سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - یوسف ملایی: «جنگجویان صلیبی» از آغاز جام جهانی در سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۹۰ تحت سلطه اتحاد جماهیر شوروی بودند و پس از آن از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۲ نیز به بزرگ‌ترین عرصه هنرنمایی فوتبالیست‌های جهان راه نیافتند.

یورو ۲۰۲۴ (EURO ۲۰۲۴) هفدهمین دوره رقابت‌های جام ملت‌های اروپا محسوب می‌شود. این بازی‌ها از تاریخ ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ تا ۲۲ تیر ۱۴۰۳ به میزبانی آلمان در حال برگزاری است.

گرجستان در مرحله گروهی با شکست ۳ بر یک مقابل ترکیه، با تساوی یک بر یک در مصاف با جمهوری چک و برد شیرین ۲ بر صفر در برابر پرتغال با ۴ امتیاز پس از پرتغال و ترکیه ۶ امتیازی به عنوان تیم سوم گروه به مرحله حذفی صعود کرد و توانست گل نخست را نیز در این مرحله وارد دروازه تیم قدرتمند اسپانیا کند اما سرانجام با نتیجه ۴ بر یک نتیجه را واگذار کرد و به خانه برگشت.

دولت گرجستان به افتخار عملکرد تیم ملی فوتبال این کشور در یورو ۲۰۲۴، آتش بازی تماشایی را در کوه متاتسمیندا در تفلیس برگزار کرد. سرویس رسانه‌ای کابینه وزیران دولت گرجستان این رویداد را «معجزه» خواند. تیم ملی فوتبال گرجستان برای نخستین بار در تاریخ به مرحله پلی‌آف مسابقات قهرمانی اروپا راه یافت.

گئورگی گوِلِسیانی (زاده ۵ مه ۱۹۹۱ میلادی، تفلیس) مدافع میانی گرجستانی تیم فوتبال پرسپولیس در لیگ برتر خلیج فارس پس از درخشش در پرسپولیس، نخستین بازیکن خارجی تاریخ باشگاه پرسپولیس شد که سابقه بازی را در تورنمنت جام ملت های اروپا ۲۰۲۴ دارد. و از این حیث رکورددار در فوتبال ایران است. او آقای گل فصل ۰۲–۱۴۰۱ جام حذفی (۴ گل) و بهترین گلزن خارجی تاریخ پرسپولیس با ۱۶ گل زده است.

«نیرو در همبستگی است»

گُرجِستان، کشور چهار فصل، زیبا، گردشگری و تاریخی واقع در قفقاز جنوبی است که از غرب با دریای سیاه، از شمال با روسیه، از جنوب شرق به جمهوری آذربایجان و از جنوب با ترکیه و ارمنستان هم‌مرز است. پایتخت آن، شهر تفلیس است. مساحت گرجستان ۶۹ هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن در ژانویه سال ۲۰۲۱ بیش از ۴ میلیون نفر بوده است. گرجستان یک جمهوری متمرکز نیمه‌ریاستی است و حکومت آن از طریق دموکراسی نیابتی انتخاب می‌شود. و شعار آن‌ها «نیرو در همبستگی است».

کشور اورآسیایی

گرجستان یکی از کشورهایی است که در هر دو قارهٔ اروپا و آسیا قرار داشته و یکی از اهداف مقامات سیاسی این کشور، عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو است؛ که گرجستان در حال حاضر عضو ناظر در اتحادیه اروپا و ناتو است.

گرجی‌ها، مردم بومی گرجستان بوده و آن‌ها پیرو کلیسای ارتدکس گرجی هستند. گرجی‌ها به زبان گرجی کارتولی سخن می‌گویند که زبان رسمی کشور گرجستان است.

ارتباط فرهنگی ایران و گرجستان

ایبریای قفقاز (گرجستان) از هزاران سال همواره تحت نفوذ فرهنگی سیاسی و قومی هخامنشیان اشکانیان و ساسانیان بوده، بخصوص در زمان ساسانیان چهار خاندان بزرگ ایرانی تبار خسرویانی ها، گوارامی ها، نرسیانی ها و باگراتیونی ها با ازدواج و پیوند با سایر خاندان های بزرگ منطقه تاثیرات شگرفت و بزرگی در تحولات ایبریای قفقاز (گرجستان) داشته اند به طوریکه سلسله فرمانروایی‌ها و پادشاهی‌ها تا قرن نوزدهم میلادی همواره تحت تاثیر این خاندان‌ها بوده است.

فرهنگ غالب گرجستان فرهنگ مردم گرجی است که عنصر اصلی فرهنگ قفقاز بوده و وجوه مشترکی نیز با فرهنگ‌های سایر اقوام قفقاز داراست. فرهنگ گرجستان جزو غنی‌ترین فرهنگ‌های دنیاست.

ادبیات گرجی با قدمتی دو هزار و ۵۰۰ ساله

ادبیات گرجی قدمتی دو هزار و ۵۰۰ ساله دارد و چند سده پیش از میلاد عیسی پا به عرصهٔ وجود نهاده‌است. از قدیمی‌ترین آثار ادبی اصیل گرجستان تا دورهٔ معاصر عبارت است از یاکوب تسورتاولی تحت عنوان «شهادت شوشانیک» (سده پنجم) که اثری است هنری و مشحون از ایده وفاداری به میهن، سده‌های ۱۲–۱۳ میلادی، دوران ادبیات کلاسیک گرجی را تشکیل می‌دهد.

در این هنگام است که داستان عاشقانه به نام «ویسرامیانی» از سارگیس تموگولی و مجموعه داستان‌های مربوط به «آمیران دارجانیانی» نوشتهٔ موسه خونلی، منظومه‌های مدح و تحسین‌آمیز دربارهٔ «عبدالمسیح» اثر ایوانه شاوتلی و «تاماریانی» اثر چاخروخادزه به وجود آمدند.

پلنگینه پوش از شاهکارهای ادبیات بدیع و هنری جهان

نمونهٔ کامل فرهنگ کلاسیک گرجی در این دوره منظومه نبوغ‌آمیز شوتا روستاولی به نام پلنگینه پوش است که یکی از شاهکارهای ادبیات بدیع و هنری جهان است.

این منظومه، تعالی احساسات و عواطف بشری یعنی عشق، دوستی، مردانگی و دلیری را مورد تحسین قرار می‌دهد و پیروزی، آزادی، حقیقت، زیبایی و خیر و نیکی را ستایش می‌کند. روستاولی منادی بزرگ بشر دوستی، یکی از مبشرین ایده‌های رنسانس در ادبیات جهانی است.

ادبیات گرجستان از سده ۱۴ تا نیمه اول سده نوزدهم

خلق آثار ادبی که در زمان دشوار سده‌های ۱۴–۱۵ میلادی رو به خاموشی نهاده و تقریباً به‌طور کامل قطع نشده بود، در قرون ۱۶–۱۷ با قدرت و نیروی تازه‌ای جان می‌گیرد. فعالیت نویسندگان و شعرای بزرگ گسترش می‌یابد و موضوع میهن‌پرستی در آثار خلاقانه آن‌ها مقام والایی احراز می‌کند.

از مختصات نیمه اول سده نوزدهم در گرجستان این است که در آن هنگام فعالیت مبتکرانه شعرای رمانتیک مانند الکساندر چاوچاوادزه (۱۷۸۶ –۱۷۴۶ م)، گریگول اوربلیانی (۱۸۸۳ –۱۸۰۰ م)، نیکولوز باراتاشویلی (۱۸۴۵ –۱۸۱۷ م)، جریان داشته‌است.

ادبیات گرجی در نیمه دوم قرن نوزدهم

رمانتیسم گرجستان با پدیده‌های حیات اجتماعی ناآشنا نبود و به غنی‌تر شدن زبان ادبی کمک می‌کرد و سبک منظوم و شاعرانه بدیع و اصیلی را به وجود آورد. در اواسط قرن نوزدهم، رمانتیسم جای خود را به رئالیسم اولیه واگذار می‌کند. نیمه دوم قرن نوزدهم حاکی از ظهور و پیدایش شخصیت‌های برجسته‌ای چون آکاکی تسرتلی و ایلیا چاوچاوادزه در ادبیات کلاسیک بود.

شعرای شیرین سخن و عالی قدری چون تیتسیان تابیدزه، یوسب گریشاشویلی، ایراکلی آباشیدزه، سیمون چیکووانی و غیره از سخن سرایان بزرگ گرجستان، تجدید حیات یافته‌اند.

«آسومتاورولی» قدیمی‌ترین کتیبهٔ زبان گرجی

قدیمی‌ترین کتیبهٔ کشف شده از زبان گرجی، نوشته شده به نخستین الفبای گرجی یعنی آسومتاورولی و مربوط به سدهٔ یکم پیش از میلاد مسیح است.

کهن‌ترین هنرهای گرجستان

هنر گرجی مشمول هنرهای معماری، نقاشی و صورتگری از زمان باستان در اوج شکوفایی بود. این آثار، امروزه ارزش تاریخی دارد. در نظام فئودالی ترکیب هنرهای مجسمه‌سازی و پیکر تراشی و نقاشی تابع معماری بود و جزء لاینفک آثار معماری را تشکیل می‌داد. حکاکی و کنده کاری روی فلز و سفال از کهن‌ترین هنرهای گرجستان به‌شمار می‌آید. طبق مدارک و اسناد باستان‌شناسی قدمت هنر کنده کاری و سفال‌سازی حتی به چهارهزار و پانصد سال (۴۵۰۰) پیش می‌رسد.

تنور داغ سینما و هنر نمایش با فیلمنامه ها و نمایشنامه‌های ملی

سینمای گرجستان توسعه و تکامل رشته فیلم‌برداری و فیلم‌سازی برای فرهنگ ملی گرجستان، کامیابی مهمی به‌شمار می‌آید. امروزه در گرجستان هرساله ده‌ها فیلم هنری، کارتون، علمی، عمومی، مستند و غیره ساخته می‌شود.

همچنین تئاتر گرجستان از همان بدو پیدایش خود برای رئالیسم گام نهاد. بر اساس نمایشنامه‌های ملی که توسط نویسندگان با ذوقی مانند داوید کلدینشویلی، زورابی آنتونوف، شالوا دادیانی و عده‌ای دیگر تدوین گردیده بود، در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم، نهضت و جنبش نیرومند تئاترال به وجود آمد که گروه بزرگی از بازیگران هنرمند در راس آن قرار داشتند. در سال ۱۹۲۱ م تئاتر دراماتیک به نام شوتا روستاولی تأسیس شد.

موسیقی‌های غنی و باستانی و رقص‌های سنتی گرجی

موسیقی گرجی یکی از موسیقی‌های غنی و باستانی دنیا است. آوازهای گرجیان وابسته به سرودهای کلیسایی در قرون وسطی است. چنانچه از منابع بر می‌آید دو گونه موسیقی صوتی در بیزانس و گرجستان وجود داشته است.
رقص گرجی یکی از رقص‌های سنتی منطقهٔ قفقاز محسوب می‌شود از سری رقص‌های فولکلوریک مردم گرجی است که از نسلی به نسل بعدی منتقل و در این پروسه توسعه و شکل گرفته است.

تمجید سفرنامه گردشگر سرشناس فرانسوی از گرجستان

شاردن گردشگر سرشناس فرانسوی که توصیف دقیق و جامعی از گرجستان در سفرنامه خود نموده است چنین می‌گوید: «نژاد مردم گرجستان پاکترین و اصیل‌ترین نژادهای مشرق زمین و خالص‌ترین نژاد هاست».

ادبیات کلیسایی قدیمی گرجستان

ادبیات کلیسایی قدیمی گرجستان، در قرن دهم میلادی با سرودهای غنایی ساخته شده توسط «ایُوانه مینچخی» و «میکائِل موُدرِکیلی»، همچنین با شرح حال پدران کلیسا به عنوان «زندگی سِراپیونی» (حدود ۹۱۰ م.) نوشته توسط باسیل زارزمِلی و «زندگی گریگول خاندزتِلی» (حدود ۹۵۰ م.) نوشته شده توسط گیورگی مِرچوله، به اوج خود رسید. وقایع نگاری‌ها، مانند «گرویدن گرجستان» (۹۵۰ م.) و «سرگذشت کارتلی» (بین قرن ۱۰و۱۳)، از افسانه به تاریخ نگاری اصیل تبدیل شده است.

عصر توسعه و شکوفایی ادبیات گرجستان

در دوره‌های پادشاهی داویت چهارم آغْماشِنِبِلی (به معنی بانی) (۱۱۲۵ -۱۰۷۳ م.) و بعداً ملکه تامار (۱۲۱۳ -۱۱۶۰ م.)، نوه بزرگ او، گرجستان به اوج قدرت سیاسی و شکوفایی فرهنگی و ادبی خود رسید. آن‌ها آثاری را در همه حوزه‌های هنری به ویژه در شعر و نثر تشویق و سفارش می‌کردند و خودشان نیز، مانند اکثر نماینده‌های خاندان باگراتیونی گرجستان، می‌نوشتند.

دو قرن توقف در ادبیات با حمله مغول‌ها

ویرانی گرجستان توسط چنگیز خان مغول در دهه ۱۲۲۰ و توسط تیمور در دهه ۱۳۹۰ منجر به از دست رفتن بسیاری از ادبیات ایجاد شده در دوران طلایی شد و به طور مؤثری تولید آثار ادبی را برای دو قرن متوقف کرد.

رواج نمایشنامه‌نویسی

توسعه تئاتر گرجستان، که به ساکنان مرفه شهری نیاز داشت، در قرن نوزدهم متوقف شد. تنها نمایشنامه نویس برجسته گیورگی اریستاوی بود که همچنین سردبیر مجله‌ای ادبی، مدیرتئاتر گرجی زبان (که تا دهه ۱۸۸۰ فقط به صورت متناوب کار می‌کرد) و کمدی‌های روسی را به زبان گرجی ترجمه می‌کرد.

از تالیفات وی می‌توان درام «زن دیوانه» (نوشته شده در ۱۸۳۹، اولین اجرا روی صحنه در سال ۱۸۶۱)، و همچنین دو کمدی «دعوا» (نوشته شده در ۱۸۴۰، اولین اجرا روی صحنه در سال ۱۸۵۰) و «جدایی» (نوشته شده در سال ۱۸۴۹) ذکر کرد.

بزرگترین نبوغ گرجستان مدرن

واژا-پشاوِلا (نام مستعار لوکا رازیکاویلی) بزرگترین نبوغ گرجستان مدرن است. در بهترین سروده‌های حماسی‌اش، با مسائل برخاسته از تقابل فرد با جامعه، بشریت با جهان طبیعت، و عشق به انسان یا عشق به سرزمین، کشمکش بین فرد و جامعه سر و کار دارد (میزبان و میهمان ۱۸۹۳؛ مارخوار ۱۹۰۱؛ آلودا کِتِلائوری ۱۸۸۸؛ باختریُونی ۱۸۹۲؛ گوگوتور و آپشینا ۱۸۸۷ و غیره). شاعران و نثر نویسان جوان گرجی متعاقباً از رکود فرهنگی اروپای و نمادگرایی روسی و همچنین از فرهنگ عامیانه کوهستانی که زبان، تصاویر و دیدگاه واژا پشاولا را در برگرفته است، الهام گرفتند. برجسته‌ترین شاگردان وی نمایشنامه‌نویس و نویسنده گریگول روباکیزه و شاعر گالاکتیون تابیدزه بودند.

انفجار شعر، نثر در دوران «تسیسپِرقانتسِلِبی» (شاخ‌های آبی)

روباکیدزه مضامین «مار خوار» واژا-پشاولا را در اثر خود «پوست مار» توسعه داد، داستانی در مورد جستجوی شخصیت واقعی شاعر نوشت.

روباکیدزه همچنین گروهی از نویسندگان و شاعران گرجی را تحت عنوان «تسیسپِرقانتسِلِبی» (شاخ‌های آبی) رهبری کرد. بهترین نماینده این گروه می‌توان تیتسیان تابیدزه، پائولو ایاشویلی، والریان گاپرینداشویلی، کولائو نادیراددره و… نام برد. از ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۱ گرجستان از امپراتوری روسیه استقلال یافت. علیرغم جنگ و فقر، این دوره شاهد انفجار شعر، نثر و اتفاقات فرهنگی بود - انفجارهای هنری و سیاسی آنارشیستی تحریک شده توسط بهم وصل شدن درتفلیس نویسندگان آوانگارد روسی پناهنده و شاعران گرجستانی مدهوش از آزادی بودند.

بزرگان ادبیات گرجی

پارناواز اول- کسی که خط گرجی را به وجود آورد

پارناواز اول – شاه ایبِریا (گرجستان قدیم) قرون ۴-۳ پیش از میلاد. بر اساس کتاب تاریخی بعنوان کارتلیس تسخوروا (تاریخ گرجستان)، پارناواز اول خط گرجی را به وجود آورد.

یاکوب تسورتاوِلی (خوتسِسی)

یاکوب تسورتاوِلی (خوتسِسی) – نویسنده و زیست نامه نویس مقدسان گرجی نیمه دوم قرن ۵ م. مؤلف اثر «شکنجه ملکه شوشانیک مقدس».

گئورگی مِرچوله

گئورگی مِرچوله – نویسنده و زیست نامه نویس مقدسان قرن ۱۰ م. گرجی، نماینده مکتب ادبی «تاو-کلارجتی». مؤلف اثر «زندگی گریگول خاندستِلی» که در مورد وضیعت بخش تاو-کلارجتی گرجستان قرون ۹-۸ م. تعریف می‌کند.

یوآنه زوسیمه

یوآنه زوسیمه – زیستنامه نویس مقدسان قرن ۱۰ م. گرجی، مؤلف اثر «ستایش و جلال زبان گرجی».

شاه داویت چهارم آقماشِنِبلی

شاه داویت چهارم آقماشِنِبلی – شاه گرجستان در سال‌های ۱۱۲۵-۱۰۸۹ م. مؤلف اثر مهم شاعرانه «دعاهای توبه».

آرسِن ایقالتوِلی

آرسِن ایقالتوِلی - شخصیت مذهبی گرجستان قرن ۱۲-۱۱ م. گرجستان، فیلسوف، نویسنده. وی آثار فلسفی- مذهبی نویسندگان بیزانس در یک مجموعه‌ای گنجانیده است.

شوتا روستاولی- خالق منظومه «پلنگینه پوش»

شوتا روستاولی - شوتا روستاولی بزرگترین شاعر گرجستان سده ۱۲ میلادی است و منظومه «پلنگینه پوش» او شاهکار نظم کلاسیک گرجی است. آئینه تمام نمای روح گرجی و جامع کلیه خصائل گرجیت وسند ملیت گرجیان است.

تیموراز یا طهمورث اول- مترجم آثار فارسی به گرجی

تیموراز یا طهمورث اول- پادشاهی گرجی که از ۱۶۰۵ تا ۱۶۴۸ بر کاختی و از ۱۶۲۵ تا ۱۶۳۳ بر کارتلی در گرجستان حکم راند. وی در دوران حکومت خود با نفوذ دولت صفوی به مقابله پرداخت و در نهایت در سن ۷۴ سالگی در زندانی در استرآباد درگذشت.

او که شاعری چیره‌دست و از دوست‌داران شعر فارسی بود، آثار فارسی از جمله «لیلی و مجنون»، «یوسف و زلیخا»، «گل و بلبل» و «شمع و پروانه» را به زبان گرجی برگرداند.

زازا پاناسکِرتِل-تسیتسیشویلی، مؤلف اثر پزشکی «کتاب شفا»

زازا پاناسکِرتِل-تسیتسیشویلی - شخصیت سیاسی و دانشمند قرن ۱۵ م. گرجستان. مؤلف اثر پزشکی «کتاب شفا». این کتاب به مسائل نظری و عملی در پزشکی می‌پردازد.

سولخان سابا اوربلیانی، از عناص ر «فرهنگ لغت گرجی»

سولخان سابا اوربلیانی- (تولد ۴نوامبر، ۱۶۵۸ در تاندیزا، گرجستان-وفات ۲۶ ژانویه، ۱۷۲۵ درمسکو)، شخصیت معروف، فرهنگ‌نویس، نویسنده و رجل سیاسی گرجستان قرن ۱۷ م. فعالیت وی، همراه با احیای ادبیات، در توسعه رشته‌های علمی است. عناصر دانشنامه موجود در «فرهنگ لغت گرجی» (سیتقویس کُنا -۱۶۸۵-۱۷۱۶) است. مؤلف مجموعه حکایت‌های «حکمتِ دروغ‌ها» (۱۶۸۶-۱۶۹۵).

واخوشتی باتوُنیشویلی

واخوشتی باتوُنیشویلی (شاهزاده) – (تولد ۱۶۹۶، تفلیس وفات ۱۷۵۷ مسکو). جغرافیدان معروف، مورخ و نقشه‌کش گرجی. مؤلف کتاب علمی «تشریح پادشاهی گرجستان». رشته اصلی تحقیقات و جست‌وجوی او جغرافیاست.

«شرح جغرافیایی گرجستان» عنوان شرطی بخش‌های اثر جغرافیایی واخوشتی باتوُنیشویلی و اثر وی درسطح علمی آن دوران گرجستان است.

تیموراز یا طهمورث دوم؛ خالق اثر شاعرانه «گفت‌وگوی روز و شب»

تیموراز یا طهمورث دوم – (تولد ۱۷۰۰، تفلیس وفات ۸ ژانویه ۱۷۶۲ سنت - پترزبورگ) - پادشاه کاختی در سال‌های ۱۷۱۵-۱۷۰۹ م. فرماندار در سال‌های ۱۷۳۳-۱۷۴۴ م. پادشاه کارتلی در سال‌های ۱۷۴۴-۱۷۶۲ م. شاعر، شخصیت سیاسی. مهمترین اثر وی شعر «گفت‌وگوی روز و شب» که بخش اول آن محتوای موضوعات دینی است.

شاه واختانگ ششم؛ موسس اولین چاپخانه تفلیس

شاه واختانگ ششم – (تولد ۱۵ سپتامبر ۱۶۷۵ گرجستان وفات ۲۶ مارس ۱۷۳۷ م. استراخان، روسیه) ادیب، شاعر، مترجم و شخصیت برجسته سیاسی گرجستان؛ جانشین کارتلی در سال‌های ۱۷۱۴-۱۷۰۳ م. و شاه کارتلی در سال‌های ۱۷۲۴-۱۷۱۶ م. دوره سلطنت شاه واختانگ ششم با آغاز احیای ادبی و فکری گرجستان متمایز می‌شود. وی کتاب «دستور العمل» را که شامل نامه‌های معامله و نظامنامه‌ها بود تشکیل داد و سیستم بندی کرد.

کتاب دیگر مهم وی «کتاب قوانین» نام دارد. در سال ۱۷۰۹ م. شاه واختانگ اولین چاپخانه / مطبعه در تفلیس تأسیس کرد و در ۱۷۱۲ م. در همان چاپخانه منظومه شوتا روستاولی «پلنگین پوش» برای اولین بار نسخه چاپی چاپ شد. وی کتاب‌های «کلیله و دمنه»، «آمیرنساریانی» و… از زبان فارسی به زبان گرجی برگرداند.

داویت گورامیشویلی

داویت گورامیشویلی – (متولد ۱۷۰۵، گوریس وبانی، گرجستان وفات ۱ اوت ۱۷۹۲ م. میرهورود، اوکراین) شاعر گرجی. گورامیشویلی در اشعار خود با مشکلات عمیق فلسفی و جهانی می‌پردازد.

در سال ۱۷۸۷ او آثار خود را در یک مجموعه تحت عنوان «داویتیانی» جمع آوری کرد که شامل اشعار و دو منظومه (مصیبت کارتلی و گفتن حقیقت) است. مجموعه اشعار داویت گورامیشویلی چندین بار منتشر شده است. برای اولین بار در سال ۱۸۷۰ م. منتشر شد.

بِسیکی (بساریون گاباشویلی)

بِسیکی (بساریون گاباشویلی) – (تولد ۱۷۵۰ م. – ۶ فوریه وفات ۱۷۹۱ م. یاش، رومانی) - شاعر و شخصیت سیاسی گرجستان قرن ۱۸ م. آثار شاعرانه بِسیکی متنوع است. او مؤلف چند منظومه، قصیده‌ها، اشعار و غیره است. در آثار بسیکی، مسلط بودن وی در ادبیات شرقی و غربی دیده می‌شود. در تاریخ شعر گرجستان این شاعر جایگاه ویژه‌ای را دارد. او شعر غنای گرجی را به جایگاه رفیع جدیدی رساند.

سایات نُووا (شاه نغمه‌ها)؛ فیلم زندگینامه «رنگ انار»

سایات نُووا (شاه نغمه‌ها) – (متولد ۱۴ ژوئن ۱۷۱۲، هاروتین سایاکان، تفلیس- وفات ۲۲ سپتامبر ۱۸۰۱ م.، هقپات، ارمنستان) – شخصیت برجسته گرجستان، موسیقیدان و آوازه‌خوان، شاعر، عاشیق (آوازه خوان دوره‌گرد) ارمنی‌تبار. سایات نووا تا به حدی با زبان‌های گرجی، ارمنی، آذربایجانی، ترکی و فارسی آشنا بود.

وی در نوشتن شعر، خواندن و نواختن کمانچه به مهارت رسید. حدود ۲۳۰ آثار سایات نووا در زبان‌های ارمنی، گرجی و ترکی تا به حال به ثبت رسیده است. در سال ۱۹۶۸ م. فیلم زندگینامه‌ای تحت عنوان «رنگ انار» درباره زندگی او با کارگردانی سرگئی پاراجانوف ساخته شد

ترجمه شاهکارهای ادب فارسی به گرجی

در قرن‌های گذشته، شاهکارهای ادب فارسی را بزرگان گرجستان به زبان گرجی ترجمه کرده‌اند و برخی از این ترجمه‌ها، نظیر ترجمه ویس و رامین که برای تصحیح متن فارسی در آن دخل و تصرف کرده اند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است (نفیسی، ۱۹۶۴: ۵۷). شاهنامه فردوسی در قرن دوازدهم به گرجی ترجمه شد. همچنین، وجود نسخه‌های خطی فارسی و اسناد دیوانی به زبان فارسی، مربوط به فرمان پادشاهان ایران، خطاب به حکام محلّی گرجستان نیز بر وجود این ارتباط صحه می‌گذارد. امروزه بخش عمده ادبیات کلاسیک و معاصر فارسی، به زبان گرجی ترجمه شده‌است که نشان از گسترۀ زبان فارسی، ادب و فرهنگ ایران اسلامی دارد.

اولین و مشهورترین مرکز آموزش زبان فارسی گرجستان

اولین و مشهورترین مرکز آموزش زبان فارسی، دانشگاه دولتی تفلیس است. سابقه تدریس زبان فارسی و ایران‌شناسی در این دانشگاه از ابتدای تأسیس آن در سال ۱۹۱۸ میلادی است. در بخش زبان‌های شرقی دانشکده علوم انسانی، زبان و ادبیات فارسی در گروه ایران‌شناسی به ریاست دکتر «تئا شورغایا» تدریس می‌شود. مقاطع تحصیلی در این دانشگاه، لیسانس و فوق لیسانس است. از ایران دو استاد اعزامی به نام «دکتر رضایی» و همسر ایشان «دکتر جاهدجاه» در این دانشگاه تدریس می‌کنند. نکته درخور ملاحظه، میانگین سنّی بالای استادان ایران‌شناسی این دانشگاه است که گروه در این زمینه احساس خطر می‌کند.

کتابخانه ملی گرجستان

کتابخانه مجلس ایلیا، کتابخانه ملی گرجستان یک سازمان دولتی تحت پارلمان گرجستان است. این کتابخانه مرکز اصلی گرجستان، و همچنین به عنوان مهم ترین مرکز فرهنگی، آموزشی، علمی، اطلاعاتی و روش شناختی است. در سال ۱۸۵۱ ساختمانی به عنوان نگهداری مجموعه کتابخانه در حال رشد ساخته شده بود.

کتابخانه ملی گرجستان که در شهر تفلیس واقع شده است از ۱۸۴۶ سابقه فعالیت دارد. این کتابخانه در ۱۹۴۶ به‌عنوان کتابخانه ملی گرجستان رسمیت یافت. در سال ۱۸۵۲ به کتابخانه مجوز دریافت دو نسخه رایگان از تمام مطالب چاپ شده در قفقاز اعطا شد. در سال ۱۸۵۹ مجموعه کتابخانه عمومی تا ۱۳۲۶۰ حجم افزایش یافته بود و شامل موادی به ۱۹ زبان مختلف بود. در سال ۱۸۶۸ کتابخانه عمومی تفلیس و موزه قفقاز، در هم ادغام شدند و در سال ۱۹۱۳ کتابخانه عمومی تفلیس به کتابخانه علمی موزه قفقاز نامگذاری شد.
در سال ۱۹۱۴ کتابخانه با توجه به ساخت و ساز ساختمان جدید، بسته شد. در سال ۱۹۲۳، کتابخانه به کتابخانه عمومی دولت گرجستان نامگذاری شد. در سال ۱۹۳۷ کتابخانه، مجموعه کتابخانه عمومی را جهت اشاعه سواد در میان گرجی ها در بر داشت و این مجموعه اصلی کتابشناسی ملی شد.
از سال ۱۹۵۵ عملکرد کتابخانه زیر نظر دولت شد. در سال ۱۹۹۰ کتابخانه ملی گرجستان نامگذاری شد. از ۲۵ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کتابخانه مجلس ملی گرجستان (NPLG) نامگذاری شد. از سال ۱۹۹۱ NPLG عضو فدراسیون بین المللی انجمنهای کتابداری (IFLA) است.

بخش های کتابخانه

واحد عضویت، سالن های مطالعه: سالن مطالعه آموزش و پرورش، سالن مطالعه منابع مرجع، سالن مطالعه مطالعات شرقی، سالن مطالعه منابع فرانسوی، سالن منابع دیجیتال، سالن خدمات منابع الکترونیکی، سالن مطالعه منابع آلمانی، سالن مطالعه اصلی، سالن مطالعه علمی، سالن مطالعه نشریات Sergi Meskhi ، سالن مطالعه منابع کمیاب، سالن مطالعه نوسوادان، سالن مطالعه موسیقی و منابع سمعی بصری، سالن مطالعه مجموعه نقشه ها، سالن مطالعه مجموعه پوستر و گرافیک و اتاق کودک از بخش‌های مختلف این کتابخانه هستند.