معصومه مرادی شاعر، نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات کودک به مناسبت سالروز بزرگداشت سعدی شیرازی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شیراز گفت: به نظر من سعدی علیه الرحمه از شاعران بزرگی است که تاثیر شگرفی در حفظ زبان فارسی و به تبع آن در حفظ هویت ملی داشته است. چرا که هویت ملی در گرو حفظ زبان فارسی است.
این شاعر و نویسنده شیراز تاکید کرد: از دست رفتن این زبان غنی قطعاً باعث از دست رفتن بخش اعظمی از هویت ملی ما می‌شود، چرا که تاریخچه تمدنی ما چه از نظر ملی و چه مذهبی در پیوند با این زبان است.
وی افزود: سعدی به خوبی و با تسلط به علوم ایرانی و اسلامی این واقعیت را می‌داند و در زمان خود می‌تواند با حفظ زبان و استفاده از یک زبان فارسی متعادل و معیار این زبان را احیا کند. زبانی که در یک بازه از زمان در دست بعضی از ادبای درباری انحراف‌هایی پیدا کرده و به سمت گزافه‌گویی و درازگویی و پیچیده‌گویی رفته است. سعدی آن را به سمت زبان معیار و زبان مردم برگردانده البته نه زبان سست و بی مایه، اتفاقاً زبانی که در عین روانی و پرمایگی بسیارغنی است. خصوصاً در گلستان سعدی ما این زبان را می‌بینیم تا جایی که امروزه هم وقتی ما اشعار و متون سعدی را می‌خوانیم مثل این است که دیشب سروده شدند و برای ما احساس غریبی ایجاد نمی‌شود.
این پژوهشگر حوزه ادبیات که درس و بحث‌های شیرینی در دانشگاه شیراز دارد، تصریح کرد: شنیدن این اشعار و حکایت‌ها حس همذات پنداری قوی در مخاطب ایجاد می‌کند. البته به استثنای واژگانی که به مقتضای زبان حذف شدند یا ساختارهای نحوی که در گذر زمان تغییر و تحول پیدا کردند و این هنر سعدی در احیا و حفظ زبان است.
مرادی، شاعر و نویسنده، موسس و دبیر انجمن شعر و داستان که از آثار وی می‌توان به «روی دوش ابر»، «با پرستوهای صلح»، «نی‌نی گیلاسی» و «خاتم سلیمانی» اشاره کرد با تاکید بر نقش سعدی در حفظ زبان فارسی ابراز داشت: یکی از مهمترین کارهایی که سعدی انجام داده و ما می‌توانیم از او الگو بگیریم توجه به هویت ایرانی اسلامی است. بهترین زمانی که ما می‌توانیم این هویت را در وجود انسان پررنگ کنیم دوره کودکی است.
وی ادامه داد: در گلستان و بوستان ما حکایت‌هایی می‌بینیم که قابلیت دارند با مخاطب کودک و نوجوان ارتباط برقرار کنند. پژوهش‌هایی هم در این حوزه در دانشگاه‌ها و در مقاله‌های علمی، پژوهشی صورت گرفته که از نظر مخاطب‌شناسی ببینیم این حکایت‌ها با دنیای کودکان چقدر آشنایی دارد؟
وی گفت: در نتیجه پژوهش‌ها مشاهده شد برخی حکایت‌های سعدی زبان ساده‌ای دارد. برخی دقیقاً دنیای کودکانه دارد و کودک می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند چنانکه در مکتب‌خانه‌ها هم گلستان تدریس می‌شده است. همین الان هم در مدارس بخش‌هایی از بوستان و گلستان بنا به ذوق مخاطب تدریس می‌شود.
وی افزود: این قابلیت بوستان و گلستان باعث شده آثار زیادی هم از روی آثار سعدی بازنویسی شود. اما اینکه چرا ما به عنوان مادرو پدر و مربیان کودک از این ظرفیت غنی استفاده نمی‌کنیم جای سوال است، چرا ما با این هدف که ارتباط برقرار کردن با گنجینه قوی ادبیات گذشته که همراه خودش مفاهیم روانشناسی، جامعه شناسی، تاریخی دینی، ادبی و علوم مختلف کشورم را دارد در اختیار کودکم قرار نمی‌دهم که هویتش را با قصه‌گویی و حتی متن‌خوانی بسازم؟
مرادی با اشاره به قالب‌های گوناگون معرفی این گنجینه‌ها به کودکان ادامه داد: ما می‌توانیم متونی که واژه‌های دشوار ندارد برای بچه‌هایمان بخوانیم و با همین کار ساده انس و الفتی بین کودک و یک دانشمند، یک فقیه، یک ادیب گرانمایه، یک شخصیت ارزشمند و یک روحانی برجسته و عارفی چون سعدی ایجاد کنیم و هویت ملی کودکمان را تقویت کنیم. این کار باعث می‌شود فرزند من در دراز مدت دچار خودباختگی فرهنگی و هویتی نشود.
این شاعر و نویسنده بیان کرد: اگر قرار باشد در تهاجم فرهنگی با بسیاری از الگوهای بیگانه مواجه شود، خیلی زود خود را تسلیم نکند. بداند که هویتی غنی‌تر از بسیاری از کشورها دارد و دانشمندی در تاریخ خود دارد که نزدیک به هزار سال است در تاریخ کشور ایران و تاریخ کشورهای وسیع در حوزه تمدنی اسلام و زبان فارسی مثل عثمانی، هندوستان تاجیکستان و بسیاری کشورهایی که بازبان فارسی صحبت می‌کنند، توانسته اثرگذار باشد و آثارش هنوز خوانده می‌شود و زنده و ماندگار است.
برای معرفی مفاخر به نسل امروز می‌توان از قالب‌های متنوعی مثل بازی و انیمیشن بهره برد
این استاد دانشگاه با اشاره به قالب‌های متنوع مثل قصه و انیمه و بازی برای ارتباط گیری موفق با نسل امروز خاطرنشان کرد: با این همه گنجینه ارزشمند و ظرفیت‌های غنی به‌نظر می‌رسد متولیان فرهنگی و حتی ما مادر و پدرها در هویت‌سازی کوتاهی کردیم.
وی ادامه داد: ما می‌توانیم برای معرفی مفاخری چون سعدی شیرازی انیمیشن‌های خوب و یا بازی‌های خوب و قوی داشته باشیم. همچنین عروسک سازهای توانمندی داریم که در این زمینه می‌توانند فعالیت کنند. گروه‌های توانمندی در حوزه ساخت بازی داریم. باید به فعال کردن این ظرفیت‌ها فکر شود و از آنها استفاده شود تا در بزنگاه‌های خاص فرهنگی و مناسبت‌ها دچار دستپاچگی نشویم و دستمان پر باشد. با این فعالیت‌ها علاوه بر احیای مصادیق فرهنگی که گاهی به فراموشی سپرده شده می‌توانیم یک سپر مستحکم امنیتی و هویتی برای حفاظت نسل های امروزی و آینده بسازیم که در معرض آسیب جدی قرار گرفته‌اند.
نظر شما