به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در گرگان، علی بایزیدی، شاعر و پژوهشگر گرگانی شامگاه چهارشنبه و همزمان با برپایی دومین شب از چهاردهمین سال برپایی تکیه هنرمندان استان گلستان در مدرسه تاریخی تقوی های گرگان، گفت: اساس و مبنای تمامی نوحه‌خوانی‌ها و مداحی‌ها، بر پایه شعر و سروده‌های شاعران و مداحان است. حداقل در ۵ سده اخیر؛ یعنی از زمان برپایی حکومت شیعه‌مذهب صفویه در ایران و تغییر فضا و محتوای عزاداری‌ها، این مسئله به‌خوبی پیدا و نمایان است.
بایزیدی ادامه داد: البته این بدین معنی نیست که ما پیش از صفویه در این خصوص شعر و چکامه و سروده‌ای نداریم اما رنگ و بو و مؤلفه‌های سوگواری در این پانصدوچند سال به‌طور کامل پایه و اساس شعر به خودش گرفته و خب تأثیر و اثرگذاری شعر نسبت به نثر چه در خصوص شادی و جشن چه در خصوص عزاداری و سوگواری مسلماً بیشتر است.
برخی نقل‌قول‌ها در هیچ منبعی دیده نمی‌شود
وی افزود: نکته دیگر اینکه تأثیر شعر در حوزه عزاداری تا بدان‌ها پیش رفته که متأسفانه برخی از روایات و منقولات تاریخی در مورد واقعه عاشورا و کربلا را تحت تأثیر قرار داده و حتی دخل و تصرف کرده و ما نقل‌قول‌هایی را می‌شنویم که در هیچ‌یک از منابع متقدم تاریخی و به‌اصطلاح مقاتل مشهور قرون اولیه اسلامی، دیده نمی‌شود.
بایزیدی ادامه داد: مثلاً عبارت «هل من ناصر ینصرنی» از امام حسین (ع) یا «ان کان دین محمد لم یستقم الا بقتلی فیا سیوف خزینی» و یا «ان الحیاة عقیدة و الجهاد» همه این‌ها از دل شعر شاعرانی چون محب الهویزی اهوازی و احمد شوقی مصری از شاعران تقریباً معاصر بیرون آمده است.
شعر در گلستان ۱۲۰۰ سال قدمت دارد
وی در ادامه درباره شعر در سرزمین گرگان (جرجان) و امام حسین (ع) و واقعه کربلا در شعر شاعرانش گفت: سرزمین گرگان در حوزه شعر فارسی یکی از قدیمی‌ترین مناطق شاعر پرور ایران به‌حساب می‌آید. ابوسلیک گرگانی یا جرجانی از نخستین شاعران پارسی سرای ایران، متعلق به سده سوم هجری و دوره یعقوب لیث صفاری است.
بایزیدی ادامه داد: پس تاریخ شعر سرایی در گلستان ۱۲۰۰ سال قدمت دارد و ازآنجایی‌که در قرون اولیه اسلامی، گستره گرایش به اهل سنت بیشتر از تشیع است، ما شاعران کمتری در حوزه موردبحثمان داریم؛ اما خوشبختانه چند تن از شاعران قدیمی این سرزمین ازجمله ابوالحسن علی بن احمد جرجانی متخلص به جوهری، حکیم لامعی گرگانی و علی بن زید فصیحی استرآبادی ازجمله شاعران عربی زبان اما شیعه‌مذهب منطقه ما هستند که در رثای امام حسین و واقعه کربلا اشعاری را سروده‌اند.
برادرانی که برای امام حسین (ع) سرودند
وی افزود: خصوصاً جوهری جرجانی، شاعر دربار آل‌بویه و از شاعران نزدیک و محبوب صاحب بن عباد وزیر مشهور آل‌بویه که ۲ قصیده بلند و مشهور در مورد امام حسین (ع) و قیام کربلا دارد که در مقتل خوارزمی و لهوف سید بن طاووس ذکرشده است.
شاعر و پژوهشگر گرگانی گفت: از قرن نهم هجری یعنی پیش از تسلط صفویان بر ایران شاعرانی چون هلالی جغتایی استرآبادی و نظام‌الدین استرآبادی در مورد امام شهدا شعر سروده‌اند.
وی افزود: نظام‌الدین استرآبادی از قصیده‌سرایان بزرگ سده‌های نهم و دهم، شعر بلندی درباره امام حسین (ع) دارد. یک نکته جالب هم اینکه نظام‌الدین، دو برادر شاعر دیگر هم داشت بهنام‌های طایری استرآبادی و مهدی استرآبادی که در تاریخ ادبیات فارسی بی‌نظیر است؛ یعنی ما در شهرهای دیگر ایران، سه برادر شاعر نداشتیم. همچنین سلطان محمد صدقی استرآبادی و فهمی استرآبادی هم از شاعران قرن دهم هستند که هردو در مورد امام حسین شعر سروده‌اند.
بایزیدی در پایان گفت: البته ناگفته نماند که اغلب شاعران شیعه، در مدح امام علی (ع)، امام رضا (ع)، امام مهدی (عج) هم اشعار بسیاری دارند اما خب در مورد امام حسین (ع) که موضوع مورد بحث ما و البته تطبیق تاریخی با این ایام دارد، ما صحبت می‌کنیم و من به همین خاطر اشاره‌ای به آن مسائل نکردم.
به گزارش ایبنا، علی بایزیدی، نویسنده، شاعر و پژوهشگر گرگانی، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول فصلنامه فرهنگی، هنری، ادبی و تاریخی استارباد، عضو هیئت تحریریه دانش‌نامه گلستان و دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی و راهبردی است. از وی افزون بر سیصد عنوان مقاله، مطلب و جستار مختلف و متعدد فرهنگی- تاریخی و نیز اشعاری در نشریات ملی و استانی منتشرشده و نیز کتاب‌هایی با عناوینی چون «پارس‌نگار؛ روزشمار رخدادهای تاریخی استان فارس»، «قصه‌های مادربزرگ؛ حکایت‌های عامیانه مردم گرگان»، مجموعه شعر «دفتر اول: نقل آخر!»، قابوس‌بن‌وشمگیر، میرسید شریف جرجانی، میرفندرسکی از مجموعه مفاخر و مشاهیر گلستان، روانه بازار نشر شده است.
همچنین تکیه هنرمندان با شعار «آزادگان عالم همه در خیمه حسین اند» به همت هنرمندان گلستانی و حمایت حوزه هنری انقلاب اسلامی گلستان از تاریخ ۱۹ تا ۲۶ تیرماه در مدرسه تاریخی تقوی‌ها در شهرستان گرگان برپا می‌شود.
نظر شما