به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست مجموعه کتاب «صد سالگی حوزه علمیه قم» دوشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد. مصطفی پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در این نشست گفت: الحمدلله امسال هم شاهد برگزاری نمایشگاه کتاب با حضور نسبتاً خوب مردم هستیم. امیدواریم مردم از رویداد بزرگ فرهنگی نهایت استفاده را داشته باشند.

وی افزود: دهه کرامت را تبریک می‌گویم. امیدوارم از فرهنگ اهل بیت نهایت استفاده را ببریم. روایت حضرت امام رضا (ع) را در آستانه ولادت آن حضرت مرور می‌کنیم. حضرت می‌فرماید معارف ما را به دیگران برسانید. چون اگر مردم زیبایی کلام ما را ببینند از ما پیروی خواهند کرد. این نکته عمیق و دقیق است که انسان‌ها فطرت و طینت خوب و پاکی دارند و به دنبال پاک‌ترین‌ها می‌گردند. مهم این است که رویکرد خوب به آنها برسد. اگر رسید، فطرت و طینت خوب و پاک و حق‌طلب انسان‌ها از آن تبعیت می‌کند.

پورمحمدی بیان کرد: امام رضا به ما فرمودند اگر شما درست منتقل کنید، مردم با ما همدل خواهند شد. نمایشگاه کتاب و مطبوعات باید بازتاب خوبی‌ها و پیام‌رسان واقعیت و حق باشد و ذائقه مردم را به خوبی، حق و پاکی عادت دهد. اگر ذائقه‌ای خوبی را بچشد به دنبال بدی نمی‌رود. آنچه که امروز در دفاع از فلسطین و غزه می‌بینیم، صحنه‌ها بدون روتوش به افکار بخش بزرگی از جهان منتقل شده است.

وی گفت: با اینکه نسل امروز از گذشته‌ها فاصله دارد. همه نگرانی جهان مدرن از همین نسل است که فکر می‌کند رویکرد متفاوتی دارد. او اگر درستی را ببیند و بشنود، قضاوت درست می‌کند. با این جمله باز هم به کلام امام رضا (ع) برمی‌گردیم. امیدواریم نمایشگاه کتاب بستری باشد تا نویسندگان و پژوهشگران واقعیت‌ها را به خوبی بیان کنند.

پورمحمدی افزود: کتاب خوب الهام‌بخش است و نکات بد تجربه‌آموز. اما موضوعی که به عنوان یکی از موضوعات در مرکز اسناد مطرح است، تاریخ یکصد سالگی حوزه علمیه است. باید بررسی کنیم که قرن گذشته چگونه گذشت. یکی از موضوعاتی که در یکصد سال گذشته منشا خیر و برکت است و رویکرد مردم ایران در عرصه اجتماعی و سیاسی را شکل داد، حوزه علمیه است. زمین و آسمان راه خودش را دارد. اگرمی‌خواهیم زندگی را خوب بسازیم، نباید فقط به زمین نگاه کنیم. این نگاه، نگاه جمهوری اسلامی است. نمونه این طرز فکر هم در جهان حاکم است. جمهوری اسلامی یک پارادایم جدید ارائه کرد. اینکه زمین و آسمان قابل جمع است.

وی بیان کرد: مبدا این رویکرد یک اتفاق تاریخی است، به صورت تشکیل آموزش دین در ایران. تربیت و آموزش از خارج ایران به داخل ایران منتقل شد و نزدیک کانون سیاست قرار گرفت. قدرت اجتماعی هم پیدا کرد. تشکیل حوزه علمیه در داخل ایران و در قم است. جابجایی دو حکومت یعنی حکومت قاجار و حکومت بی‌ریشه پهلوی. این جابجایی با پایان جنگ جهانی اول طبیعی بود. این اتفاق تاثیر فوق‌العاده‌ای در عرصه سیاسی و اجتماعی بر جای گذاشت و تربیت‌شدگان قم منشا تاثیرگذاری در تاریخ منطقه و جهان شدند.

پورمحمدی گفت: ما سعی کردیم کتاب‌های مرتبط با این موضوع را از حاج شیخ عبدالکریم حائری به نام «حاج شیخ» که خطاب می‌شد، منتشر کنیم. سیر تحولات فکری و اجتماعی را در سه کتاب بازگو کردیم و چند کتاب شخصی نظریه سیاسی مثل شهید مطهری، شخص امام و مقام معظم رهبری با رویکرد سیاسی منتشر کردیم. اینکه رفتار با مخالفان حکومت چگونه باید باشد. روحانیت نقش تعیین‌کننده‌ای پیدا کرده است. آیا روحانیت نیاز به بازنگری دارد، که این موضوع در کتاب شهید مطهری بررسی شده است.

وی افزود: ده‌ها موسسه و مرکز تحقیقات بر روی این موضوع کار کردند و کار می‌کنند. ده جلد کتاب به نام یکصد سالگی حوزه منتشر شده است. فقط مراکزی که در این صد سال ایجاد شده، حرکت‌های بسیار موثری انجام دادند. در شخصیت‌پروری و تربیت کسانی که منشا خیر بودند دو بخش مورد توجه است و اهمیت دارد. کتاب‌های تاریخی مورد توجه است. کتاب‌های تاریخ و جغرافیا در سال گذشته ۷۸۶ هزار و ۲۲۷ جلد فروش داشته است که نشان می‌دهد، مورد توجه مخاطبین است.

پورمحمدی بیان کرد: جامعه روبه رشد باید پیشینه خود را بداند. پرداختن به تاریخ اهمیت زیادی دارد. ما امسال حدود ۴۰ عنوان کتاب چاپ کردیم. در سال‌های گذشته به دلیل رونق چاپ و ارزانی کاغذ ۴۸ عنوان در سال‌های گذشته به چاپ رسید. میانگین چاپ اکنون با میانگین سال‌های گذشته نزدیک به هم است. سعی کردیم که رو به جلو حرکت کنیم. میزان مراجعه و فروش کتاب هر چند مطلوب ما نیست اما رو به رشد است.

وی در ادامه گفت: رویکردهای جدیدی را اتخاذ کردیم، فکر می‌کنیم که بخش بزرگی حوصله خواندن کتاب‌های قطور را ندارد که باید به این نگاه‌ها هم احترام بگذاریم. سایت مرکز نیز فعال شده است. کتاب نقد هم مخاطبان زیادی دارد. بزرگترین مجموعه اسناد تاریخ معاصر در مرکز اسناد جمع شده که داریم اینها را بارگذاری می‌کنیم. با قوی‌ترین شبکه‌های موجود قرارداد بستیم که عملیاتی شده است. بازیابی و جستجو در اسناد که تحول بزرگی است، به آسانی امکانپذیر شده است. باید تحت وب و فضای اینترنت را عملیاتی کنیم. بحث نرم‌افزارهای هک و مخرب وجود دارد که داریم ضرایب امنیتی را هم بررسی می‌کنیم. قدرت جستجو ظرفیت خوبی به محققان ما خواهد داد. ان‌شاء‌الله درگاه تاریخ ایران در فضای اینترنت با مداخل بسیار زیاد که پاسخگوی نیاز امروز جامعه باشد، طراحی می‌شود و با جامعیت در اختیار ویکی قرار می‌گیرد.

پورمحمدی افزود: امیدواریم این کارها پاسخگوی نیاز جامعه به ارائه دقیق اطلاعات و مستند باشد و نقیصه شبکه‌های مجازی را برطرف کنیم. پس از این هر حرفی باید با سند ارائه شود. باشگاه تاریخ‌نگاران جوان را فعال و راه‌اندازی کردیم. پیشکسوتان با تاریخ‌نگاران جوان بنشینند و مباحثه کنند تا نیازهای امروز جامعه برطرف شود. خاطرات ۲۷۰ شخصیت جمع‌آوری شده است و بانک بسیار بزرگی از نظر تاریخ شفاهی است.

وی بیان کرد: بخشی از اسناد گذشته و اطلاعات دستگاه‌های رژیم گذشته را جمع کردیم، بخش‌هایی کامل نیست اما در حال کامل شدن است. بخش عمده مطبوعات ایران جمع‌آوری شده است که در بایگانی و کتابخانه‌ها و مراکز اسنادی وجود دارد. مسئله مهم جستجو و بازیابی است. تنها هوش مصنوعی و ماشین نرم‌افزار خوانش را نهایی کردیم. تست آن جواب داده است. بخش‌های زیادی کتاب، رسانه و خبرگزاری معتبر جهانی در تاریخ ایران از ۱۵۰ سال پیش مطلب نوشته‌اند، خیلی از اینها منتشر شده و یا منتشر خواهد شد. اینها اسناد بسیار خوبی برای فهم تاریخ معاصر است. اینها کمک می‌کند تا محققین با یک منبع بزرگ و مطمئن روبه‌رو باشند. مصاحبه‌ها قابل تبدیل به نوشتار است و تا حد قابل اطمینانی انجام شده که برای کار تحقیقاتی بسیار مهم است. فکر می‌کنیم اینها بسترهای خوبی برای تاریخ‌نگاری در کشور باشد. شاهد یک تحول بزرگ در حوزه تاریخ‌نگاری مستند برای جوانان کشورمان هستیم.

نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.

اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.