سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - احمد خیری، رئیس اداره کتابخانه، نشر و اطلاع‌رسانی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان: عرصه تعلیم‌وتربیت و نهاد آموزش‌وپرورش مهم‌ترین زیرساخت رشد و بالندگی همه‌جانبه کشور و ابزاری برای ارتقای سرمایه انسانی است؛ یکی از مؤثرترین نهادهای جامعه که بخش بزرگ و مهم زندگی فرد در آن سپری می‌شود، این نهاد و در رأس آن مدرسه است که نخستین رویارویی جدی و رسمی افراد با جامعه بزرگ‌تر همچنین، نخستین تربیت نظام‌یافته و رسمی را برای کودکان فراهم می‌کند. مدرسه، فرد را از خانواده تحویل می‌گیرد و برای جامعه بزرگ‌تر تربیت می‌کند.
این نهاد در دوره‌های سنی خاص، به‌ویژه در سنین اولیه ورود به مدرسه، نقش مهم‌تر و پررنگ‌تری نسبت به خانواده دارد؛ به‌طوری که در صورت وجود تضادهایی بین خانواده و مدرسه، دانش‌آموزان به‌دلیل نقش پررنگ مدرسه و وجود گروه هم‌سالان در آن، بیشتر به‌سمت نگرش‌ها و ارزش‌های مدرسه جهت‌گیری می‌کنند؛ بنابراین شالوده بسیاری از نگرش‌ها و رویارویی افراد با دنیای واقعی و نوع تعامل با آن در مدرسه است. توجه به این موضوع که بخش مهمی از یادگیری در سنین اولیه شکل می‌گیرد و نگرش‌هایی که در این دوره به‌وجود می‌آید، پایه‌های اساسی شخصیت فرد را می‌سازد، اهمیت مدرسه را دوچندان می‌کند.
توجه به تجربیات جهانی در زمینه نوآوری و تحول در نظام آموزشی از یک‌طرف و انتقادهای وارد بر نظام آموزش‌وپرورش فعلی و ناکارآمدی آن در برخی از زمینه‌ها (مانند نمره‌محوری، حافظه‌محوری، عدم‌یادگیری مهارت‌های مربوط به زندگی، محتوای نامناسب آموزش و همچنین، احتمال به‌خطرافتادن سلامت روانی دانش‌آموزان) مبنایی برای شکل‌گیری نوع جدیدی از مدارس شد که از آن می‌توان با عنوان «مدارس تحول‌خواه» یاد کرد.
بر همین اساس، برخی از افرادی که در این نظام تحصیل و خلأهای تربیتی آن را شناسایی کرده‌اند، بر آن شده‌اند که مدارسی را ایجاد کنند که بسیاری از نقص‌های نظام آموزشی رسمی را پوشش دهد. بی‌شک، مؤسسان مدارس تحولی از تجارب جهانی در این زمینه بهره برده‌اند؛ ولی در عین حال تلاش کرده‌اند این تجارب را بر اساس فرهنگ ایرانی‌اسلامی بومی کنند. همچنین، بین این مدارس از نظر میزان و شدت تغییراتی که نظام آموزشی فعلی ایجاد کرده است، تفاوت‌های بسیاری وجود دارد؛ ولی همه آنها با توجه به امکانات و مبانی نظری تربیتی که به آن معتقدند، رفع نواقص و کمبودهای نظام آموزش رسمی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
این مدارس با رویکردهای جدید به آموزش، دارای تجارب غنی هستند که در صورت ثبت‌شدن و تبدیل‌شدن به الگو، قابلیت استفاده در موارد مشابه را دارند؛ ضمن اینکه ثبت این تجارب می‌تواند نوعی تولید دانش محسوب شود. به همین دلیل، بر آن شدیم تا به ثبت و مستندنگاری تجارب این مدارس بپردازیم. مستندنگاری ابزاری است که به ثبت تجربیات فردی و گروهی می‌پردازد و باعث می‌شود تا دانش ذهنی افراد که در رفتار و درک انسان قرار دارد و از تعامل افراد ظهور می‌یابد، به دانش صریح تبدیل شود که دانش مستند و عمومی است و از این طریق، جامعه به دانش‌های جدید دست یابد.
کتاب حاضر در قالب چهار گفتار تنظیم شده است؛ در گفتار نخست به برخی از مبانی مفهومی و روش‌های یادگیری پرداخته می‌شود که بیشتر مدنظر یا مورد نقد مدارس تحول‌خواه است. گفتار دوم به روش مطالعه و ثبت تجارب مدارس تحول‌خواه اختصاص دارد. در گفتار سوم تجارب ثبت‌شده به تفکیک هر مدرسه ارائه می‌شود. گفتار چهارم نیز به جمع‌بندی و ارائۀ الگویی برای مدارس تحولی اختصاص می‌پردازد.
کتاب «مدرسه‌ای برای آینده» (مستندنگاری تجارب مدارس تحول‌خواه)، به تالیف جمعی از نویسندگان توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تهیه و به بازار نشر عرضه شده است. علاقه‌مندان می‌توانند نسخه الکترونیک این کتاب را در وبگاه یا برنامه کاربردی کتابخوان همراه‌پژوهان دریافت کنند.
نظر شما