محمدرضا حسینی بهشتی استاد دانشگاه و ویراستار علمی کتاب «کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری؛ تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام» به بهانه رونمایی از جلد چهارم این مجموعه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، گفت: مجموع این کار شش جلد است. چهار جلد اول متن است که در آن با دو بخش روبه‌رو هستیم. حدود سه جلد و نیم آن به نفع مباحث تاریخی موضوعی است و نویسنده کتاب «یوزف فان اس» به وضعیت و سرگذشت کلام در پنج حوزه علوم اسلامی یعنی مصر، عراق، حجاز و شرق ایران می‌پردازد. این نحوه تقسیم‌بندی که در هر حوزه‌ای نحله‌های مختلف و نمایندگان آنها حضور دارند و آنها را در گفت‌وگویی با هم مواجه می‌کند یک نحوه ورود جدیدی به سنت کلام اسلامی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: گذشته از آن وقتی آرا نقد می‌شود، نویسنده تلاش کرده با دقت معلوم کند این اقوال دقیقاً چه هست و هیچ حرف کلی درباره نحله‌های کلامی نمی‌زند بلکه دقیقاً بیان می‌کند که چه کسی چه چیزی گفته است.
بهشتی یادآور شد: کتاب به لحاظ استناد کم نظیر است. نویسنده بیش از چهار هزار منبع از منابع اسلامی و عربی و دیگر منابع را زیرورو کرده و در مجموع توانسته است روی یک پشتوانه خوبی در این پژوهش دقت کند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: نقطه برجسته دیگر این کتاب همان‌طور که از عنوان آن برمی‌آید نگاه جامعه و کلام و ربط بین آنهاست. نویسنده بدون اینکه بخواهد صرفاً نگاه جامعه‌شناسانه را در پیش بگیرد اما در عین حال اهمیت مناسبت‌های اجتماعی و تاثیرات آن بر روی اندیشه کلامی را به خوبی دنبال کرده است.
ویراستار علمی کتاب «کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری؛ تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام» تاکید کرد: برای پژوهشگران و محققان کلام به‌ویژه افرادی که در این زمینه کار تخصصی انجام می‌دهند، این کتاب بدون تردید کتابی است که از کنارش نباید و نمی‌شود گذشت. امروز هر کاری بخواهد در این حوزه صورت بگیرد از اینجا به بعد باید پیگیری شود.
بهشتی افزود: هر کسی که این کتاب را مطالعه کند ممکن است در جاهایی با نویسنده موافق یا مخالف باشد اما نقد منصفانه و عالمانه این کتاب خودش زمینه‌ای برای پدید آمدن آثار خوب خواهد شد و نقطه عزیمت مناسبی فراهم خواهد آورد.
وی اضافه کرد: در کتاب ایده‌های خیلی خوبی برای کار در حیطه کلام مطرح شده و می‌توان طرح پرسش‌های خوب پژوهشی از این کتاب پیدا کرد. کتاب در اروپا به عنوان کتاب کلاسیک در حوزه علم شناخته می‌شود و ترجمه انگلیسی آن تقریباً پا به پای ترجمه فارسی در آمده و یک اثر متاسفانه نه چندان خوب به عربی ترجمه شده است و خیلی به کار ما نیامد، چون به نظرم رسید دقت و مطابقتی که متن فارسی توانست پیدا کند بهتر از برگردان عربی شده است و قدم‌های روی به جلوییی برداشته است.
نظر شما