به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «جاسوس» با عنوان فرعی محمدرضا سعادتی عضو تیم رهبری سازمان مجاهدین خلق به روایت اسناد به کوشش امیرعلی آزادی از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است. این کتاب در سه فصل اصلی به بررسی موضوعاتی همچون تولد، بازداشت. انقلاب، بازجویی، اعتراف، حبس، اعدام و تعدادی زیربخش در هر فصل اصلی پرداخته است. کتاب جاسوس در پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در غرفه خبرگزاری کتاب ایران معرفی و بررسی می شود.

وجود انبوهی از اسناد و مدارک مرتبط با اشخاص، گروه‌ها و تحولات انقلاب اسلامی ایران، نیازمند همت والای مورخان و پژوهشگران است تا آنها را پالایش و زوایای نامکشوف تاریخ معاصر ایران را آشکار سازند. بر این اسناد و مدارک، اگرچه گاه زمانی طولانی گذشته اما به رویدادهایی معطوف است که به لحاظ تقویمی چندان از ما دور نیستند. در این میان بسیاری از این رخدادها، هم به دلیل برخورداری از ویژگی موضوعی و حساسیت تاریخی و هم به واسطه نقشی که افراد خاص در آنها ایفا کرده‌اند و سرانجام، دلیل توطئه دشمنان پیدا و پنهان مشمول زمان نشده و از حیطه توجه تاریخ‌نویسان و پژوهشگران خارج نمی‌شوند.

در طول بیش از چهل سال عمر انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی با مسائل امنیتی و جاسوسی متعددی مواجه شده است. کتاب حاضر به یکی از مهم‌ترین و پرتنش‌ترین پرونده‌های امنیتی تاریخ انقلاب اسلامی پرداخته است. محمدرضا سعادتی که پرونده و ماجرای دستگیری تا اعدام او در این کتاب به تصویر کشیده شده است، اولین متهم جاسوسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. از این حیث، ماجرای سعادتی به عنوان اولین درگیری جمهوری اسلامی با پرونده جاسوسی، به لحاظ تاریخی و سیاسی بسیار مهم و نیز برای خواننده علاقه‌مند به تاریخ جالب توجه است.

محمدرضا سعادتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی هفت سال در اوین زندانی بود و در آبان ۱۳۵۷ با توجه به شرایط بحرانی رژیم شاه، از زندان آزاد شد. او در اردیبهشت ۱۳۵۸ پس از گذشت حدود سه ماه از پیروزی انقلاب، درحالی‌که پرونده سرلشکر مقربی، جاسوس شوروی در رژیم پهلوی، را برای تحویل به دبیر اول سفارت شوروی به همراه داشت، در محلِ قرار دستگیر شد. سازمان مجاهدین قصد داشت با تحویل پرونده‌ی سرلشکر معدوم مقربی، یکی از حیاتی‌ترین گره‌های جاسوسی شوروی را در ازای دریافت سلاح و تجهیزات و اطلاعات درباره‌ی فعالیت‌های سازمان سیا در ایران باز کند. پس از دستگیری سعادتی، سازمان با تمام قوا برای پاک‌کردن لکه‌ی ننگ جاسوسی به میدان آمد و از تمام پشتوانه‌ها و ظرفیت‌های تبلیغاتی خود استفاده کرد تا وجهه‌ی خود را در میان مردم انقلابی بازسازی کند و کادر مرکزی خود را از اتهام جاسوسی و بدنامی نجات دهد.

سرانجام پس از کشاکش‌های فراوان، سعادتی با رأی دادگاه به جرم جاسوسی به حبس محکوم شد. اما در حالی‌که دوران محکومیتش در زندان سپری می‌شد، شرایط کشور و اتفاقات و فعالیت‌هایش در داخل زندان، سرنوشت اعدام را برای او رقم زد.

اردیبهشت ماه ۵۸، دستگیری محمدرضا سعادتی، عضو سرشناس سازمان به اتهام داشتن ارتباط ویژه اطلاعاتی و جاسوسی با عوامل کا.گ.ب و سفارت شوروی سابق در تهران فضای ملتهبی را در پی داشت و باعث شد سازمان، باطن مواضع خود در رویارویی با نظام را آشکار سازد و مسئولان سیاسی امنیتی و نظامی را هوشیار کرد که سازمان را «نامحرم» تلقی کنند. ۲۳ خرداد ۵۸، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی برخی اسناد و خلاصه گزارش مأموریت سعادتی و بخشی از اظهارات وی در بازجویی را منتشر کرد.

پس از پیروزی انقلاب، سازمان مجاهدین، از طریق ولادمیر فیسینکو که از افسران رزیدنسی و از کارشناسان مسائل ایران محسوب می‌شد با حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی مرتبط شد و مذاکراتی را صورت دادند. مذاکرات با حضور ولادمیر کوزیچکین و اکثر اعضا و افسران کا.گ.ب در ایران انجام شد. در همین حین، سرویس اطلاعاتی شوروی، دریافت که سازمان به «آرشیو اسناد ساواک» دسترسی دارد. «وقتی این خبر را به مرکز منتقل کردیم، آن‌ها بلافاصله از خود واکنش نشان دادند و طی تلگرامی از مسکو، خطاب به ما چنین نوشتند: «بلادرنگ با مجاهدین تماس بگیرید و از آن‌ها پرونده سرلشکر مقربی در ساواک را بخواهید.» این درخواست روس‌ها توسط سعادتی در سازمان منعکس و از طریق اکبر طریقی که در دادستانی انقلاب کار می‌کرد، پیگیری شد.

کتاب «جاسوس» تدوین امیرعلی آزادی با ۴۹۳ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۳۳۰ هزار تومان از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی راهی بازار چاپ و نشر شده است.

سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از نوزدهم اردیبهشت ماه آغاز و تا روز بیست و نهم در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.

اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.