به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در همدان، سید شبیر میرسنجری در کارگاه آموزشی پیوند شعر و موسیقی و کارگاه بنیان‌های نظری موسیقی ایرانی که در حاشیه جشنواره شب‌های موسیقی هگمتانه در شهرستان ملایر برگزار شد، اظهار کرد: در موسیقی ایرانی با یک مجموعه مواجهیم که به آن ردیف گفته می‌شود که شامل هفت دستگاه و پنج آواز است و هر کدام از دستگاه‌ها و آوازها زیر مجموعه برخی از دستگاه‌های کوچکتر شامل نغمات و آهنگ‌هایی هستند که به آن گوشه گفته می‌شود.

این مدرس دانشگاه در موسیقی ادامه داد: این مجموعه موسیقی مانند کتابخانه‌ایی است که اسم آن ردیف است و یک سری کتاب داریم که به آن دستگاه گفته می‌شود و زیر مجموعه‌اش آواز است.

سیدشبیر میرسنجری گفت: دستگاه‌ها شامل شور، ماهور، چهارگاه، همایون، نوا، سه‌گاه، چهارگاه، راست و پنج‌گاه می‌شود و آوازها شامل؛ دشتی، ابوعطا، افشاری، بیات ترک، بیات اصفهان است.

وی افزود: هر کدام از کتاب‌ها می‌توانند یک سری فصل‌ها داشته باشند مثل فصل درآمد، فصل دلکش، فصل زابل و حتی بعضی از فصل‌ها می‌تواند جزءهای ریزتری مثل درس اول، درس دوم داشته باشد که به این فصل و درس‌ها گوشه گفته می‌شود.

میرسنجری افزود: در این ساختار پیچیده و متفاوتی که به آن دستگاه می‌گوییم و ویژه موسیقی ایران است هر گوشه یک ساختار و یک المان دارد که در این کارگاه بیان کردیم چطور شکل می‌گیرد، ساختارش چگونه است و اصول آن به چه شکلی است که این شخصیت را می‌گیرد، درست مثل هر زبانی که قواعد و دستور زبان مختص به خود را دارد.

وی با اشاره به تاریخچه مسائل نظری موسیقی ایرانی بیان کرد: در زمان قدیم نوازنده‌ها به عنوان اهل عمل موسیقی کمتر به مباحث نظری می‌پرداختند و موسیقی‌شناس‌ها و افرادی که به مباحث نظری می‌پرداختند کمتر اهل نوازندگی بودند و این دو با هم فاصله داشتند.

میرسنجری افزود: در دوره صفویه و پیش از آن کتاب‌هایی در موسیقی ایرانی توسط موسیقی‌شناسان، موسیقی‌دانان و دانشمندان آن زمان از جمله فارابی، عبدالقادر مراغه‌ای، صفی‌الدین ارموی نوشته شده که مباحث نظری را مشخص می‌کرده اما پس از آن در یک دوره اطلاعات چندانی در دست نیست که چه اتفاقی افتاده است.

وی ادامه داد: در دوره قاجار نوازندگان جنبه نظری متد مشخصی برای تعریف ساختار دستگاه‌ها و گوشه‌ها نداشتند تا اینکه حدود ۸۰ سال پیش استاد وزیری یک سری روش را پیشنهاد می‌دهد و بعد از آن نظریه‌های مختلفی ارائه می‌شود تا دستگاه و موسیقی ایرانی را بهتر بشناسیم و درک کنیم.

میرسنجری در این کارگاه با اینکه در مورد نوازندگی صحبت نمی‌کنیم اما برای همه افراد علاقمند به موسیقی با هر سازی که می‌نوازند و آوازی که می‌خوانند می‌تواند مفید و کاربردی باشد.

وی بیان کرد: به عنوان یک نوازنده موسیقی باید قواعد و دستور زبان موسیقی کلاسیک یا موسیقی دستگاهی ایران را بشناسند و درک و شناخت بهتری نسبت به موسیقی ایرانی داشته باشد.

میرسنجری تصریح کرد: باید نوازنده در وهله اول به عنوان یک مخاطب بفهمد که چه اتفاقی می‌افتد بنابراین کمک می‌کند که اجرا و بیان بهتری داشته باشد و به خلاقیت در موسیقی ایرانی کمک می‌کند که به عنوان یک آهنگساز یا زمانی بخواهد بداهه‌پردازی یا بداهه‌نوازی کند با این دانش کارهای جدیدتر و بهتری می‌تواند ارائه دهد و از تکراری بودن جلوگیری می‌شود.

وی در پایان گفت: در روش و اصولی که در این کارگاه ارائه دادیم از اطلاعات قدیم و از تئوری‌هایی که اساتید در طول این چند سال ارائه کردند، همچون استاد وزیری، استاد خالقی، استاد مجید کیانی، استاد برکشلی، استاد داریوش طلایی و دکتر هومان اسعدی استفاده کردیم تا به یک قواعد کلی منطبق با موسیقی ایرانی دست یابیم.