۀ ناتمام خود را تمام کرد
در ابتدای این نشست میثم نیلی، مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی ضمن ابراز خرسندی از حضور ناشران و نویسندگان دغدغه‌مند در حوزه تاریخ معاصر ایران گفت: سال ۱۳۹۳ با تاکید و اشاره مقام معظم رهبری به موضوع اهمیت روایت دوره‌های مهم تاریخی کشور و مبارزه با تطهیر چهره پهلوی که به‌شدت در شرایط کنونی کشور تاثیرگذار است، انگیزه پیدا کردیم و در سال ۱۳۹۵ با برخی از نویسندگان و ناشران هم‌عهد شدیم تا جریانی را به نام شهید مظلوم، شهید سیدعلی اندرزگو رقم بزنیم که بحمدلله این حرکت امروزه موجب جریان‌سازی نسبتاً خوبی در تولید آثار مکتوب در کشور شده است. اقدام مشترک جبهه فرهنگی انقلاب از ادبیات و نشر و مجموعه دست‌اندرکاران موسسات تاریخی و سندی، موجب ایجاد حرکت جدیدی در سه ضلع و پایۀ نشر، ادبیات و روایت، راویان و نویسندگان و ضلع مراکز سندی و تاریخی و تاریخ پژوهی شد. امروزه که در این نشست گرد هم آمده‌ایم، اگر بخواهیم برآوردی راهبردی از کمیت آثار ارائه کنیم، باید بگویم دچار افت تولید نشده‌ایم. در این راستا پیشنهاد این بود که یک کار استمراری رخ بدهد تا در حوزه کیفی‌سازی آثار نیز شاهد ارتقای آثار باشیم. در این نشست‌های مستمر، نقد وضعیت گذشته و اکنون را خواهیم داشت و پذیرای ایده‌های نو و بدیع برای تحول و اثربخشی بیشتر هستیم. ما از شهید سیدعلی اندرزگو فارغ از برگزاری رویداد جایزه ادبی، معجزه دیدیم. او ویژگی خاصی داشت و دستگیری‌های بسیاری کرده و تصور می‌کنیم ایشان همچنان در حال مبارزه است.
امروزه داستان است که ایدئولوژی مردم را می‌سازد
در ادامه بهزاد دانشگر، مدیر دفتر ادبیات داستانی حوزه هنری انقلاب اسلامی، در راستای اهمیت پرداختن به موضوع روایت تاریخ اظهار داشت: از نظر من این موضوع اهمیت فراوانی دارد که در صحبت‌های امروز مقام معظم رهبری در دیدار با مردم قم هم به آن اشاره شده است. ایشان توجه ویژه‌ای به مردم دارند؛ مردم باید بخواهند، مردم باید حرکت کنند. توجه ما نیز باید به این نکته باشد که آنچه بیشترین تاثیر را بر روی فضای عمقی و فهمی و معرفتی عموم مردم دارد، درام است. امروزه داستان مهم‌ترین چیزی است که ایدئولوژی‌های مردم ما را می‌سازد؛ بنابراین وظیفۀ ما در جایگاه داستان‌نویسی را سنگین‌تر می‌کند. ما به عنوان داستان‌نویس، باید جهان روزگار پهلوی را به مخاطب امروزی نشان دهیم؛ چرا که اکثر ما، تصویر جدی از دوران پهلوی نداریم چه برسد به نوجوان امروزی. ما باید این جهان را بسازیم؛ جهانی که مردم در یک روزهایی به این نتیجه رسیدند این جهان آنچه می‌خواهند نیست و خواستار جهان دیگری بودند. غیر از بحث داستان، تولید خرده‌روایت‌های جذاب را باید در برنامه‌ها بگذاریم. روایت‌های فردی افراد را از روزهای قبل و بعد انقلاب باید جمع‌آوری کنیم تا ثبت شود و خوب نوشته شود. یکی از مشکلات نویسندگان جوان ما این است که نمی‌دانند باید چه بنویسند. ما باید بانک سوژه شامل شخصیت‌ها، موقعیت‌ها و حوادثی را که قابلیت کار درام دارند، فراهم کنیم.
محمود عظیمی‌پور، مدیر سامانه کارشناسی کتاب مجمع ناشران انقلاب اسلامی، دیگر مهمان این نشست بود که با اشاره به اهمیت برپایی دبیرخانه دائمی جایزه ادبی شهید اندرزگو گفت: در هر موضوعی که بخواهیم آن را به یک کار دامنه‌دار و وسیع و ممتد تبدیل کنیم، نیازمند تمرکز هستیم تا فعالیت‌ها به یک جریان مستمر برسد. در برخی از زمینه‌ها همچون حوزه کودک با موضوع انقلاب و نشان‌دادن چهره واقعی پهلوی‌ها، آثار تولیدشدۀ خوبی نداریم و همچنان دچار خلأ هستیم. این دبیرخانه دائمی باید بحث محتوا را رصد کند تا خلأهای حوزه تاریخ شفاهی و داستان و رمان و… را مشاهده کند و بتواند به ناشر و نویسنده منتقل کند که در جایزه شهید اندرزگو تلاش شده این کار صورت گیرد. در بحث کیفیت، آثار باید سطح‌بندی شوند و تبلیغ و ترویج برای کتب منتخب باید به‌خوبی انجام شود.
برای تربیت نویسنده باید یک کار مبنایی انجام شود
میرشمس‌الدین فلاح هاشمی، مدیر نشر صاد، نیز با اشاره به کثرت سوژه‌های تاریخ انقلاب بیان کرد: موضوع و سوژه‌های تاریخ انقلاب بسیار زیاد است؛ اما ما فضای مجازی را دست‌کم گرفتیم. داشته‌های جبهه انقلاب قابل مقایسه با داشته‌های کاذب ضدانقلاب در فضای مجازی نیست. افرادی که باید مطالعه می‌کردند تا پاسخگوی این مسائل کذب باشند، یا بسیار اندک هستند یا به‌صورت موازی کار می‌کنند. ما داشته‌هایی داریم و از همان ابزارهایی که آنها استفاده می‌کنند، می‌توانیم استفاده کنیم. احساس می‌شود که جشنواره‌ها و صداوسیما هماهنگ نیستند؛ باید یک جریان هماهنگ ایجاد شود که همه را به آن سمت سوق دهد. نویسندگان جوان زیادی داریم که نیازمند سوژه و تشنۀ محتوا هستند، این افراد باید شناسایی و حمایت شوند. کوتاهی ارگان‌های فرهنگی که در فکر تربیت نویسنده نبودند نیز باید برطرف گردد؛ چراکه به‌دلیل برخورد غیرحرفه‌ای ریزش‌هایی داشته‌ایم. نویسندگان خوب و سوژه‌های ضدپهلوی بسیاری داریم که باید مراکزی تاسیس شود تا آنها را سامان دهد.
مهدی کرد فیروزجایی، نویسنده و داور جایزه ادبی شهید اندرزگو، با اشاره به فعالیت منسجم جبهه معارض انقلاب گفت: ما در حوزۀ تولید نیازهای مختلفی داریم که باید به آنها توجه کنیم. یکی از آن مسائل تطهیر پهلوی است. سبک زندگی اسلامی نیز تحت خطر و زیر بمباران است. تحریف دفاع مقدس و موضوعات دیگر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. افراد بسیار زیادی برای نوشتن در این حوزه‌ها نیازمند هستیم تا بتوانند پاسخگوی این نیازها باشند. لذا یک فکر اساسی پیشاجشنواره‌ای باید کرد و یک برنامه مبنایی باید داشت. برای این موضوع همۀ ارگان‌ها باید وسط میدان بیایند. ما باید یک بسیج همه‌جانبه برای تربیت نیرو و به ثمر نشاندن زحمات این نیروها داشته باشیم. کار ریشه‌ای مبنایی برای تربیت نیرو باید جدی و عمیق صورت بگیرد و این موضوع ساده گرفته نشود. باید هوشمندانه و حساب‌شده کار کرد؛ چراکه رقیب ما کار جدی می‌کند و اگر ساده بگیریم نمی‌توانیم رو به جلو برویم. در حین برگزاری جشنواره اندرزگو، حمایت از نامزدها و نویسنده‌ها خوب است؛ اما باید ادامه‌دار باشد. پس از جشنواره نیز باید ساختار فرهنگی جمهوری اسلامی در خدمت این آثار و پخش آنها باشد و مثلاً کتابخانه‌ها باید ویترین جداگانه برای این آثار منتخب داشته باشد.
برای آثار این حوزه باید پیوست رسانه‌ای و تبلیغی تدارک شود
محمدعلی گودینی، نویسنده و داستان‌نویس تاریخ انقلاب، با تکیه بر اینکه نیازمند تبلیغ بیشتر برای موضوع جایزه شهید اندرزگو هستیم گفت: متاسفانه برخی از این داستان‌ها برای چاپ حمایت نمی‌شوند. باید به سوژه‌های داستان بومی بیشتر پرداخته شود. سوژه‌های بسیاری وجود دارد که می‌توان استفاده کرد. ما می‌توانیم؛ اما باید پیگیری جدی وجود داشته باشد تا شاهد اتفاقات بهتری باشیم.
سمیه عالمی، نویسنده و مدرس داستان‌نویسی نیز در این نشست، با اشاره به اینکه توزیع و فرایند رسیدن کتاب به دست مخاطب با اختلال مواجه است گفت: ما علاوه بر رضاشاه و محمدرضا پهلوی باید طاغوتچه‌های کوچک دیگر را هم به مخاطب نشان دهیم؛ چراکه مسئله امروز ما در برخی مواقع همین طاغوتچه‌ها هستند. ما باید عدالتی را که برای آن انقلاب اسلامی شکل گرفت، بشناسیم و به مخاطب خود نیز ارائه دهیم.
معصومه امیرزاده، نویسنده و مترجم آثار داستانی، با اشاره به اینکه باید برای مخاطبان مختلفی کتاب نوشته شود و محتوای هر کتاب سوالاتی را برای مخاطب ایجاد کند گفت: ما از تکنیک‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی استفاده نمی‌کنیم؛ در حالی که بسیار کمک‌کننده است. علاوه بر این، پیوست رسانه‌ای و ترویجی و تبلیغی خوبی باید برای آثار منتخب این حوزه تدارک ببینیم. ما نویسندگان خوبی داریم که ممکن است برگزیده نشده باشند؛ ولی باید برای آنان نیز برنامه‌ریزی کنیم.
مریم مقانی، نویسنده و برگزیده جایزه جهانی فلسطین، در سخنان خود با اشاره به اهمیت اقتباس گفت: ما نیازمند یک تیم محتوایی هستیم که آثار مناسب تاریخ انقلاب برای اقتباس سینمایی را به تولیدکنندگان معرفی نماید.
نیازمند دیدارهای مستمر نویسندگان و اهالی تاریخ هستیم
حامد اشتری، داستان‌نویس و داور جایزه ادبی شهید اندرزگو، با اشاره استاندارد بودن آثاری که داوری می‌شود گفت: اگر بخواهیم به جایزه ادبی کاربردی نگاه کنیم، باید محلی برای انعکاس رویدادهای صورت‌گرفته در طول این سه سال در نظر گرفته شود. سایت دبیرخانه باید مصاحبه‌ها و تولیدات و… را بازنشر کند. باید تمهیداتی در نظر گرفته شود تا نویسندگان با اهالی تاریخ که اهل گفت‌وگو هستند، دیدار مستمر داشته باشند. جشنواره باید بخش‌های تخصصی پیدا کند. ما با فقر جشنواره‌ها مواجه هستیم؛ لذا بنده پیشنهاد می‌کنم در دوره‌های بعدی، سعی کنیم به قهرمان‌های ملی نیز توجه کنیم. قهرمان‌های ملی را که با ستمگران در دوره‌های مختلف مبارزه کردند تا به انقلاب اسلامی رسیدند، در نظر داشته باشیم و جوایز را توسعه دهیم. اگرچه برگزاری جشنواره با سختی‌هایی مواجه است و باید این مسیر سخت برای دیگران مطرح شود، باید بتوانیم بزرگ فکر کنیم.
مینا ذاکر، نماینده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز با اشاره به اینکه ما باید به این مسئله فکر کنیم که محتوای خود را چگونه در دسترس مخاطب قرار دهیم گفت: باید فرایند بازارپردازی (مرچندایز) را نیز جدی بگیریم و بتوانیم از این فضا نیز استفاده کنیم. کتاب بازی نیز یکی از ظرفیت‌هایی است که می‌تواند دست ما را در حوزۀ کودک پر کند؛ ولی تا امروز توجه خاصی به آن نداشته‌ایم.
سیداحمد حسینی، مدیر انتشارات مهرستان، در خصوص تبیین محور تولیدات اظهار داشت: گاهی باید بگذاریم مخاطب با مطالعۀ خود از آثار به یک نتیجه‌گیری برسد. در این مسیر باید تحمل و صبر را افزایش دهیم و بدانیم کار فرهنگی زمان‌بر است. اگر با این فضا بنویسیم، احتمالاً نسل امروز همراه‌تر خواهد شد. گاهی حمایت از نویسندگان و تولید آثار باید در مرحله پسین قرار بگیرد تا کتابِ خوب دیده شود، مخاطب از آثار آگاه شده و انگیزه پیدا کند تا آن را بخرد. پیدا کردن سازوکار درست و جدی، مسئله‌ای است که باید برای آن اندیشید.
در تبیین تاریخ برای نوجوان کم‌کاری کردیم
جعفری بیگلو، نویسنده، با اشاره به سوژه‌ها و منابع مهم تاریخی بیان کرد: منبع در تاریخ معاصر مسئله مهمی است؛ چرا که می‌توان به سوژه‌های خوب دست یافت. علی‌رغم اینکه مراکز تاریخ‌نگاری آرشیو بسیار قوی از عکس و فیلم و خاطره و… دارند، بخشی از تاریخ معاصر در این مراکز اسنادی محبوس شده و در حال خاک خوردن است. اسناد باید به‌سهولت در اختیار محققان قرار بگیرد و برای مسیر و شیوۀ پرپیچ‌وخم و هزینه‌بری که محقق باید از آن عبور کند تا اسناد در اختیارش قرار گیرد، باید چاره‌ای اندیشیده شود. در حوزه تبیین تاریخ برای قشر نوجوان در مدارس، کم‌کاری صورت گرفته است. شاید آموزش پرورش و نهادهای متولی دیگر مقصر باشند. باید از آموزش و پرورش نیز مطالبه صورت بگیرد و بسیاری از سوالات سادۀ دانش‌آموزان نیز پاسخ داده شود. این موضوع در راستای مقابله با تطهیر پهلوی حتماً موثر خواهد بود.
سعید فخرزاده، پژوهشگر و داور جایزه ادبی شهید اندرزگو، حمایت از نویسندگان را امری لازم دانست و گفت: اگر فردی بخواهد یک رمان قوی و منسجمی پدید آورد، باید از او در همه ابعاد حمایت شود. برخی از رمان‌نویسان خارجی که داستان‌هایشان را مطالعه می‌کنیم، دارای پژوهش‌های بیست ساله هستند. یعنی نویسنده ۲۰ سال پژوهش می‌کند تا یک رمان بنویسد که البته این رمان ماندگار می‌شود. وسعت انقلاب بسیار زیاد است و ابعاد عظمت انقلاب به‌قدری بزرگ است که نیازمند به لشگرهای فرهنگی است. ما لشگرهای فرهنگی خودمان را فراموش کردیم. ما باید نویسندگان را نیز ترغیب کنیم. دبیرخانه جایزه باید افرادی که دغدغه تبیین شرایط حکومت و دوران پهلوی را دارند، منسجم و تقویت و هماهنگ کند.
جایزه شهید اندرزگو ماحصل تجمیع قوای جبهه انقلاب است
در پایان مهدی سلیمانی، قائم‌مقام مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه از سال ۹۵ که جایزه شهید اندرزگو شکل گرفت تا امروز بیش از هزار عنوان کتاب درباره تاریخ انقلاب و مقابله با تحریف تاریخ پهلوی نگاشته شده است گفت: این ماحصل همت جریان نویسندگی و نشری انقلاب و تجیمع قوای این جبهه بوده است. بیشترین هجمۀ دمشن به مخاطب نوجوان است؛ ولی ما در این حوزه همچنان دچار ضعف هستیم که باید برای آن به‌طور جدی وارد عمل شویم. در بسیاری از موضوعات و زوایای جدید مانند کتاب طنز نیز باید ورود پیدا کنیم تا دامنه مخاطبمان را بتوانیم افزایش دهیم. مراکز تاریخ‌نگاری مانند مرکز تاریخ معاصر ایران اعلام آمادگی کرده‌اند که اگر نویسنده‌ای نیاز به اسناد و سوژه دارد، می‌توانند همکاری مشترک داشته باشند و این اسناد را در اختیار نویسندگان قرار دهند. امیدواریم به برکت این نشست‌ها و همکاری و همدلی بین عناصر مختلف جبهه انقلاب بتوانیم مسیر حقی را که در پیش گرفته‌ایم، به بهترین شکل طی کنیم و تلاش‌های این جمع مورد رضایت الهی قرار بگیرد.
در پایان این نشست نویسندگان و ناشران حاضر از بخش‌های مختلف موزه عبرت ایران بازدید کردند.
نظر شما