سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): روز نوجوان در تقویم ایران بهانه‌ای برای تقدیر از این نسل پویا و خلاق است و فرصتی است برای نگاهی دوباره به مسیری که در پیش دارند. نوجوانی، مرحله‌ای حساس از زندگی است که فرد با چالش‌هایی از جمله هویت‌یابی، استقلال و مواجهه با دنیای اجتماعی، فرهنگی و علمی مواجه می‌شود. به همین دلیل، حمایت از نوجوانان و فراهم‌آوردن امکانات رشد فکری و اجتماعی برای آن‌ها اهمیت فراوانی دارد.
کتاب و ادبیات، نقش محوری در این مسیر ایفا می‌کنند. مطالعه می‌تواند دنیای جدیدی را به روی نوجوانان بگشاید و آن‌ها را با مفاهیم عمیق‌تری از زندگی و جامعه آشنا سازد؛ اما در این راه، موانعی همچون کاهش علاقه به مطالعه و رقابت با جذابیت‌های دیجیتالی وجود دارد. با این حال، بسیاری از افراد دغدغه‌مند و پرتلاش با رویکردهای خلاقانه برای ترویج کتابخوانی میان نوجوانان، به تلاش پرداخته‌اند. به بهانه روز نوجوان، گفت‌وگویی با فاطمه شاهواری انجام داده‌ایم؛ او یکی از فعالان حوزه کتابخوانی نوجوان است که با حضور مستمر در انجمن‌های کتابخوانی و ارتباط نزدیک با نوجوانان، عشق به مطالعه را در میان آن‌ها زنده نگه می‌دارد. شاهواری در گفت‌وگو با ایبنا درباره تجربیات خود و چالش‌ها و راهکارهای ترویج کتابخوانی میان نوجوانان صحبت کرده است.
- چگونه وارد این حوزه شدید و انگیزه شما برای ترویج کتابخوانی در میان نوجوانان چیست؟
من از کودکی بسیار کتاب‌خوان بودم و همیشه در جمع‌های کتابخوانی شرکت می‌کردم. یکی از این جمع‌ها، «پاتوق کتاب‌خوارها» بود که با مدیریت رضوان خرمیان برگزار می‌شد. در این جلسات، هر هفته یک کتاب را می‌خواندیم و نویسنده یا مترجم آن کتاب را دعوت می‌کردیم تا درباره اثر صحبت کنیم. از همان‌جا علاقه‌ام به کتاب و ادبیات نوجوان شکل گرفت و این مسیر را ادامه دادم. در حال حاضر، در دبیرستانی که خودم فارغ‌التحصیل آن هستم، در انجمن روشنا و انجمن کتابخوانی مدرسه فعال هستم. انگیزه من این است که حتی شده یک نفر، کتاب بهتری انتخاب کند و بخواند و با دنیای ادبیات آشنا شود.
- با توجه به تجربه شما، چه موضوعاتی در کتاب‌ها برای نوجوانان جذاب‌تر هستند؟
یک بار در یکی از مدارس، نمایشگاه کتاب داشتیم و دانش‌آموزی به کتاب‌های روی میز نگاهی انداخت و گفت: «من اصلاً از این کتاب‌ها نمی‌خوانم!» از او پرسیدم: «خب، چه کتاب‌هایی می‌خوانی؟» او پاسخ داد: «کتاب‌هایی مثل دختر مهتاب، ما تمامش می‌کنیم و…»؛ واقعاً جای تأسف و تأمل دارد که این‌ها، انتخاب‌های کتاب یک نوجوان است.
- مهم‌ترین چالش‌هایی که در ترویج کتابخوانی میان نوجوانان با آن روبه‌رو هستید، چیست؟
اکنون بچه‌های دبیرستانی در وضعیتی قرار دارند که کتاب‌هایشان باید بزرگسالانه باشد؛ کتاب‌ها باید به گونه‌ای باشند که به آن‌ها نگویند کتاب بچگانه. بچه‌های دبیرستانی، کتاب‌های نوجوان موجود در بازار را بچگانه می‌دانند و نمی‌خوانند و تمایل دارند کتاب‌های بزرگسال بخوانند. همچنین، چالش دیگری که وجود دارد این است که بچه‌ها از خواندن کتاب‌های حجیم پرهیز می‌کنند.
- چه راهکارهایی برای جذاب‌تر کردن کتابخوانی پیشنهاد می‌دهید؟
راه‌اندازی کتابخانه و جدی‌گرفتن بخش مهم کتابخانه در مدرسه، برگزاری جلسات کتاب و توجه به رأی و انتخاب بچه‌ها درباره کتاب‌ها، گوش‌دادن به درددل‌های بچه‌ها درباره وضعیت کتاب‌ها و مشاوره درباره انتخاب کتاب به صورت دقیق و با توجه به روحیه هر دانش‌آموز.
- چه کتابی هست که دوست دارید همه نوجوانان آن را بخوانند؟
من دوست دارم همه نوجوانان، کتاب «تیستو سبز انگشتی» را بخوانند.
- اگر قرار بود خودتان از میان موضوعاتی که این روزها نوجوانان با آن مواجه هستند یک کتاب جدید برای نوجوانان بنویسید، چه موضوعی را انتخاب می‌کردید و چرا؟
داستان زندگی یک نوجوان که یوتیوبر شده و بیشتر با کامپیوتر کار می‌کند و زندگی‌اش تغییر کرده است.
- به نظر شما، رسانه‌های اجتماعی چه تأثیری بر علاقه نوجوانان به کتابخوانی گذاشته‌اند؟
با توجه به اینکه اکنون بچه‌ها بیشتر با رایانه و اینترنت سروکار دارند، می‌توان از این موقعیت به عنوان فرصتی برای ترویج کتابخوانی استفاده کرد و با روش‌های جذاب مانند همخوانی کتاب، دورهمی، مسابقه و… کتاب را از طریق همین رسانه‌ها به نوجوانان معرفی کرد.
- آینده ترویج کتابخوانی میان نوجوانان را چگونه می‌بینید؟
احتمال می‌دهم این فعالیت بیشتر به سمت تلفن‌های همراه برود؛ یعنی در بسترهایی چون اینستاگرام و یوتیوب ادامه یابد.
نظر شما