به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، گلعلی بابایی در نشست بررسی و معرفی «ماه تمام» که پنجشنبه و در آستانه هفته کتاب و روز دانش‌آموز، در مجتمع فرهنگی صائب برگزار شد، بیان کرد: سال ۷۶ تصمیم به برگزاری کنگره سرداران تهران گرفته شد. از جمله فعالیت‌های مدنظر این کنگره که برعهده بنده به‌عنوان مسئول فرهنگی لشکر ۲۷ گذاشته شد، تولید کتاب درباره شهدای لشکر بود.
نویسنده «ماه تمام» تأکید کرد: لشکر ۲۷ بیشترین تعداد فرماندهان شهید را تقدیم کرده است. از این لشکر ۹ فرمانده در زمان جنگ و بعداً هنگام دفاع از حرم به شهادت رسیدند. فرماندهان تیپ‌ها نیز ۳۰ نفر و فرماندهان و معاونان گردان‌ها هم ۲۰۰ نفر بودند. آن زمان قرار شد برای همه این افراد کتاب نوشته شود؛ اما حجم کار بسیار زیاد بود. بنابراین، با حسین بهزاد به نتیجه رسیدیم که به‌جای اینکه نفر به نفر کتاب بنویسیم، در کتاب‌هایی چگونگی شکل‌گیری تیپ ۲۷ و اعضا و فرماندهانش را ارائه کنیم.
بابایی با بیان اینکه آن زمان نوشتن چنین کتاب‌هایی باب نبود، اضافه کرد: «همپای صاعقه» اولین جلد از مجموعه کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ است. کتاب دوم نیز با عنوان «ضربت متقابل» با محوریت عملیات رمضان منتشر شد. این کتاب‌ها به دست رهبر معظم انقلاب رسید و ایشان علاوه‌بر نوشتن تقریظی بلندبالا، تأکید کردند که لشکرهای دیگر هم کارنامه عملیاتی‌شان را منتشر کنند و این فتح بابی در فضای ادبیات دفاع مقدس شد.
توصیه رهبر معظم انقلاب بر خلاصه‌سازی مجموعه «کارنامه عملیاتی»
نویسنده «ماه تمام» تصریح کرد: بااین‌حال، رهبر انقلاب در ملاقات حضوری فرمودند همه حوصله نمی‌کنند کتاب‌هایی امثال «همپای صاعقه» را به‌دلیل قطر زیادش و توضیح لحظه به لحظه عملیات‌ها بخوانند و تأکید کردند باید از دل این‌ها کتاب‌هایی استخراج کنید تا برای همه قابل استفاده باشد. درنتیجه کتاب‌هایی همچون «ماه تمام» از دل این کتاب‌ها بیرون آمد و نوشته شد.
او تفاوت کتاب «ماه تمام» و «ماه همراه بچه‌هاست» را این‌چنین بیان کرد: فرق این دو کتاب را در مقدمه توضیح داده‌ام. «ماه همراه بچه‌هاست» سال ۹۰ نوشته شد و آن زمان فقط دو کتاب از مجموعه کارنامه عملیاتی تولید شده بود. بعد از آن چهار کتاب دیگر تولید و کار تکمیل‌تر شد و به این نتیجه رسیدیم که «ماه همراه بچه‌هاست» کاستی‌های زیادی دارد و مواد اولیه برای نوشتن «ماه تمام» فراهم شده بود.
صف دوروزه مردم لبنان برای دریافت کتاب شهید همت
بابایی درباره ترجمه کتاب «ماه همراه بچه‌هاست» به زبان عربی و بازخورد آن در کشورهای عرب‌زبان اظهار کرد: برای این کتاب در لبنان جشن امضایی تدارک دیدند و مردم لبنان برای دریافت کتاب صفی طولانی بسته بودند؛ تاجایی‌که ساعت کار نمایشگاه تمام شده بود و مردم همچنان در صف مانده بودند و ادامه جشن امضا به روز بعد موکول شد. بعد هم طی ملاقات با خانواده‌های شهدای جنوب لبنان، عکس شهید همت را در خانه‌هایشان دیدم و این شهید از الگوهای جوانانشان بود.
نویسنده ادبیات دفاع مقدس با انتقاد به ضعف ترجمه آثار دفاع مقدس اظهار کرد: بانی یا متصدی مشخصی برای ترجمه آثار دفاع مقدس وجود ندارد و ادبیات دفاع مقدس در این زمینه رهاست. ترجمه کتاب از زبان فارسی به زبان‌های دیگر سازوکار خاصی دارد.
توصیه مبارک شهید حسین همدانی
او با اشاره به اینکه هفت عنوان از کتاب‌هایش به انگلیسی و عربی ترجمه شده، تصریح کرد: ترجمه این آثار به توصیه شهید همدانی بود. ایشان وقتی فرمانده سپاه سوریه شد، گفت ارتشیان سوریه نمی‌دانند رزم و جهاد و شهادت چیست. به همین دلیل توصیه کرد یک سری از این کتاب‌ها ترجمه شود تا بین این افراد پخش کند و در نتیجه این توصیه، کتاب‌ها ترجمه و توزیع شد و بازخوردهای بسیار خوبی گرفت.
او در خصوص عنوان «ماه» در هر دو کتاب گفت: اولین دلیل انتخاب این کلمه، کنار هم گذاشتن حروف اول در سه اسم «محمدابراهیم همت» است که این انتخابی ذوقی است. همچنین خاطره‌ای در کتاب مربوط به عملیات مسلم بن عقیل بیان شده. وقتی رزمندگان برای عملیات در دشت قدم گذاشتند، شب چهاردهم ماه بود و آسمان صاف بود و ماه توی دشت و تنگه می‌تابید. رزمندگان به‌ستون به‌سمت دشمن می‌رفتند و به‌علت فضای روشن دشت، هر لحظه امکان داشت در تیررس دشمن قرار بگیرند و تیرباران شوند. شهید همت از بالای ارتفاعات بچه‌ها را با چشمان خیس رصد می‌کرد و می‌گفت جایی که رزمندگان در موقعیتی قرار می‌گیرند که در تیررس دشمن واقع می‌شوند، ابر روی ماه را می‌پوشاند و جایی که در دید دشمن نیستند، ابر از روی ماه کنار می‌رود. این یکی دیگر از دلایل انتخاب نام «ماه» برای هر دو کتاب است.
او با گلایه از نهادهای مرتبط در خصوص اسناد و منابع گفت: با اینکه استفاده از مدارک و اسناد دفاع مقدس به جز ۵ تا ۱۰ درصد از مدارک آزاد است، در شهرهای خارج از تهران منابع را در اختیار نویسندگان نمی‌گذارند. تا وقتی این منابع و اسناد در دسترس نباشد، نویسنده نمی‌تواند مستند بنویسد و مجبور است از تخیل خودش استفاده کند و اسم مستند داستانی را روی اثر می‌گذارد.
مهجوریت ادبیات دفاع مقدس میان فیلم‌سازان و نویسندگان و کتاب‌فروشان
او در خصوص ضعف در حوزه فیلم‌سازی و استفاده نکردن از کتاب‌های دفاع مقدس در این حوزه گفت: کارهای تولیدشده با واقعیت جنگ ما فاصله دارد؛ درحالی‌که بخشی از فیلم باید واقعیت را نشان دهد و بخشی از آن بر اساس خلاقیت باشد؛ اما مابازای اکثر کارهای تولیدشده در این حوزه را نمی‌بینیم. منِ رزمنده احساس غریبی با این صحنه‌ها می‌کنم.
وی افزود: همچنین بسیاری از رمان‌نویسان ما درباره انقلاب و جنگ نمی‌نویسند و آثار دفاع مقدس بیشتر به دست رزمندگان نوشته شد. حتی کتاب‌فروشی‌ها هم وارد این عرصه نمی‌شوند و اسم ویترین‌های راسته انقلاب را «ویترین‌های عبوس» گذاشته‌ایم؛ زیرا هیچ وقت روی خوشی به کتاب‌های دفاع مقدس نشان نداده‌اند.
ارتباط ضعیف نهاد کتابخانه‌ها با ناشران و نویسندگان
معاون اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان در این نشست اظهار کرد: در کتابخانه‌های عمومی استان حدود ۴.۴ میلیون جلد کتاب داریم و سالانه ۲.۷ میلیون جلد کتاب به امانت می رود.
امیر هلاکویی ادامه داد: طی یک پژوهش، آمار امانت مردم را از کتابخانه‌های عمومی اصفهان در یک دهه اخیر احصا کردیم. با وجود تغییرات فرهنگی دهه نود و با همه تبلیغات منفی، آنچه قابل توجه است، کتب دفاع مقدس به‌خصوص رمان‌های این حوزه همیشه جزو کتب پرمخاطب بوده‌اند.
هلاکویی اضافه کرد: اشکال اساسی این است که نهاد کتابخانه‌ها در حوزه توزیع کتاب فعالیت می‌کند و در حوزه تولید دخالتی ندارد و ارتباطش با ناشران و نویسندگان ضعیف است؛ درصورتی‌که باید نگاه‌های مخاطبان را به ناشران و نویسندگان منتقل کنیم و این‌گونه در تولید کتاب مؤثر خواهیم بود.
او با اشاره به سخن ارزشمند رهبر معظم انقلاب که فرموده‌اند «هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً یک امتداد زمانی و فقط یک برهه زمان نیست. گنجینه عظیمی است که تا مدت‌های طولانی ملت ما می‌تواند آن را استفاده کند، از آن استخراج کند و مصرف کند و سرمایه‌گذاری کند» گفت: تنها دریچه‌ای که می‌توانیم قاب دفاع مقدس را به نسل جوان و نوجوان و نسل زد نشان دهیم، کتاب است.
آمادگی کانون‌های فرهنگی‌هنری مساجد برای رفع خلأهای حوزه کتاب
مسئول فرهنگی کانون‌های فرهنگی‌وهنری مساجد استان اصفهان در این نشست گفت: ما دوهزار کانون در سطح استان و نیز ۲۸ هزار کانون در کل کشور داریم که همه این‌ها می‌توانند زمینه توزیع کتب ارزشمند دفاع مقدس را در دل مساجد فراهم کنند. ظرفیت‌های کانون‌های مساجد می‌تواند بخشی از خلأهای حوزه کتاب را پر کند.
مصطفی محمدی با تأکید بر اینکه ستاد کانون‌های مساجد در کل کشور این آمادگی را دارد که ویترینی را برای عرضه کتاب فراهم کند، اظهار کرد: دوره‌های مختلفی با هدف توانمندسازی کتابداران و مروجان کتاب و نیز آموزش نویسندگی برگزار می‌کنیم. یکی از طرح‌های موفق کانون‌های فرهنگی مساجد، «شنبه‌های کتاب» است که براساس آن، همه کانون‌های مساجد موظف‌اند با زبان امام جماعت یا کتابدار یا فردی خوش‌بیان، ابتدای هر هفته کتابی را به اهالی مسجد معرفی کنند. دیدار و هم‌نشینی با نویسندگان و برگزاری تورهای کتابگردی برای بچه‌ها از دیگر برنامه‌های این ستاد است.
نظر شما