سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): عمارت مسعودیه یکی از بناهای تاریخی ایران است که در تهران واقع شده است. بسیاری از ساختمان‌های فرهنگی کشور در عمارت مسعودیه بنا شد که یکی از آنها نخستین کتابخانه و موزه ملی ایران است که در گوشه‌ای از این عمارت ایجاد شد. درباره چگونگی شکل‌گیری و تاریخچه نخستین کتابخانه در این مکان گفته شده است که انجمن معارف در سال ۱۳۰۴ یکی از اتاق‌های عمارت را به عنوان کتابخانه مورد استفاده قرار داده و به این صورت نخستین کتابخانه رسمی ایران شکل گرفت و کار خود را شروع کرد کتابخانه‌ای که رکن اساسی و آغازین کتابخانه ملی بود محسوب می‌شد.

این عمارت میزبان نشست رسانه‌ای شهاب طلایی، مدیرعامل صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی بود که به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی برگزار شد. در این نشست شهاب طلایی، مدیرعامل صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی با ارائه گزارش از عملکرد این صندوق در سال گذشته گفت: امیدوارم امسال بتوانیم روز «حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی» را در تقویم رسمی کشور ثبت کنیم و همانند هفته میراث فرهنگی هفته احیاء بناها و بافت ها و محوطه های تاریخی را داشته باشیم.

شهاب طلایی درباره مرمت مدرسه دارالفنون گفت: دارالفنون نخستین مدرسه رسمی ایران که تحت مالکیت وزارت آموزش و پرورش است و هزینه مرمت دارالفنون هزار میلیارد است. بقیه مدارس در سایر استان‌ها نیز که متعلق به آموزش و پرورش هستند به همین گونه است؛ مرمت و احیای اینها نیاز به قانون ندارد و نهادها با مصوبه دولت می‌توانند آنها را به صندوق بسپارند، این موضوع در توان آموزش و پرورش و در اولویت این نهاد نیست و نیازمند پیگیری از سوی رسانه‌هاست.

وی بیان کرد: هسته اولیه شکل‌گیری صندوق توسعه و احیاء احیای بناهای تاریخی بود و از سال ۸۶ موضوع فرش دستباف و صنایع دستی به آن اضافه شده است. سال گذشته یکی از بهترین سال‌های تاسیس صندوق بود و به لطف خدا و حمایت وزیر میراث فرهنگی صندوق بالاترین میزان همکاری و تفاهم را با معاونت میراث فرهنگی در ۱۷ سال گذشته داشته است، سیاستی در صندوق اجرا نمی‌شود که مدیرکل استان و مدیران ستادی و معاونان در جریان نباشد، البته آنچه باعث شد صندوق به اهداف خود نرسد عدم همکاری و تعارضی بود که با بخش های میدانی و استانی وزارتخانه اتفاق افتاده است.

شهاب طلایی بیان کرد: سال گذشته صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی حدود ۱۷۶ بنا را به مزایده گذاشت و ۴۷ بنا را برای احیا به بخش خصوصی برای سرمایه گذاری واگذار کرد؛ امسال تلاش داریم ۱۰۰ بنای تاریخی را با مشارکت بخش خصوصی و مردم احیا کنیم که در همین راستا حدود ۳۶۰ میلیارد تومان جذب سرمایه و همین موضوع سبب شد هزینه های دولت را در امر احیا، حفاظت و بناها کاهش دهیم.

مدیر صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی یادآور شد: در سال گذشته ۲۵ سفر استانی به ۱۸ استان انجام شد و به این نتیجه رسیدیم که از تهران نمی‌شود به صورت تهرانیزه برای استان‌ها برنامه‌ریزی کرد، مسایل استان‌ها با یکدیگر متفاوت است، هر چقدر با جوامع محلی همکاری داشته باشیم در اجرای برنامه‌ها موفق‌تر خواهیم بود. در سال گذشته در ۳ استان مزایده بناها انجام شد و امسال هم هر استانی بخواهد مزایده را در همان استان انجام می‌دهیم.

۱۰۰ بنای تاریخی با مشارکت مردم در سال ۱۴۰۳ احیا می‌شود

طلایی فزود: در اردیبهشت سال گذشته که به صندوق آمدیم، واگذاری بیش از ۳۰ بنا به هر دلیلی متوقف شده بود ولی اکنون تعیین تکلیف شدند. مرداد ماه سال گذشته ما روی صندوق مطالعه کرده بودیم چون در مرکز پژوهش‌های مجلس نیز بودم و می‌دانستم که صندوق چه مشکلاتی دارد؛ یکی از اقدامات تعیین تکلیف شهرداری‌ها بود که به آنها ابلاغ شد موضوع تعیین کاربری بناها از شمول مالیات شهرداری‌ها معاف خواهد بود در این راستا وزارت کشور کمک کرد؛ تا کنون هیچ‌کدام از کارمندان صندوق کد شناسه به عنوان کارمند نداشتند پیش زمینه آن بود که ساختار صندوق تدوین شود و به تأیید هیأت امنا برسد الان کارها انجام شده است.

وی با اشاره به تعیین وضعیت استخدامی نیروهای صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی در سازمان استخدامی کشور گفت: کارمندان صندوق پس از ۱۷ سال در سازمان استخدامی شناسه کاربری نداشتند که این موضوع مرتفع شد، فعالان صنایع دستی برای هویت و تاریخ کشور فعالیت می کند و باید برای حقوق دستمزد آنها اقداماتی را انجام دادیم و تغییر و تحولاتی در پرداخت‌ها انجام شد.

طلایی بیان کرد: صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی تنها مرجع واگذاری و رسیدگی به بناهای تاریخی معرفی شده است؛ در همین راستا امسال ۱۸۶ بنای روستایی را با همکاری بنیاد مسکن و وزارت مسکن و راه و شهرسازی نوسازی و تعیین تکلیف می کنیم تا مردم بتوانند در احیای آنها مشارکت کنند. همچنین صندوق بنا دارد امسال پیمانکاران و شرکت‌های مرمتی را ارزیابی کند تا واگذاری‌ها از انحصار طلبی بیرون بیاید.

طلایی درباره واگذاری ارزش گذاری بناهای تاریخی به صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی گفت: یکی از مهمترین کارهایی که صندوق می تواند پیش قراول آن باشد، ارزش گذاری املاک تاریخی نه تنها برای املاک تاریخی بلکه برای املاک مردم است. ما بنیه کارشناسانی که با قاطعیت اعلام کنیم که این ملک این قدر ارزش دارد را در کشور نداریم. بنای تاریخی زیادی در صندوق داریم اما ارزش آنها را نمی‌دانیم ولی حتماً دارایی ما بیشتر از صندوق‌های دیگر است؛ باید به سمت ارزش گذاری بناهای تاریخی برویم، طبق مصوبه هیأت وزیران ۳ هزار بنا در مالکیت صندوق احیا است.

مدیر صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی با اشاره به اینکه دستگاه‌های دولتی مالکیت ۲۷۰۰ بنای تاریخی را در اختیار دارند، گفت: ماده ۱۰۰ برنامه ششم دستگاه‌ها را مکلف کرده که بناها را از بودجه خودشان مرمت کنند و وزیر میراث فرهنگی در همین راستا دو نامه به دستگاه‌ها ارسال کرده تا اقدام کنند اما در عمل می‌بینیم نتیجه مثبتی نداشته است به همین دلیل قصد داریم با دستگاه‌ها وارد تعامل شویم و با حفظ مالکیت دستگاه‌ها، صندوق هم وارد شود. در همین راستا یکی از دستگاه‌ها مجموعه‌ای از املاک خود را واگذار می‌کند و در هفته میراث فرهنگی از آن رونمایی می‌شود.

طلایی تاکید کرد: رویکرد صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی مشارکت مردم است یعنی هزینه‌ای در دولت و برای احیای در اختیار صندوق قرار نمی‌گیرد. از این به بعد مشارکت مردم و قراردادهای مرتبط با واگذاری بناها از طریق صندوق انجام می دهد. ۵۰ بنای تاریخی در اختیار ادارات استانی است و بنا نداریم که با خانواده خودمان دچار چالش شویم تا زمانی که از طریق برنامه ریزی ستاد، استان ها تعیین تکلیف نشود ما نمی توانیم ورود پیدا کنیم.

مدیر صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی درباره وضعیت کاروانسرهای ثبت جهانی شده در این صندوق ابراز کرد: ۳۴ کاروانسرا در مصوبات قبلی دولت بحث مشارکت پذیری آنها به صندوق واگذار شده و نگاه ما به همه کاروان سراهاست؛ سال گذشته ۳ کاروانسرا را در استان های بوشهر، لرستان و اردبیل به مزایده گذاشتیم ولی هیچ سرمایه‌گذاری قبول نکرد. امسال تلاش داریم چندین کاروانسرا را برای مشارکت مردم به مزایده بگذاریم. آنچه در مزایده بیشتر مورد توجه قرار می گیرد، صلاحیت و اهلیت افراد است. هر قدر مشارکت مردم را در امر احیای بناهای تاریخی داشته باشیم، به اهداف ترسیم شده خود نزدیک‌تر می‌شویم. امسال پنج کاروانسرا ثبت جهانی را در پنج نقطه کشور بر اساس سبک معماری به مزایده می گذاریم، یکی از این کاروانسراها، کاروانسرای تی تی است که مزایده آن را اردیبهشت ماه اعلام می‌کنیم.