به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ محمدرضا سنگری در آبین رونمایی از کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان» که دوم اسفند ۱۴۰۲ در تالار سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد، گفت: انتشار این کتاب اتفاقی ارزنده است که باید آن را به فال نیک گرفت. نویسنده قلم و زبان خاصی دارد و توانسته در بین مخاطبان جای خود را باز کند. موضوع چگونگی گسترش ایده اولیه در فیلم‌نامه و داستان باید مورد توجه اهل تحقیق قرار گیرد. کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان» با این سوال آغاز می‌شود که ایده اولیه داستان از چه جنسی است و با چه هدفی مورد توجه نویسنده قرار می‌گیرد؟ ما پیش از این کتاب سلول بنیادین داستان نوشته محمدرضا سرشار را داریم که خصوصیت اصلی این کتاب را باید در مخاطب و رویکرد آن‌ها دانست. مخاطب این کتاب داستان نویسانی هستند که برای نوشتن داستان خود به دنبال یافت سوژه خواهند بود. لذا مسئله اصلی این کتاب سوژه‌یابی یا ایده‌یابی است. اما از انجا که تا خود ایده روشن نشود، ایده‌یابی نیز مشخص نخواهد شد به این مقوله نیز به نحو مختصری پرداخته شده است.
این منتقد ادبی ادامه داد: تحقیق حاضر با معرفی روش‌شناسی تقصیر در پاسخ به پرسش چگونگی تجزیه روایت داستانی به جوانب بنیادین آن و تفکیک جوانب از ارکان، اجزاء، ابزارها و عناصر این امکان را فراهم می‌آورد تا در فرایندی مرحله‌مند، جوهره اصلی روایت داستانی استخراج شود. بدین ترتیب موضع کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان» به عنوان محصول نهایی کاربست فرایند تقصیر فراهم می‌شود.
مهدی کاموس در این نشست ابراز داشت: کتاب تئوریک در زمینه فلسفه ایده اولیه داستان با این حجم واقعاً ارزشمند است. اولین اثری که از شاکری خواندم «عریان در برابر باد» بود که در همین انتشارات سوره مهر چاپ شده بود. نویسنده آثار ارزشمند دیگری در حوزه مانایی و میرایی ادبیات دفاع مقدس، ادبیات سیاه دفاع مقدس تولید نموده است که در حوزه نظریه ادبی در خور توجه هستند. پیشنهاد می‌کنم یک اصطلاح‌نامه در انتهای کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان» درج شود. همچنین جای نمایه در انتهای کتاب خالی است. قطع و فونت کتاب خوب است. جایگاه ایده اولیه در میان عناصر داستان و نسبت و مناسبات آن با علل اربعه روایت داستانی مورد توجه نویسنده قرار گرفته است و علت صوری شکل‌دهنده روایت است، بنابراین علت صوری آن‌چیزی است که هیئت داستان به واسطه آن محقق می‌شود.
وی افزود: در این کتاب شاکری مطرح می‌کند که تأمل در ماهیت ایده اولیه، جایگاه آن را در هندسه معرفتی از لطیفه‌ای ذوقی به عنصری رکنی ارتقا می‌بخشد. تا جایی که باید گفت، نظریه‌پردازی، نقد و آموزش داستان منوط به کشف و تحلیل ایده است.
حجت‌الاسلام مهدی جهان در این نشست گفت: فلسفه‌نویسی کار پیچیده‌ای است و فلسفه مضاف نیز شرایط خاص خودش را دارد. ما در فلسفه مضاف، مسائل کلی علی و معلولی را مورد توجه قرار می‌دهیم. در حقیقت در فلسفه مضاف دو محور کلان علم و موضوعات آن وجود دارد. ایده اولیه حاکی از ظهور یک پدیده برای ذهن در جهت ارائه و تولید است. اگر این ایده در ادبیات باشد، منجر به آفرینش ادبی می‌شود. نسبت فصول کتاب کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان» متوازن نیست و بهتر است نویسنده آن را مورد بازنگری قرار دهد. باید به این سوال مهم بیندیشیم که یک کار هنری از کجا شروع می‌شود؟ در سینما این عنوان با مفهوم بازنمایی گره خورده است و تعبیر نزدیک دیگری که در این زمینه می‌توان ذکر کرد محاکات است که موازی با ایده اولیه مطرح می‌گردد.
احمد شاکری، نویسنده کتاب نیز در این نشست گفت: یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های پرداخت به چنین مباحثی در حوزه فلسفه روایت، فهم ماهیت روایت و در نتیجه نسبت آن با مقوله دین و تبیین ادبیات داستانی دینی یا ادبیات داستانی انقلاب است. طبعاً چنین نسبتی جز با شناخت طرفین نسبت محقق نخواهد شد. و شناخت طرف ادبیات یا روایت داستانی از اهم مباحثی است که در شناخت لایه‌های آن تنزل پیدا می‌کند. در این کتاب به پرسش‌هایی از این دست برمی‌خوریم که داستان دینی در چه سطحی متصف به وصف دینی می‌شود؟ به تعبیری ماهیت دینی برای ادبیات در چه سطحی از روایت قابل فرض است؟ آیا در سطحی که هنوز درون‌مایه به واسطه عدم تمامیت روایت محقق نشده است می‌توان روایت (ایده اولیه) را متصف به دینی کرد؟
این نویسنده پیشکسوت تأکید کرد: بحث دیگری که جنبه آفرینشی و کاربردی بسیار با اهمیتی دارد، مقوله چگونگی و کجایی داستان است. اینکه داستان از کجا می‌آید در ایده اولیه و در ضمن بحث از ایده‌یابی قابل بیان است. تردیدی در این نیست که فهم ایده‌یابی و اینکه اثر روایی در کوچک‌ترین کمیت خود و اولین مراحل شکل‌گیری اش از کجا می‌آید و چگونه شکل می‌گیرد، نیازمند شناخت ایده اولیه یا همان کمیت ابتدایی است.
محمدحسن شاهنگی در انتهای این نشست گفت: تعیین ماهیت و واکاوی و دسته بندی خصائص ایده اولیه، گامی نخست در جهت ورود به چیستی بطون روایت و جوانب و لایه‌های آن خواهد بود. از این منظر، فلسفه ایده اولیه خود یکی از موضوعات اساسی در نیل به فلسفه روایت و پس از آن فلسفه ادبیات داستانی انقلاب اسلامی است. نگارنده کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان»، با این فرض اولیه که ادبیات داستانی کشورمان بخصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد مرحله نوزایی و تغییر و تحول شده و در مرحله گذار از تجربه ابتدایی به سمت اسلوب و صورت آرمانی است، رویکرد پیش‌بینی را در پژوهش فلسفه ایده اولیه برگزیده است. از این مجرا ایده اولیه متوقع را به مثابه امر مفروض و موجود ذهنی برای شکل مطلوب ادبیات داستانی معیار مورد واکاوی قرار داده است.
در پایان، مراسم رونمایی از کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان» انجام شد.
نظر شما