سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ پری صابری نشان لژیون دونور فرانسه را در سال ۲۰۰۴ دریافت کرد. او پس از پایان دوره متوسطه، برای ادامه تحصیل در رشته سینما و تئاتر به پاریس رفت. در دوران دانشجویی فیلم کوتاهی درباره یکی از رباعیات خیام ساخت که به عنوان بهترین فیلم دانشجویی ۱۹۵۴ در فرانسه برگزیده شد.

صابری در بازگشت به ایران گروه تئاتر پازارگاد را ایجاد کرد. همچنین در سال های ۱۳۴۷-۱۳۵۷ مدیر فعالیت‌های فوق برنامه دانشگاه تهران بود و تالار مولوی را در تهران تاسیس کرد. او پس از انقلاب ۱۳۵۷ به خارج از ایران رفت. در این سال ها نمایشنامه «من از کجا، عشق از کجا» را درباره زندگی فروغ فرخزاد نوشت و در ۱۹۸۱ در لس آنجلس اجرا کرد که بسیار موفق بود. سپس آن را به انگلیسی در جشنواره هنری بازی‌های المپیک اجرا کرد که همچنان با استقبال مواجه شد. سپس تصمیم به بازگشت به ایران گرفت. در ایران ابتدا با برخوردهای خوبی مواجه نشد اما کم‌کم فعالیت تئاتری خویش را از سر گرفت و نمایش‌های «من به باغ عرفان» درباره زندگی سهراب سپهری و «هفت شهر عشق» را با الهام از عطار نیشابوری به صحنه برد. در پی این موفقیت ها آثار دیگری را نوشته و کارگردانی کرد که به گفته خودش نمایش «شمس پرنده» درباره مولوی از بهترین کارهایش است. «شمس پرنده» و «اسطوره سیاوش» دو نمایشی است که پری صابری در تالار یونسکوی پاریس به روی صحنه برد. نشان شوالیه کشور فرانسه به پری صابری داده شده است.

در این گزارش به معرفی آثار به جا مانده از زنده‌یاد پری صابری می‌پردازیم.

کتاب «آمده یا چطور از شرش خلاص شیم؟» اثر اوژن یونسکو

در تمام آثار اوژن یونسکو تم‌های اساسی مثل تم دلهره کشف زمان، دلهره مرگ، رویا، آشیانه، آزادی، رنگ، نور، تناقض شغل و انسان، تناقض فرد و نظام اجتماعی، تناقض بین سبکی آسمان و نور با خفقان و لجن سنگین، حسرت بهشت از دست رفته که حاصل تجربیات زندگی او است، بروز دارد. یونسکو می‌گوید همه دنبال بهشت از دست رفته می‌دوند. یونسکو معتقد است هر نوع ایدئولوژی حتی مارکسیسم قبل از اینکه تبدیل به فرمول بشود ریشه حسی، غریزی و بیولوژیکی دارد.

کتاب «شش شخصیت در جست‌وجوی نویسنده» اثر لوئیجی پیراندلو

لوئیجی پیراندلو، یکی از تأثیرگذارترین افراد در تئاتر مدرن، با فاصله گرفتن از تکنیک های رایج زمانه خود، نمایشنامه‌ها و هجویه های جنجال برانگیزی خلق کرد. شناخته‌شده‌ترین اثر او با نام شش شخصیت در جست وجوی نویسنده، از طریق ارائه نمایشی با پایان باز، تجلی بخش ابداعات این نویسنده برنده جایزه نوبل است. این کمدی خردمندانه که برای اولین بار در سال ۱۹۲۳ به روی صحنه رفت، ۶ شخصیت در یک صحنه تئاتر را معرفی می‌کند که برای تمرین دور هم گرد آمده‌اند. آن‌ها ادعا می‌کنند که ساخته‌های ناتمام و استفاده نشده ذهن یک نویسنده هستند و داستانی را طلب می‌کنند که جزئیات زندگی هر کدامشان را توضیح دهد. این شخصیت‌ها در صحنه‌های پیش رو با مخالفت‌ها، قطع کردن صحبت یکدیگر و بحث های مختلف، نمایشی چندوجهی و متنوع را خلق می‌کنند. ۶ شخصیت در جست‌وجوی نویسنده، اثری کلاسیک و بسیار موفق است که وجوه و اشکال بی پایان واقعیت را مورد کنکاش قرار می‌دهد و تمامی مخاطبین آماتور و حرفه ای تئاتر و نمایشنامه را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

_ کتاب «یرما» اثر فدریکو گارسیا لورکا

کتاب «یرما» مروری بر زندگی ادبی فدریکو گارسیا لورکا اشعار، نمایشنامه‌ها و نثر او اغلب، سایر قالب های هنری محبوب از جمله موسیقی و نقاشی را در ذهن مخاطبین نقش می‌کند.

- کتاب «کالیگولا» اثر آلبر کامو

یافتن معنا و ارزش در مواجه با پوچی و بی معنایی زندگی، موضوعی است که تقریباً در تمامی آثار آلبر کامو، همچون نمایشنامه «کالیگولا»، به چشم می خورد. کالیگولا، امپراتور رومی و بدنامی است که در این نمایشنامه چهار پرده ای، به تجسمی از پوچی و معنازدگی تبدیل می‌شود. ذهن کالیگولا پس از مرگ خواهر و معشوقه‌اش، به شکل وسواس گونه‌ای درگیر مفهوم «غیرممکن ها» می‌شود. او با گذشت زمان به حقیقتی مهم اعتقاد پیدا می‌کند. «انسان ها می میرند و از زندگی شان راضی نیستند.» این حقیقت، که کالیگولا آن را نتیجه‌ای برخاسته از منطقی ساده و درست می‌داند، مسئله‌ای است که همه ملت باید از آن آگاه شوند. کالیگولا برای انجام این کار، به همه شهروندان رومی دستور می‌دهد تا فرزندانشان را از ارث محروم کنند، همه ثروتشان را به دولت بدهند و اعدام شوند. او دستور می‌دهد تا لیستی تهیه شود که در آن، ترتیب اعدام مردم مطابق با خواست خودش تنظیم شده است. کالیگولا با این کار، قصد دارد تا بی‌رحمی زندگی و قریب الوقوع بودن مرگ را نشان دهد که به عقیده خودش، تنها در صورت ممکن شدن «غیرممکن ها» دردشان التیام خواهد یافت.

- کتاب «کرگدن» اثر اوژن یونسکو و ترجمه پری صابری

والا بودن در این تفسیر جسورانه از وضعیت انسان با مضحک بودن اشتباه گرفته شده است. نمایشنامه «کرگدن» پایه ثابت تمام کلاس‌های تئاتر و هنرهای نمایشی قرن ۲۰ بوده است. در این اثر، شهر کوچکی توسط شهروندی که به کرگدن تبدیل شده و نظم اجتماعی را زیر پا می‌گذارد، محاصره شده است. هرچه شهروندان بیشتری به کرگدن تبدیل می‌شوند، زیر پا گذاشتن قوانین غیرقابل تحمل‌تر می‌شود.در این شرایط، مردی به نام برانژه نمی‌تواند هویت و شکل خود را تغییر بدهد.

اوژن یونسکو درباره ی نوشته هایش می گوید: «وسوسه‌های متناقض یا مکمل مرا به نوشتن وامی دارد. میل به قدرت، نفرت، میل به بخشوده شدن، عشق، دلهره، دلتنگی، سرگشتگی، اعتماد به نفس، عدم اعتماد به نفس، اطمینان به آنچه تایید می‌کنم.
مسلماً نوشتن نمایشنامه کار بسیار دشواری است. باید جان کند. باید قلم به دست گرفت که بسیار سنگین است.»

نمایشنامه «کرگدن» یک فانتزی تلخ از مسخ آدم‌هاست.آدم‌هایی که گرفتار زندگی روزمره خود شده اند و در عالم بی‌خبری و جهالت، دنباله رو آدم‌های پرمدعایی هستند که آن‌ها را تحقیر می‌کنند. آدم‌های پرمدعایی که فکر می‌کنند از آگاهی بیشتری نسبت به قشر فرودست برخوردارند و به آن‌ها فخر می‌فروشند؛ در حالی که خود در جهالتی دیگر فرورفته‌اند. آدم‌هایی که به جهت برخورداری از ثروت، خودشان را از دیگران برتر می‌دانند و نیز آدم‌هایی که قدرت، آن‌ها را مغرور و سرمست کرده است.

دراین میان، تنها یک نفر درعین بی ادعایی زندگی خود را می‌گذراند و از تمامی این هیاهو به دور مانده است و تن به این مسخ تلخ نمی‌دهد و همین آدم است که نماینده همان مردم اندک جامعه است که زندگی به راستی سالمی را می‌گذرانند.

- کتاب «مردگان بی کفن و دفن» اثر ژان پل سارتر

«مردگان بی کفن و دفن» اثر ژان پل سارتر و ترجمه پری صابری نمایشنامه‌ای چالش برانگیز درباره ترس‌ها و رنج‌های جنگ است. مفاهیم متعارف فلسفی سارتر درباره آزادی اراده و قدرت انتخاب در این کتاب به چشم می‌خورند اما به نظر می‌رسد که مرده‌های بی‌کفن و دفن از احساسات بیشتری نسبت به برخی دیگر از آثار سارتر بهره‌مند است. اثر جنگ بر روحیه انسانی آدم‌ها، موضوع اصلی این نمایشنامه است. در اواخر دوران جنگ، گروهی از پارتیزان ها به دهکده‌ای حمله می‌کنند و پس از کش و قوس‌های فراوان، به وسیله یگانی از نیروهای ارتش فرانسه دستگیر می‌شوند. یکی از این زندانی ها فرار می‌کند و تمامی مردان و زنان این گروه، شکنجه می‌شوند تا اطلاعاتی از او در اختیار ارتش قرار دهند. شرایط در جایی وخیم تر می شود که یک پارتیزان خود را می‌کشد و پارتیزانی دیگر، قبل از اینکه بتواند اطلاعاتی به ارتش بدهد، کشته می‌شود.

_کتاب «کوروش کبیر» اثر پری صابری

پری صابری در نمایشنامه خود با نام «کوروش کبیر» (نگاهی نمایشی دراماتیک به تاریخ و زندگی اساطیری کوروش کبیر. آذرخش نمایش در ۱۲ پاره) از حضور مادر کوروش در قصر آستیاگ تا نبرد با تومی ریس و از اسب افتادنش را با نگارشی جذاب و گیرا پیش چشم خوانندگان قرار داده است.
همخوانان در نمایشنامه کوروش کبیر همچون گوینده نریشن در فیلم‌ها عمل می‌کنند و از پرده اول به مخاطب می‌فهمانند که قرار است به زودی نبردی سهمگین بین ماد و پارس رخ دهد و کوروش به مادها بتازد. سر آستیاگ شکست خورده، به زیر می‌افتد و دودمان هخامنشیان بنیان گذاشته شود. خواننده این کتاب درمی یابد که با آغاز حکمرانی کوروش بر خاک ایران، اقوام ماد، لیدیه و بابل با ساکنین پارس متحد می‌شوند و اتحادیه خلل ناپذیر آسیای صغیر از همان زمان تشکیل می‌شود.

همچنین بیژن شکرریز در کتابی با نام «بانوی رند» مصاحبه‌هایی با پری صابری، کارگردان پیشکسوت و پیشگام تئاتر را در نشر ثالث به چاپ رسانده است.